Nu het culturele leven zo goed als plat ligt, blikt de tweedelige reportage Kutjaar terug op 2020 met zes kunstenaars met een creatiedrang die van geen virus is vervaard.
Schrijfster Lize Spit, stand-upcomedian Serine Ayari, rapper Zwangere Guy, operadirecteur Jan Vandenhouwe, theatermaker Haider Al Timimi en actrice Maaike Neuville blikken terug op een ‘Kutjaar’.
‘Samen met regisseur Kenneth Michiels was ik bezig aan een reeks over 50 jaar Collegium Vocale toen de eerste lockdown werd afgekondigd’, zegt eindredactrice Annick Ruyts. ‘Plots hadden we erg veel vrije tijd. Tijdens het Internationaal Theater Amsterdam zag ik Ramsey Nasr online voorlezen uit Boccaccio’s Decamerone. ‘Kunstenaars maken het onzichtbare zichtbaar’, zei Nasr toen. Het gaat vaak nog steeds, en zeer terecht, over de economische ellende die mensen uit de kunstwereld moeten doorstaan. Maar wat mij vooral opviel, was hoe ze desondanks creatief bezig bleven. Zwangere Guy die in de AB gaat optreden voor een livestream. Lize Spit die niet weet in wat voor wereld haar boek terechtkomt. Maaike Neuville die buiten gaat acteren op een bankje. Dat werd het uitgangspunt, ook om aan te tonen dat kunst troost biedt in tijden van isolement. Ze voelen in elke situatie de drang tot creëren en doen het ook, zonder publiek. Dat is heel mooi, ontroerend zelfs.’
Ook voor hun collega’s met minder ronkende namen is de crisis een harde dobber.
Ruyts: Dat was een moeilijke evenwichtsoefening: wie laat je aan het woord? Ik wilde de meer bekende namen, om aan te tonen dat iedereen in hetzelfde schuitje zit. Natuurlijk heeft Lize Spit grotere financiële reserves, maar misschien vertolkt zij ook het verhaal van een beginnende schrijver. En allicht gaan er net iets meer mensen naar het programma kijken omdát het Lize Spit is. We hebben die mensen gekozen omdat ze keihard bleven doorgaan. Ze vertegenwoordigen heel die mooie kunstsector.
Vanwaar de titelkeuze, de titel van een nummer dat Zwangere Guy in quarantaine schreef?
Ruyts: Het onzichtbare zichtbaar was de eerste titel. Mooi en poëtisch, maar misschien niet catchy genoeg voor een tv-programma. Op een avond zei ik tegen mijn man: ‘Die songtitel van Zwangere Guy, dát zou pas een coole titel voor het programma zijn. Maar dat durf ik niet voor te stellen.’ (lacht) Ik ben er toch mee naar Canvas-netmanager Olivier Goris gestapt. En zo is het Kutjaar geworden.
Weegt de lockdown ook op jou?
Ruyts: Keihard, maar ik ga er creatief en flexibel mee om. Als iemand mij vorig jaar had gezegd dat ik kerst niet zou mogen vieren en boodschappen zou doen met een mondmasker op, dan had ik die keihard uitgelachen. We zoeken allemaal manieren om het hoofd boven water te houden. Kunstenaars zijn lichtpuntjes die ons daarbij helpen, door ons met hun muziek, boeken of wat dan ook momentjes van afleiding en troost te bieden.
Kutjaar
Woensdag 23/12, 21.25, Canvas
