Waarom Vlaamse fictie boomt in crisistijd

Geen enkel tv-genre is zo duur en wordt zo vaak uitgesteld – en dus zonder reclameblokken – bekeken als fictie. En toch staan de nieuwe reeksen dit najaar te drummen om een plaatsje op het scherm.

Het najaar van de waarheid zal uitgevochten worden met fictie, dat heeft elke no-shit-Sherlock wel in de smiezen. Deadline 14/10, The Spiral, Clan, De Vijfhoek, Code 37, Vermist zijn al begonnen of beginnen binnenkort en verderop staan ook Bart De Pauws Quiz me Quick, Salamander (bedacht door Ward Hulselmans) en Met Man en Macht van Tom Lenaerts en Tom Van Dyck te wachten.

Voor een deel is de hausse een samenloop van omstandigheden. De afgelopen jaren hebben een aantal niet altijd even evidente maar geslaagde producties (Van vlees en bloed, Code 37, Oud België) de honger bij het grote publiek naar fictie aangescherpt. Zenders sprongen op de toegenomen vraag en ook de overheid bleef niet afzijdig om de sector te ondersteunen: het mediafonds werd opgericht, de tax shelter bood voortaan ook onderdak voor tv-producties en er ontstond volop kruisbestuiving tussen film en tv.

Producenten stellen tevens vast dat de tv-zenders met de hete herfst voor de deur niet in een egelstelling kruipen: de concurrentie speelt volop en dat noopt ertoe om volop fictie te programmeren. Soms zelfs met series die uit besparingsdrift al een tijdje op het schap waren beland, zoals Wolven bij Eén. Al is dat een eerder uitzondering.

De zenders zijn hongerig naar nieuwe ideeën en daardoor kan de fictiesector het beste van zichzelf geven. Je kunt niet om de opwaartse beweging heen. En toch, neem het de Dr. Doom is ons niet kwalijk maar een weg omhoog wordt onvermijdelijk gevolgd door een afdaling. Misschien zullen we over enkele seizoenen al met heimwee terugdenken aan dat magische najaar van 2012, toen je de televisie maar moest aanzetten om een niet onaardige homegrown fictiereeks te bekijken?

Bovendien is de boom in fictie vandaag een paradox. Dankzij de technologische vooruitgang én werklust slaagden productiecrews er de afgelopen jaren in om met beperkte middelen toch kwaliteit te blijven leveren. Maar door de barre economie komen de budgetten nog meer onder druk en dan zullen er keuzes gemaakt moeten worden. Het budget voor fictie is vandaag al vaak een lappendeken. Zo tastte de stad Vilvoorde, of all places, onlangs nog eens extra in de buidel om de achtergrond te mogen zijn van Conny en Clyde, een vtm-reeks Maar zal de bodem van de stadskassen niet in zicht komen, straks na de verkiezingen? Volgens producenten mogen we de inbreng van steden en regio’s niet dramatiseren maar bij een budget waar alle beetjes helpen…

En dan is er nog het spook van uitgesteld kijken. Tv-bazen slaan angstvallig gade hoe de vinger van adverteerders rond de knip verstrakt naargelang die cijfers stijgen. En laat nu net bij fictie de verleiding groot zijn om alles op te nemen om vervolgens bij het kijken hetgeen wat stoort, en niet zelden is dat de reclame, door te spoelen. De discussie wie hiervoor moet opdraaien, woedt volop. Al lijkt niemand in dat debat het antwoord te vinden op de vraag hoe je tegelijkertijd kijker en adverteerder tevreden kunt houden. Wie dat weet, wacht een mooie toekomst in de media. .

Toch maken producenten zich sterk dat wat ze de voorbije jaren hebben opgebouwd niet zomaar in één klap kan verdwijnen. Als er één woord terugkeert in hun betogen dan is het ‘vertrouwen’. De zon schijnt volop en iedereen wil baden in de gloed van de succesvolle fictiemakers, en daardoor krijgen ze het vertrouwen en de ruimte om hun werk te doen. Voor hoe lang?

Afwachten in welke mindset tv-directeurs terecht zullen komen als straks het stof van die hete tv-herfst gaan liggen is en ze de cijfers beginnen te tellen. Hopelijk hebben ze dan de moed om hun vertrouwen in de fictiemakers te behouden. Om te aanvaarden dat lagere kijkcijfers, zeker in het huidige gigantische aanbod, niet noodzakelijk betekenen dat een ploeg afgeschreven moet worden. De Vlaamse fictie heeft momenteel een groeischeut maar het zal van de juiste beslissingen afhangen hoe volwassen ze zal worden.

Hans Van Goethem