In memoriam: Jérôme Reehuis

Vorige week overleed acteur Jérôme Reehuis. Een eigenzinnige Nederlander die – onder meer samen met Hugo Claus – theatergeschiedenis schreef.

In zijn woonplaats Amsterdam is in de nacht van donderdag op vrijdag 17 mei de acteur Jérôme Reehuis overleden. Op 7 juli 1939 werd Reehuis geboren in Apeldoorn. Nederlander van geboorte voelde hij zich echter meer verbonden met Vlaanderen. Door zijn levensstijl, Bourgondisch, en zijn speelwijze, een en al barok . Echt een type voor Hugo Claus. In diverse van zijn stukken en films speelde hij een prominente rol.

Na een opleiding aan de toneelschool van Maastricht, week Reehuis uit naar Vlaanderen, waar zijn speelstijl meer waardering vond. Meestal gebeurt net het omgekeerde; alvorens waardering in eigen land te vinden moet men eerst naar het buitenland. Om die reden vond hij pas op latere leeftijd de erkenning die hij verdiende. Onder meer met de filmrol Napoleon in De boezemvriend 1982 van regisseur Dimitri Frenkel Frank. Zijn laatste filmrol was professor Swezick in de komische film De zeemeerman [1996] van Frank Herrebout. De film werd door de Nederlandse pers bestempeld als de slechtste film ter wereld, maar dat lag niet aan Reehuis. Hij legde in elke rol alles wat eruit te halen viel.

Een regisseur had qua acteursregie weinig werk aan Reehuis, en hij liet zich ook niet graag regisseren. Dat beviel Hugo Claus wel. Reehuis speelde mee in het ophefmakende diens toneelstukken Masscheroen, Thyestes, Het leven en de werken van Leoplold II, Het schommelpaard [waarin hij een vrouwenrol vertolkte] en in Het haar van de hond, samen met Marja Habraken, de toenmalige vriendin van Hugo Claus, en na opgebruikt te zijn, zich verhing.

Reehuis was ook een veelgevraagd stemacteur. Onder meer Winnie de Poeh, De klokkeluider van de Nôtre-Dame en twee films uit de Harry Potter reeks, als minister Droebel. Wat vaak vergeten wordt is dat hij naast toneelspelen ook dichter en pamflettist was. En beviel er iets hem niet aan Amsterdam, dan moest de wereld het weten, op orkaanhoogte.

Zijn rechttoe rechtaan manier van leven maakte dat hij vrienden en vijanden had. De echte waren van een hoger niveau, zoals Ischa Meijer, die zoals bekend een hekel had aan vals spel. Zowel in het leven als op het toneel. En Reehuis speelde nooit vals. Hij had een neiging tot overacting, dat wist hij zelf wel, en maakte er vaak gebruik van om critici te ergeren. Eenmaal ze verdwenen waren, greep hij terug naar diep en breed spel. Eigenlijk viel hij als acteur tussen twee generaties, die van vóór en die van na de Actie Tomaat [1969]. Daardoor heeft zijn carrière het parcours van een achtbaan gehad. Toch heeft hij geschiedenis geschreven.

Guido Lauwaert