‘Je kunt vandaag niet naar Tiger King kijken en niet een exponent van een verloren land zien’

‘Ik wacht op een even vastberaden reeks over smeerlapperij in de hoogste kringen’, schrijft Paul Baeten,auteur van onder meer de nieuwe novelle Een smerig dier en de tv-reeks Over water.

Ik heb Tiger King op Netflix maar uitgekeken omdat er blijkbaar nog iets geweldigs in ging gebeuren. Iemand zou een moord gaan plegen of toch zoiets proberen. Goed, dan kijk ik drie uur naar rotte tanden en nektapijten.

Dat bleek dan uiteindelijk niet echt waar te zijn. Als enige conclusie gold dan ook: er zijn veel hatelijke mensen op de wereld en ze zijn elkaar waard. Nu ja, ‘op de wereld’, toch in dat bingewatchgenre van als uitgesponnen thrillers gemonteerde docureeksen die lijken te dienen om een bepaald idee zodanig te verkopen dat je het wel móét aanvaarden.

‘Steven Avery is onschuldig.’

‘Carole Baskin vermoordde haar man.’

Misschien wel, misschien niet.

Ik denk dat Avery uit Making a Murderer dat meisje met de jeep vermoord heeft en dat zijn neefje niet in een gevangenis thuishoort. Ik denk ook dat Carole Baskin haar eerste man heeft vermoord.

Ik baseer mij hiervoor volledig op een compleet gemanipuleerd buikgevoel en een televisieprogramma. Is het daarom fout? Dat weet ik niet. Maar ik zou er in een serieuze strafrechtelijke context nooit op durven te vertrouwen.

Ik weet het niet goed, met die reeksen. Ik blijf altijd achter met een vies gevoel. Fysiek en mentaal.

Wat ik er wel goed aan vind, is dat ze een kant van de condition humaine belichten waarvan de meeste mensen gelukkig meestal gespaard blijven. De smerige, oplichtende, dealende, verraderlijke, zuiver opportunistische, misbruikende kant.

Ik vind het jammer dat daarvoor blijkbaar altijd in de marge gedoken moet worden. Ik wacht op een even vastberaden reeks over smeerlapperij in de hoogste kringen. Weet je nog, precorona, toen het daarover ging in de kranten? Ik zou wel eens willen kijken of een prins of een CEO met even slap bewijs aan de streamingschandpaal wordt genageld.

Maar wat Tiger King echt een plaats in de geschiedenis oplevert, is dat de reeks gaat over alle eigenschappen die menselijk maar zeker ook Amerikaans zijn, en die de wereld bezighielden in de vorm van entertainment terwijl precies diezelfde eigenschappen intussen de grootste Amerikaanse gezondheidscrisis van de eeuw aan het bewerkstelligen waren.

Je kunt vandaag niet naar Tiger King kijken en niet een exponent van een verloren land zien, een portret van een rijk dat ten einde kwam toen oorlogen computerspelletjes werden en presidenten reality-tv-figuren. Een land dat grootspraak en kortzichtigheid, blind geldgewin en egoïsme wist te verkopen als vrijheid. Prachtig staaltje propaganda. Tot covid-19 er een einde aan maakte, met Joe Exotic die als de laatste zieke cowboy op een depressieve tijger de stoet afsluit.

De mens is te gecompliceerd om zomaar goed of slecht te zijn. Ongetwijfeld is hij beide. Ongetwijfeld wil hij bijna altijd liever blijven leven dan dood te gaan, en ongetwijfeld is er een grote variatie in de manieren om dat te doen. Vandaag leren we alleszins dat de Amerikaanse manier finaal is afgeschreven. Dat spijt me omdat ik net als iedereen sinds WO II opgegroeid ben in die invloedssfeer en omdat de vraag zoals altijd is: wat volgt er nu?