Els Van Steenberghe

Theater: IT 3.0, Toneelhuis, Ultima Vez en Eastman

Els Van Steenberghe Els Van Steenberghe is theaterrecensent.

Twee maestro’s op de scène. Dat beklijft. Al verrassen de heren niet. Ze bekoren het publiek en oogsten verwondering.

Met tranende ogen applaudisseerden we voor Wim Vandekeybus, Sidi Larbi Cherkaoui en hun muzikanten (niemand minder dan Roland Van Campenhout, percussionist Jeroen Stevens en gitarist Elko Blijweert). Waren we zo ontroerd? Niet echt. Maar de meesterlijkheid waarmee beide choreografen over de scène zweefden, stuiterden of rollebolden, maakte dat we veel te weinig geknipperd hadden, die afgelopen zestig minuten. Om toch maar niets te moeten missen.

Dat we niet helemaal blind waren na IT 3.0 ( * * * ) is te danken aan de mindere momenten die er helaas – of gelukkig? – ook waren.

Meesters verenigd

IT 3.0 is de bewerking van IT dat in 2002 te Avignon in première ging, tijdens het wereldberoemde internationale podiumkunstenfestival Festival d’Avignon. Het was een creatie in opdracht van het festival zelf. Dat festival moedigt in het kader van het programmaluik Le Vif du Sujet kunstenaars aan om een experimentele voorstelling te maken met een (zelfgekozen) kunstenaar waarmee men nog nooit werkte. Zo kwam het dat de jonge danser/choreograaf Sidi Larbi Cherkauoui aan Wim Vandekeybus vroeg om samen een ‘experiment’ te creëren voor het vermaarde festival.

Vandekeybus stond in de oerversie niet zelf op de scène maar regisseerde Sidi Larbi Cherkaoui en … een ezel. De voorstelling ontstond vanuit Vandekeybus’ fascinatie voor de novelle van Paul Bowles, The Circular Valley, die ook in de 3.0-versie een belangrijke rol speelt.

In dat verhaal voert Bowles een geest op, de Atlájala, die bezit neemt van de levende wezens die in een klooster boven op een berg wonen of er aan komen waaien zoals monniken, passanten of rovers. De Atlájala kruipt in hun lijf, leden, hart en hoofd. In de oerversie, IT, werd de geest vertolkt door Sidi Larbi Cherkaoui

Vandekeybus licht toe:

Ik kende dat verhaal en ik vond Larbi toen – en nu nog steeds – erg sterk in transformaties, hij kan spelen met verschillende energieën en kwaliteiten. Daarom voelde ik onmiddellijk: Larbi ís die geest. Larbi speelt het ‘buitenwezenlijke’ dat zich integreert in verschillende levende dingen. Maar hij is een mens, dus de verteller die ik ook nodig had voor dat verhaal, moest een dier zijn. Dat werd een ezel. In de 2002-versie in Avignon was die live aanwezig op de scène en ‘vertelde’ hij het verhaal; de stem van een monkelende acteur weerklonk door luidsprekers van op de rug van de ezel. In 2003 [ voor IT 2.0 ] hebben we de scènes met de ezel verfilmd en geïntegreerd in de voorstelling.

Beklijvend zonder meer

Voor de 3.0-versie is de ezel slechts eventjes te zien op het als filmbeeld op het grote achterdoek. Het verhaal wordt rustig verteld door Roland Van Campenhout en kabbelt slechts op de achtergrond. Letterlijk.

Het muzikantentrio staat achteraan, pal naast het achterdoek, opgesteld. Op die manier is de ganse, kale scène het speelvlak van de twee topchoreografen alias dansers. De oerversie was een choreografie van Vandekeybus voor de jonge Sidi Larbi Cherkaoui en speelde in op de subtiele, gracieuze bewegingsstijl van Sidi Larbi Cherkaoui. Nu staat Vandekeybus mee op de scène, evenwaardig aan Larbi Cherkaoui die ondertussen (net als Vandekeybus) ook een eigen gezelschap leidt, Eastman. Het duo vertolkt samen de geest. Sidi Larbi Cherkaoui danst (nog steeds) de gracieuze, tedere zijde van die geest. Vandekeybus belichaamt de krachtige, viriele zijde van de geest.

De voorstelling begint in ontstellende schoonheid met een virtuoos dansende Cherkaoui die zich als een elegante slang over de scène beweegt. Van zodra de dialoog met Vandekeybus en de subliem opgebouwde, golvende soundscape open bloeit, wordt IT 3.0 een wisselvallige voorstelling waarin virtuoze solo’s, inventief samenspel, humoristische scènes maar evengoed rommelige danszinnen elkaar opvolgen.

‘En waarom wordt er niets over de film op het achterdoek gezegd?’, horen we u denken. Omdat er amper iets over te zeggen valt. Het aandeel van de grotendeels abstracte filmbeelden aan de voorstelling is nihil. En de beelden van de jongere Sidi Larbi Cherkaoui die de eerste versie danst zijn een meegenomen verwijzing naar de oerversie van de voorstelling maar ze voegen weinig essentieel toe aan deze derde versie.

IT 3.0 is een unieke gebeurtenis. Omdat het twee topchoreografen en drie uitstekende muzikanten op de scène verzameld. Het is echter ook een gemiste kans. Omdat zowel de interactie met de film als de ingenieusheid van de danszinnen veel secuurder en sterker had uitgewerkt kunnen worden. Men wilde de oerversie herdenken maar de première vond blijkbaar plaats halfweg dat herdenken. Jammer.

Els Van Steenberghe

IT 3.0, Toneelhuis, Eastman, Ultima Vez. Gezien op 13 april 2011. Meer info: www.toneelhuis.be, www.ultimavez.com, www.east-man.be

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content