Els Van Steenberghe

Theater / dans : Shapeless, Charlotte Vanden Eynde

Els Van Steenberghe Els Van Steenberghe is theaterrecensent.

Een imponerende danssolo die met een minimum aan bewegingen een maximum aan emotie tracht (!) te genereren.

We vreesden dat we een achterhaald nummertje abstracte non-dans te zien zouden krijgen. Maar met Shapeless ( * * * ) danst choreograaf en danseres Charlotte Vanden Eynde een indrukwekkende danssolo die varieert tussen verstilde en uiterst explosieve momenten. Haar bewegingen zijn sober maar de danszinnen waarin ze die bewegingen monteert zijn inventief, virtuoos en tintelend. Toch was de creatie net iets te associatief om helemaal te bekoren. Shapeless lijkt wel de dansante versie van de Jugendstil: zwierige, organische vormen die flirten met ornamentiek.

Terug

Na haar studies aan Anne Teresa De Keersmaekers P.A.R.T.S en aan het KASK te Antwerpen liet dansers, chreografe en videokunstenares Charlotte Vanden Eynde zich opmerken door intieme performances waarin ze de relatie tussen dans en video aftastte. Het prachtige Map me (2003), een integer duet met Kurt Vandendriessche over het leven als cyclus, was daar een voorbeeld van.

Sindsdien verdween ze enigszins op de achtergrond om in 2009 opnieuw van zich te laten horen met de solo I’m sorry it’s (not) a story. Die creatie was een zelfonderzoek naar de drijfveer om te dansen en de eigenschappen van die dans. Vanden Eynde liet de videobeelden (even?) achter zich en focuste zich geheel op de poëzie van de sobere beweging en de associatieve montage van die bewegingen.

Dit klinkt als een voorstudie van Shapeless, de voorstelling waarmee ze tijdens het afgelopen Kunstenfestivaldesarts in première ging. Samen met onder meer Manah Depauw, Miet Warlop en Lotte van den Berg gaf ze een opvallende vrouwelijke toets aan deze festivaleditie. Naast geëngageerde voorstellingen (zoals Facebook.com van Mokhallad Rasem) en eerder experimentele creaties (denk aan de installatie Stadium/stadion#3 van Jozef Wouters en Menno Vandevelde) was de aanwezigheid van jonge, vrouwelijke performers met een eigenzinnige (beeld)taal opmerkelijk. Terwijl de Duitse Esther Salamon in Tales of the Bodiless zocht naar het uitstijgen boven en het zich losmaken van het lichamelijke, streeft Vanden Eynde in Shapeless net naar een herwaardering en verheerlijking van de schier eindeloze expressiemogelijkheden van dat lichaam.

Breek de stilte

In eerste instantie zou je kunnen zeggen dat het in de creatie vooral om de vorm, minder om een intentie gaat. Bewegingen die voortkomen uit het verlangen om te willen bewegen zonder meer, niet uit een emotioneel geladen thema, een bepaalde inhoud of zekere associaties. Natuurlijk kan je dat onderscheid niet zo scherp trekken. Ook nu komen associaties bij mij op terwijl ik werk, maar ik blijf er minder bij stilstaan.

Vanden Eynde beklemtoont de fysieke handelingen van het lichaam, al wil ze de emotionele associaties die het bij haar of het publiek oproept zeker niet loskoppelen van die bewegingen. ‘Dat is trouwens niet alleen in dans zo. Dat geldt voor alle kunst. Ook een zwart vierkant roept een emotie op. Ik wil die trouwens niet bannen, want dan zou een stuk niet veel teweeg brengen.’

Dat doet Shapeless gelukkig wel. Mede dankzij de uitgekiende lichtregie die Vanden Eynde creëerde in samenwerking met Bert Vermeulen en Elke Verachtert. Beide lichtkunstenaars ‘starten’ de creatie door het podium met een smalle, scherp afgebakende lichtstraal te doorklieven. Vanden Eynde wandelt de lichtbundel binnen, alsof ze in haar eigen universum stapt.

In dat universum rijgt ze verraderlijk eenvoudige bewegingen aan elkaar tot ingenieuze danszinnen. Sommige zinnen lijken stotterend ballet, andere zinnen lijken een dansante verbeelding van de zwierige Jugendstilvormen.

Vanden Eyndes dansende lichaam flaneert eerst in absolute stilte over de duistere scène. Gaandeweg lijkt het aanzwellende licht haar te dwingen om speelser, dynamischer en grootser te dansen. ‘Silence is sexy‘, de rauwe stem van Blixa Bargeld, de zanger van Einsturzende Neubauten, rijt de stilte aan flarden. Ook tsjilpende vogeltjes en een lyrische piano verjagen de stilte en stuwen Vanden Eynde naar een van de hoogtepunten uit deze ‘vormeloze’ creatie.

Shapeless

De titel dekt absoluut de lading. Maar iets meer ‘vorm’, iets meer structuur en een iets grotere en meer zichtbare emotionele beleving bij Vanden Eynde zelf had de beleving van de voorstelling (door het pubiek) en de overtuigingskracht ten goede gekomen. Nu is de toeschouwer sterk aangewezen op zichzelf om uit de bewegingen een eigen verhaal en betekenis te destilleren. Daardoor blijft de toeschouwer wat verdwaasd achter na het zien van virtuoze dans die zodanig hermetisch en afstandelijk is dat de bewegingen zich amper (willen) laten ‘consumeren’. Dat staat haaks op wat een podiumkunstenaar geacht wordt te doen: communiceren met een publiek…

Els Van Steenberghe

Shapeless, Charlotte Vanden Eynde. Gezien op 20 mei 2011. De voorstelling trekt vanaf oktober 2011 door Vlaanderen.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content