‘We moeten als volwassenen aan onszelf bekennen dat we het soms ook niet meer weten’

‘Er is geen weg die naar iets leidt waarvan je zegt: o zeg, dat ziet er tof uit’, schrijft Paul Baeten, auteur van onder meer Wanderland, Straus Park, de nieuwe novelle Een smerig dier en de tv-reeks Over water.

2020 was geen goed jaar.

Ja, ik weet dat het nog maar halfweg is. Maar er is geven en nemen en dit jaar nam intussen al zoveel, dat er een mirakel moet gebeuren om de balans nog te herstellen tegen dat we weer kerstbomen gaan kopen en onder invloed van roesmiddelen uit de Colruyt aftellen naar het nieuwe jaar.

Op persoonlijk vlak verloor ik dit jaar mijn zielsverwant. De gevolgen van dat verlies, los van fundamenteel verdriet, zijn vooral verwarring en een overheersend gevoel van ontheemding. Ik moet mezelf de vraag stellen: hoe zal het leven er gaan uitzien en hoe zal ik me daartegen wapenen?

Dat is voor jullie niet interessant, ware het niet dat de wereld tegelijkertijd een gelijkaardige evolutie doormaakt. De wereldorde waarin wij allemaal opgroeiden, staat voor het eerst sinds het einde van de Koude Oorlog weer expliciet onder druk, en dat heeft natuurlijk gevolgen voor het beleid, maar het vloeit ook door tot de mens zelf: we slapen slechter, het algemene stressniveau stijgt, we moeten als volwassenen aan onszelf bekennen dat we het soms ook niet meer weten.

Vandaag worden de twee resterende grote wereldvisies verpersoonlijkt door de VS en China. Twee landen die hun falen niet eens kunnen verhullen achter goede propaganda. Dat is alsof je ouders ruzie hebben over wie naar huis rijdt, maar de ene heeft gedronken en de andere zelfs geen rijbewijs: verwarring en ontheemding.

Want er zal dus een strijd losbarsten tussen twee grootmachten waarvan de ene straks geleid wordt door een hoogbejaarde stotteraar of de meest misselijkmakende idioot uit de recente geschiedenis. En een andere grootmacht die groot werd door westerse dingen na te maken maar dan goedkoper omdat slavernij er nog gewoon mag.

Er is dus geen weg die naar iets leidt waarvan je zegt: o zeg, dat ziet er tof uit.

Ook onder mijn collega-columnisten lees ik de laatste tijd de gekste dingen. Er was iemand die boos was omdat corona werd aangepakt door wetenschappers en niet door politici, er was iemand die het onnozel vond dat ‘we’ niet meer n**** mogen zeggen tegen zwarte medemensen. Er was iemand die standbeelden van Leopold II vergeleek met piramides. Ik reken hen daar niet op af (nu ja, wel die van die n*****, maar we hoeven Mia niet bij naam te noemen), het toont vooral aan dat ook zij die betaald worden om enig inzicht te bieden, zelf ook niet meer de minste houvast hebben.

Dit jaar begon met het afbranden van Australië – toegegeven, ik was het ook bijna vergeten – en zal eindigen met de vaststelling dat een virus, het wegvallen van de laatste schijn van politieke grandeur en de racistische moord te veel ons keihard voorbij de limieten van een systematisch falen hebben geknald.

De wereld wordt nooit meer hetzelfde, zeggen mensen tegenwoordig vaak. Eigenlijk bedoelen ze: ik voel dat we ergens heen gaan maar ik zie niet waarheen en dat maakt me bang. Ik weet het. Ik ben soms ook bang. Maar bang zijn is de motivator om te blijven werken zodat je jezelf wapent tegen wat er ook moge komen. Ik ga dat nu ook even doen.

Tot na de zomer, en wees lief voor elkaar.