Theater: Mightysociety 8, Toneelgroep Amsterdam

‘En als we Geert Wilders nu eens opvoeren in een zogenaamde musical?’, dachten regisseur Eric de Vroedt en zijn acteurs…

‘Mevrouw, u ziet er beeldig uit.’ Aldus een van de acteurs tegen ondergetekende terwijl hij een zwarte hoofddoek rond ons hoofd drapeert. Want een kaartje kopen voor Mightysociety 8 ( * * oe ) betekent dat u als figurant participeert aan ‘Geert Wilders. De Musical’. Althans, dat wordt bij aanvang van de voorstelling beweerd. Het is echter niets meer dan een leugentje om u de ‘wachtruimte der figuranten’ in te lokken. Daar bent u de getuige van klinkende discussies tussen de cast, net voor aanvang van de première.

Brandend actueel theater

Mightysociety 8 is een onderdeel van de tiendelige theaterreeks Mightysociety. Met die reeks schrijft en regisseert Eric de Vroedt sinds 2004 ‘nieuw geëngageerd theater over brandende, actuele kwesties op het scherp van de snede’. De Vroedt selecteert zijn acteurs per ‘aflevering’ en werkt haast altijd met een compleet andere cast.

In 2004 startte de Vroedt met Mightysociety 1, een satirisch stuk over spindoctors en populisme. Het geheel sloeg aan en wekte bij pers, publiek en sector interesse en nieuwsgierigheid. In 2005 volgde een tweeluik over terrorisme. Deze Mightysociety 2 en 3 wekten ook de interesse van Toneelgroep Amsterdam, een gezelschap waar de Vroedt al mee samenwerkte. In 2007 werd Toneelgroep Amsterdam ‘alliantiepartner’ van deze tiendelige theaterreeks. In 2007 zag ook Mightysociety 4 het levenslicht. Een ’thriller’ over globalisering & geluk.

Mightysociety 5 (2008) was een installatie over de utopieën en de dystopiën van de 21e eeuw. En Mightysociety 6 (2009) stelde de Nederlandse deelname aan de oorlog in Afghanistan ter discussie. Mightysociety 7, vervolgens, vestigde de aandacht op de babyboomers.

Afgelopen seizoen was de ‘anti-musical’ Mightysociety 8 (de ondertitel van Mightysociety 8 luidt ‘Geert Wilders. De musical’) te zien en ging tevens het negende deel in première, een mediasatire/tragedie/performance over de Probo Koala-affaire (over een Nederlands bedrijf dat in 2006 giftig chemisch afval in Ivoorkust loosde). Zowel deel 9 als deel 8 wordt momenteel hernomen.

Mightysociety8 werd namelijk geselecteerd voor het Nederlands Theater Festival, net als de delen 4 en 6. En een van de acteurs, Rick Paul van Mulligen, werd genomineerd voor een Arlecchino 2011 (dat is de VSCD-toneelprijs voor de beste mannelijke bijrol).

Verbrodde musical

Die nominatie is terecht. Van Mulligen speelt Nick, een homoacteur met uitgesproken protserige gedragingen. Van Mulligen doet dat virtuoos, grappig en waakt er toch over dat hij zijn personage niet hopeloos belachelijk en ongeloofwaardig maakt. Dit in tegenstelling tot Joeri Vos, die de wat twijfelende regisseur van ‘Geert Wilders. De Musical’ speelt. Hij heeft veel meer last om zijn personage overtuigend overeind te houden.

Toch is Mightysociety 8 vooral dankzij de acteurs een vinnige voorstelling. Naast van Mulligen en Vos levert ook Noël S. Keulen klasse. Hij speelt de acteur Vincent die in de musical de rol van Geert Wilders moet vertolken. Die rol maakt Vincent haast gek. Ook persdame Tanja is een geslaagde vertolking van Catrien van Boxel. Al maakt ze haar Tanja soms iets té hyperkinetisch.

Die wat te stereotiepe invulling van de personages, wortelt in de tekst van Eric de Vroedt. Daar wringt het schoentje van deze voorstelling. Want dat Mightysociety 8 werd geselecteerd voor het Nederlands Theater Festival heeft vermoedelijk meer met de paniek in de Nederlandse kunstensector te maken (waar zware saneringen dreigen) dan met de kwaliteit van het stuk.

De Vroedt schreef een geëngageerde tekst waarin hij echter te veel goochelt met clichés. En gegoochel met clichés levert vooral middelmatigheid op. Ook als regisseur weet hij de tekst niet naar een hoger niveau te tillen. Hij maakt de toeschouwers tot figuranten die verder bijna compleet genegeerd worden. Vrouwen krijgen een hoofddoek om, mannen krijgen een petje. Halverwege de voorstelling wordt er wel een satirisch liedje ‘geoefend’ over ‘Blanken betalen terwijl de Islamieten genieten’. Maar die scène wordt erg jachtig afgehandeld. De ‘figuranten’ worden compleet genegeerd. De cast heeft wat beters te doen.

De Vroedt en co kan je allerminst een gebrek aan aandacht voor de actualiteit verwijten. In de wachtruimte van de figuranten laten regisseur, persdame en acteurs stoom af. Hun klinkende discussies over subsidievreters, hol entertainment, bedrijfsmanagement en rassenhaat zijn stevig geacteerd ondanks de met te veel clichés doorspekte dialogen.

De makers steken dan wel duchtig de draak met musicalproducent Joop van den Ende, het Theaterfestival, het musicalgenre en Wilders’ gedachtegoed maar doen dat net te weinig spitsvondig en met vale argumenten.

Dit maakt Mightysociety 8 – ondanks pittige, grappige passages en puike spelprestaties – te rommelig en voorspelbaar om te imponeren als trefzeker antwoord op de verrechtsing van de samenleving.

Els Van Steenberghe

WWW.MIGHTYSOCIETY.NL