Tv-tip: ‘L’insulte’, een Libanees rechtbankdrama in Hollywoodstijl

Soms ontaardt een akkefietje in een nationale crisis. Dat is in elk geval wat gebeurt in het rechtbankdrama L’insulte (2017), goed voor de eerste Libanese Oscarnominatie. De film zelf bleef overigens evenmin gespaard van controverse.

Automonteur Tony (Adel Karam), een christelijke Libanees, is op een dag de planten op zijn balkon water aan het geven. Hij morst daarbij op Yasser (Kamel El Basha), een Palestijnse voorman van werklui die aan de goot van Tony’s balkon werken. Dat balkon stond er zonder bouwvergunning, maar sowieso wil de mecanicien geen volk in de buurt van zijn zwangere vrouw Shirine (Rita Hayek) en hij vernielt de goot. Waarop Yasser hem een ‘stomme lul’ noemt. Wanneer Yasser naar Tony’s garage afzakt om zijn excuses aan te bieden, bijt die hem toe dat ‘Ariel Sharon jullie allemaal had moeten uitroeien’. Yasser geeft hem een klap, Tony houdt aan het voorval twee gebroken ribben over. Er komen advocaten aan te pas, de zaak rijt oude wonden van de burgeroorlog weer open en op straat komt het tot incidenten tussen moslims en christenen.

Regisseur Ziad Doueiri is opgegroeid in Beiroet maar verbleef jarenlang in de VS, waar hij als assistent-cameraman aan Reservoir Dogs en Pulp Fiction werkte. In zijn eigen werk gaat hij de vele taboes van het Midden-Oosten bepaald niet uit de weg. Voor The Attack (2012), over een zelfmoordterroriste en haar weduwnaar die probeert haar motieven te begrijpen, kreeg hij internationaal lof maar in eigen land moest hij voor een militaire rechtbank komen op beschuldiging van verraad. Hij had namelijk in Israël gefilmd. Ook L’insulte was in Libanon geen onverdeeld succes. In het christelijke deel van Beiroet zaten de bioscopen volgens de regisseur vol, in de moslimwijken waren ze leeg, ook al is het eigenlijk Yasser die als grootmoediger uit de film naar voren komt. Sinds The Attack wordt Doueiri namelijk als een zionist beschouwd, terwijl hij vooral wil zeggen dat geen enkele zijde in een conflict het alleenrecht op lijden kan claimen.

Het vertrekpunt van L’insulte is trouwens een verwijt dat Doueiri ooit zelf een Palestijn naar het hoofd slingerde: ‘Enkele jaren geleden, terwijl ik de planten water gaf, kreeg ik ruzie met een Palestijn omdat er water op hem terecht was gekomen. En ik zei: ‘Sharon had jullie allemaal moeten uitroeien.’ Doueiri verontschuldigde zich, maar had meteen ook de kiem van zijn film, een toonbeeld trouwens van hoe je de mechaniek van een rechtbankdrama met flinke vaart in Hollywoodstijl afwerkt.