Driedelige documentaire reeks waarin Phara de Aguirre telkens een uitgewezen asielzoeker of gezin achterna reist op zoek naar hun persoonlijk verhaal.
Een krop in de keel krijg je bij het zien van de beelden van Phara de Aguirre, die in Kosovo een gezin met drie kinderen opzoekt dat in 2007 in België terechtkwam. Hun jongste dochter, Dea, werd hier geboren. Ondanks asielaanvragen werd de familie eind 2013 stante pede terug naar Kosovo gestuurd. Het zijn schrijnende taferelen in de driedelige reeks Weg Van België, waarin Phara uitgewezen asielzoekers achterna reist.
‘Vorige zomer zag ik op de Nederlandse televisie Uitgezet‘, vertelt De Aguirre. ‘Die reeks ging over kinderen die teruggestuurd zijn naar diverse landen. Ik dacht vrijwel onmiddellijk: dit wil ik ook maken. Niet alleen over kinderen, maar over verschillende mensen die na zo veel jaren in een land teruggestuurd worden. Niet zozeer om een bepaald beeld van asielzoekers te ontkrachten, wel om de cijfers een gezicht te geven. Er worden jaarlijks zo’n 9000 mensen teruggestuurd, of ze keren vrijwillig terug. Al is vrijwillig natuurlijk een relatief begrip. Wie zijn die mensen eigenlijk? En hoe pikken ze het leven weer op in een land waar ze zo lang niet meer gewoond hebben? Dat verhaal wilden we vertellen.’
Het is geen reeks waar je vrolijk van wordt.
De Aguirre: Nee, mijn excuses, maar het is wel de realiteit. Voor de familie Berisha uit Kosovo is het trauma nog heel vers. De ouders zitten in de put en vinden geen werk. De kinderen proberen wel nieuwe vriendjes te maken, maar ze missen hun vrienden en hun leven in België enorm. Later volg ik nog een broer en zus uit Mongolië en een jongen uit Afghanistan. Zij zijn al iets langer teruggekeerd, en doen hun best om hun leven opnieuw op te bouwen. Maar de droefheid, de herinnering aan die jaren in België, zal levenslang nazinderen.
Het ziet er naar uit dat het asielbeleid nog zal verstrengen onder Theo Francken, onze nieuwbakken staatssecretaris voor Asiel en Migratie.
De Aguirre: De man moet nog beginnen, dus krijgt hij het voordeel van de twijfel. Maar hij wil elk jaar duizend mensen meer terugsturen. Vooral mensen die criminele feiten plegen, hoorde ik hem op de radio zeggen. Hij gaf de gauwdiefstallen in Leuven als concreet voorbeeld. Dat zal voor een stuk wel zo zijn. Maar zoals je zult zien in de reeks, zijn het niet alleen criminelen die worden uitgewezen. Het zijn ook kinderen die hier zes jaar lang onderwijs gevolgd hebben. Ik hoop echt dat Francken naar onze reeks zal kijken en dat er een grondig debat komt over het terugkeerbeleid.
Bij zo’n kind lokt de uitwijzing hevige emoties los.
De Aguirre: Dat verraste mij ook. Vanaf het allereerste moment dat ik Vlera zag, de oudste dochter van het gezin Berisha, werd er gehuild. Omdat het voor haar echt een zeer aangrijpende ervaring geweest is.
Jij biedt haar een troostende schouder, je pakt haar vast?
De Aguirre: Tuurlijk, dan komt mijn moederhart boven. Dat meisje zou dolgraag in de zomer op vakantie geweest zijn in België, bij haar schoolvriendinnetjes. Ze heeft wel een vriendinnetje uit Leuven dat haar regelmatig komt bezoeken in Kosovo. Maar omgekeerd mag niet. De familie heeft een inreisverbod voor alle Europese landen, voor een periode van drie jaar, omdat ze niet vrijwillig teruggekeerd zijn. We kunnen ons dat nauwelijks voorstellen. Dat vind ik bijzonder streng en hard voor kinderen. Ook daarover mag wel eens een debat gevoerd worden.’
