Over het heilige bolwerk van een gezin.
Zaterdag 8/2, 00.25 – Ned 2. Giorgos Lanthimos, GR 2009
****
Hebben uw ouders u ooit gewaarschuwd dat katten verschrikkelijke roofdieren zijn, tuk op kindervlees? Hebben ze u ooit verteld dat een vagina een grote lamp is – ‘als je de kut uitschakelt, wordt de kamer helemaal donker’? Hebben ze u ooit geleerd dat die dat kleine, gele bloemen in het gras zombies zijn en dat het juist woord voor een leunstoel zee is? Drie prille twintigers – twee meisjes en een jongen – zijn met dat soort kennis opgevoed. Hun ouders leren hen met zelfgemaakte tapes zo een eigen woordenschat aan, een van de extreme regels om het gezin tegen de boze buitenwereld te beschermen.
De drie hebben nooit enig contact met de buitenwereld gehad. De enige die de riante en netjes verzorgde villa met hoog afgespannen tuin en zwembad in een buitenwijk ooit verlaat, is de dominante vader – hij werkt in een nabijgelegen fabriek. Toch sijpelt de echte wereld binnen in hun surreële enclave, via binnengesmokkelde videocassettes van Rambo en Flashdance en via de meid die ingehuurd wordt om de seksuele behoeften van de zoon te bevredigen.
Dogtooth – de titel verwijst naar een van de leugens van de ouders, dat de kinderen klaar zijn om het huis te verlaten als hun hoektanden, de dentes caninae of hondstanden, uitvallen – roept onvermijdelijk vergelijkingen op met El castillo de la pureza (Het kasteel van de zuiverheid) van de Mexicaan Arturo Ripstein, waarin ook een familie van de buitenwereld afgesloten wordt. Maar toch zijn het twee totaal verschillende films. Lanthimos – ook opvolger Alps is overigens zo een bevreemdende gedragsstudie – legt veel minder de nadruk op het patriarchale gezag en de morele hypocrisie.
U mag dit pathologische familiesprookje gerust een bastaardkind van de oude tragedies of het ideeëngoed van de Griekse filosofen noemen. Plato’s allegorie van de grot is hier gevat in veelal zonnige, strak afgemeten en heldere tableaus, maar we leven evenzeer in een schijnwereld. En waar Dogtooth zeker de sarcastische tanden in zet – maar dat had u ondertussen al begrepen – is het heilige bolwerk van het gezin.
(L.J.)
