Tv-tip: vrijgevochten Arabische vrouwen in ‘Bar Bahar’

Bar Bahar is de girlpowerfilm van de Palestijnse regisseuse Maysaloun Hamoud over vrijblijvende seks, alcohol- en drugsgebruik – ongeoorloofd vrouwelijk gedrag dat zelden aan bod komt in Arabische films.

‘Wil je een kogel in je hoofd, je hart of tussen je benen?’ Het was slechts één van de felle reacties die de Palestijnse regisseuse Maysaloun Hamoud moest verduren na de release van haar debuut Bar Bahar. Niet alleen Hamoud, over wie bovendien een fatwa werd uitgesproken, werd met de dood bedreigd, haar drie hoofdrolspeelsters ondergingen hetzelfde lot. Die verwensingen kwamen niet uit de lucht vallen. Bar Bahar volgt namelijk drie jonge vrouwen die een appartement delen in Jaffa en zich daar verliezen in vrijblijvende seks, alcohol- en drugsgebruik – ongeoorloofd vrouwelijk gedrag dat zelden aan bod komt in Arabische films.

Layla (Mouna Hawa) is een vrijgevochten advocate die is opgegroeid in een vrijzinnige familie. Ze houdt van dansen en fuiven, maar wanneer ze de man van haar dromen ontmoet, blijkt die toch niet zo onbevooroordeeld als ze eerst dacht: hij wil geen meisje aan zijn familie voorstellen dat zich sexy kleedt en rookt als een ketter. Layla’s vriendin Salma (Sana Jammelieh) komt uit een christelijk nest en klust bij als keukenhulpje, barmeid en dj. Haar dilemma: ze durft haar ouders, die een geschikte jongeman voor haar zoeken, niet te vertellen dat ze lesbisch is. En dan is er nog hun nieuwe flatgenote Noor (Shaden Kanboura), een brave, gesluierde moslima die informatica studeert en nog geen beetje geschokt is door de hedonistische levensstijl van haar huisgenoten. Maar wanneer haar ultraconservatieve verloofde haar aanrandt, gaan de drie tegen hem samenspannen.

Het gedurfde, strak vertelde Bar Bahar – ‘ertussenin’ – mag je gerust als een girlpowerfilm labelen: Layla, Salma en Nour zitten niet alleen gekneld tussen de oosterse en westerse cultuur, ze lijden ook onder het verstikkende keurslijf van een patriarchale maatschappij die gebukt gaat onder het gewicht van haar tradities. Hoe hard deze rebellerende twentysomethings zich ook verzetten, hun emancipatiestrijd wordt altijd gefnuikt door mannen die niet in staat zijn om hen als iemand anders dan als brave echtgenotes of moeders te zien.

In Israël bracht Bar Bahar een nationaal debat op gang over de status van de vrouw – er reden zelfs volle bussen uit Palestijnse dorpen naar de Israëlische bioscopen die de film vertoonden. ‘Ik heb onze samenleving een spiegel voorgehouden,’ liet de cineaste optekenen in De Volkskrant, ‘en mensen zijn geschrokken omdat wat ze zien zo lelijk is. Ze roepen om het hardst dat ik leugens vertel, maar het is gewoon waar: Palestijnse vrouwen worden door mannen gedomineerd, en die willen de macht niet uit handen geven.’