Theater om woest van te worden

Jozef Wouters toont in ‘Zoological Institute for Recently Extinct Species’ hoe de mens de wereld domineert en het ecologisch systeem ingrijpend verandert.

The Play = Zoological Institute for Recently Extinct Species

Gezelschap = KVS

In een zin = Wouters verbeeldt treffend de dominante positie van de mens in het ecosysteem door het publiek te laten neerkijken op hem en zijn collectie uitgestorven dieren (en landschappen). Hij omzeilt de belangrijkste kritiek op zijn aandoenlijk integere noodkreet: dankzij een Brussel doorkruisende vrachtwagen zet hij (hopelijk) veel meer mensen dan enkel de toeschouwers aan het denken.

Hoogtepunt = Het moment waarop Wouters twee plastic ogen doorgeeft van een uitgestorven hert en je oog in oog staat met een dier dat door toedoen van de mens van de aardbol verdween.

Score = * * *

Quote = ‘We should be angrier than we are’

‘Ik denk dat ik ga stoppen met theater maken’ vertrouwde Jozef Wouters – scenograaf en beeldend kunstenaar – ons enkele jaren geleden toe. Diezelfde Wouters opende dit jaar het Kunstenfestivaldesarts … En toch hield hij woord: hij stopte met ’traditioneel theater’ te maken.

Sinds de muziektheaterproductie Silence Fini (2009) van Silence Fini troffen we Wouters niet meer aan in een theaterzaal. Dat is zijn habitat niet. Hij bouwt zijn biotoop liever zelf. En hij bouwt op plekken waar hij een publiek wil heen lokken om met hen over (de verbetering van) de wereld na te denken. Tijdens het stadsfestival Toc Tok Knock van KVS zwerft Wouters door de stad met in zijn kielzog architecten, wetenschappers en horden vrijwilligers die van hun Brussel een mooiere stad willen maken. Zo troffen we hem in november 2012 aan in een grauw gebouw in de Brusselse Modelwijk. Hij bouwde er de expo All problems can never be solved. Alle inwoners konden hun dromen verwoorden en op maquetteschaal bouwen. Samen bouwden ze aan een mooiere stad (en de tentoonstelling van Wouters).

Wouters bouwt dromen of nachtmerries. In Zoological Institute for Recently Extinct Species bouwt hij de ecologische nachtmerrie waar we momenteel in leven. ‘Alles wat ik zeg is waar’, benadrukt hij aan het begin van zijn gidsbeurt doorheen het ‘instituut’. Zijn instituut is een onderdeel van en staat in de tuin van het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen. Bij aanvang nodigt hij zijn publiek uit om een stelling (die omheen de collectie is gebouwd) te beklimmen en er – elk achter een reader en met koptelefoon – plaats te nemen. Vandaaruit kijken we neer op Wouters die te midden zijn collectie staat. In die collectie krijgen vooral uitgestorven dieren een plekje – ‘ik probeer hen te missen’ – maar ook een afbrokkelende gletsjer of het verdwijnende Noordzeestrand krijgen aandacht. Wouters wil niet veroordelen maar tonen hoe de mens keuzes maakt(e) zonder de ecologische gevolgen ervan te beseffen. Hij duidt én sensibiliseert. ‘Ik wil u niet vragen om geen vlees meer te eten al zou het beleefd zijn om het te overwegen’.

De relatie van de mens tot zijn omgeving vertaalt Wouters treffend in de vormgeving. Hij staat, beneden, te midden de ecologische miserie terwijl wij vanaf de stelling op hem neerkijken. Net zoals de mens denkt neer te kunnen kijken op de natuur. Ondertussen rijdt er in Brussel een vrachtwagen waarvan laadruimte beschilderd is met de slogan ‘We should be more angrier than we are‘ (Tony Judt). Zo pareert Wouters de belangrijkste kritiek op zijn aandoenlijk integere noodkreet: dankzij de vrachtwagen zet hij (hopelijk) veel meer mensen aan het denken. Al is hopen niet voldoende…

Smaakmaker:

Els Van Steenberghe

Meer info: http://www.zoologicalinstituteforrecentlyextinctspecies.com