Lars von Trier viert de Apocalyps in het drama ‘Melancholia’, een doemvariant op ‘Festen’ met Kirsten Dunst, Charlotte Gainsbourg, Kiefer Sutherland. Al blijkt het een sober en sereen adieu.
Melancholia ****
Vrijdag 17/01, 20.40 – Canvas, Lars Von Trier, DK-Zweden-FR 2011
Je zou van minder in je film dode vogels uit de lucht doen vallen. Toen Lars Von Trier Melancholia draaide, kampte het Deense enfant terrible met een depressie. Die filmde hij van zich af met zijn ‘depressietrilogie’, die begon met Antichrist (2009) en eindigt met Nymphomaniac. En daartussen zit dus deze wagneriaanse ondergangsparabel over twee zussen en de blauwe planeet Melancholia die wel heel dicht bij Moeder Aarde komt.
Von Triers apocalyptische symfonie speelt zich volledig af op een aan de kust gelegen familiedomein, met kasteel, golfbaan en een geometrisch park dat nogal lijkt op dat uit Alain Resnais’ klassieker L’Année dernière à Marienbad. Aanvankelijk moet je ook denken aan de Dogmafilm Festen: de schoudercamera volgt Justine (een prima Kirsten Dunst) en haar kersverse bruidegom (Alexander Skarsgård) op een chaotische huwelijksreceptie.
Het feestgedruis wordt bijna voortdurend verstoord door Justines disfunctionele ouders (Charlotte Rampling en John Hurt) en haar eigen vreemde gedrag. Naarmate de avond vordert, zinkt ze alsmaar verder weg in twijfels, pijn en depressie. Het feest eindigt in mineur en Justine gaat in op het aanbod van haar zus Claire (Charlotte Gainsbourg) om zich daar haar te laten verzorgen. Samen met Claires verveeld man (Kiefer Sutherland) en hun kind wachten ze op het onheil dat de blauwe planeet Melancholia mogelijk brengt: wetenschappers zijn ervan overtuigd dat die slechts langs de aarde zal scheren, de zussen zien het somberder in.
Von Trier borstelt een soms overweldigend mooie botsing tussen kosmos en psyche – wie een spektakel als Armageddon of 2012 verwacht, is hier duidelijk aan het verkeerde adres. Dit visioen, waarin ook twee Bruegels een symbolische rol spelen, draait volledig om het contrast tussen de reacties van de zussen op de gevreesde vernietiging van de aarde. Melancholia is een deels bittere, deels hoopvolle reflectie op de mens en zijn eindigheid. Met Von Trier die slingert tussen doem en vreugdevolle vervoering.
Luc Joris
