Als een ware Louis Theroux verblijft Axel Daeseleire vijf dagen en evenveel nachten op diverse plaatsen waar je normaliter niet zomaar binnenkomt. ‘Nieuws- en weetgierig als ik ben, vond ik dat een goed plan. En ja, natuurlijk heb ik mij bevoorrecht gevoeld.’
De onbevreesde presentator van Axel opgelicht en Project Axel bivakkeert onder meer in een brandwondencentrum, een centrum voor personen met een handicap (De Lovie in Poperinge), de afdeling voor Crisisopvang bij Toxicomanie in Sleidinge en het Forensisch Psychiatrisch Centrum Gent. ‘Dat was veruit het heftigste. Het is een plek waar ontoerekeningsvatbaar verklaarde mensen in bewaakte therapie gaan, ter bescherming van zichzelf en de maatschappij. Daar zitten de brandstichters, moordenaars, verkrachters en mensen die foute dingen met kinderen hebben gedaan.’
Geen walk in the park?
Axel Daeseleire: Je zit daar in een soort Fort Knox. Er worden, zonder overdrijven, zeven deuren achter die mensen gesloten, de tussendeur niet meegerekend. Daar stap je niet zomaar buiten door de bewaker pootje-lap te doen. (lacht)
Kijk je anders naar die plekken als je er een paar nachten in hebt geleefd?
Daeseleire: Ja. Ik zal niet beweren dat ik mij kan verplaatsen in iemand die daar effectief opgesloten zit, maar je krijgt toch al een veel concreter idee van hoe de sfeer daar dag in, dag uit is. Een inzicht dat je anders niet krijgt tenzij je er werkt of verblijft. Het feit dat je er blijft slapen, zorgt ook voor een snellere verbinding met die mensen. Je bent vijf dagen in-crowd, een van hen. Dat is totaal iets anders dan als journalist, gewapend met een paar vragen, ’s ochtends binnenkomen en ’s avonds weer vertrekken, om dan lekker te gaan eten op restaurant, wat na te praten en in je hotelbed te slapen.
Heb je altijd voldoende nachtrust gehad?
Daeseleire: Nee. Na drie afleveringen heb ik mijn eigen matras meegenomen. In het FPC Gent zijn de matrassen gemaakt van een speciale stof, zodat ze niet in brand kunnen worden gestoken, en helemaal geplastificeerd, voor het geval iemand zijn behoefte in bed zou doen. Plus, het is er loeiheet. Ik kan je zeggen: dat zijn géén prettige nachten.
Was dat spannend?
Daeseleire:Natuurlijk. Een gesprek voeren met iemand die iets met een kind heeft uitgericht, is voor alle duidelijkheid niet comfortabel. Maar ik voelde me wel bevoorrecht dat ik open en vrij met die persoon kon spreken. Dat is ook een goed en noodzakelijk gesprek geweest. We kaarten iets aan dat weliswaar volledig in de taboesfeer zit, maar ik vind dat het bespreekbaar moet zijn. Ik blijf ook geïnteresseerd in iemand die dergelijke dingen doet. Als je alleen denkt: dit kan niet, die mens moet terechtgesteld worden, kom je nooit tot een oplossing. Wij leven in een land dat zichzelf, hoewel ik dat soms durf te betwijfelen, beschaafd noemt. En dan communiceer je, zelfs met iemand die het ondenkbare heeft gedaan. Mijn visie, en hopelijk ook die van de kijker, is er ruimer door geworden.
Axel gaat binnen
Maandag 31/8, 21.40, VTM
