Brazilië, zo veel meer dan voetbal
Brazilië heeft veel meer te bieden dan spannende wk-wedstrijden. Het land bracht de meest creatieve geesten van het Zuid-Amerikaanse continent voort en is een broeihaard van unieke uitingsvormen van muziek, dans, film en literatuur. Een overzicht.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Brazilië, officieel de ‘Federale Republiek Brazilië’, is in oppervlakte het grootste land van het Zuid-Amerikaanse continent en telt iets meer dan 200 miljoen inwoners, wat neerkomt op ongeveer de helft van de Zuid-Amerikaanse bevolking. Veel mensen denken dat São Paulo of Rio de Janeiro gezien hun bekendheid de hoofdstad is, maar de eer is sinds 1960 gegeven aan de stad Brasilia. Onder andere de openingswedstrijd van het WK ging wel door in São Paulo, en de finale vindt plaats in het Maracanã stadion in Rio de Janeiro.
Smeltkroes
Dé Braziliaanse cultuur valt moeilijk te omschrijven. Het is een smeltkroes van heel wat verschillende etnische invloeden en achtergronden. Mensen met Afrikaanse, Aziatische en Europese wortels verrijken er samen met de indianen de Braziliaanse cultuur. Elke cultuur heeft zijn eigen stempel gezet op een onderdeel van de samenleving. Zo is bijvoorbeeld de Portugese invloed het duidelijkst zichtbaar in de architectuur, de Afrikaanse impact in muziek (samba), dans en een aantal gerechten zoals vatapá (een gerecht op basis van rijstbloem, kokosolie, rode pepers, vis en garnalen) en Acaraje (gefrituurde balletjes gevuld met garnalen). De indiaanse cultuur heeft het land dan weer een rijke traditie van rituelen en mythen opgeleverd.
Uit al die invloeden ontspruit een authentieke, eigen cultuur. Er ontstonden unieke uitingsvormen van muziek, dans, beeldende kunst, films en literatuur. Brazilië bracht daarnaast de meest creatieve geesten van het Zuid-Amerikaanse continent voort. Naast de spannende matchen van het WK 2014, is er nog zo veel meer te doen, te zien, te horen en te smaken in en uit Brazilië.
Film
Glauber Rocha is één van die befaamde creatieve geesten. Hij was de belangrijkste regisseur van de Braziliaanse Cinema Novo. ‘Deus e o Diabo na Terra do Sol’ (1964) (in het Engels: Black God, White Devil), die de socio-politieke problemen van Brazilië in de jaren ’60 benadert, betekende zijn internationale doorbraak. Die film werd genomineerd voor de Gouden Palm op het Filmfestival van Cannes.
Fernando Meirelles en Kátia Lund regisseerden in 2002 een andere Braziliaanse parel: ‘Cidade de deus’ (City of God) die in 2003 bekroond werd met een BAFTA award en in 2004 genomineerd werd voor vier Academy Awards. De film is een weerspiegeling van het leven in Cidade de deus, een zware criminele buurt in het zuidwesten van Rio de Janeiro. Je behoort er naar verluidt tot ’the lucky few’ als je je 16e verjaardag haalt.
‘Lixo Extraordinário’ (2010) (Waste Land) van Lucy Walker, João Jardim en Karen Harley, een sociale documentaire gebaseerd op de levens van Braziliaanse afvalrapers in Rio de Janeiro won meer dan 50 prijzen, waaronder de ‘International Documentary Association’s Best Documentary Award’.
‘Tropa de Elita’ (Elite Squad) is een Braziliaanse misdaadfilm onder regie van José Padilha. De film werd gelauwerd met dertig internationale prijzen en De Gouden Beer op het Filmfestival van Berlijn in 2008. De sloppenwijken in Rio de Janeiro zijn volledig ingepalmd door drugsbaronnen, zelfs politieagenten vertonen er hun gezicht liever niet. Ze laten zich vaak omkopen, om naar eigen zeggen onnodig bloedvergieten te verhinderen. De dagen van agenten die zich daarentegen niet laten verlokken zijn geteld. De hulp van het onbevreesde elite-team BOPE wordt daarom bijna dagelijks ingeroepen. Ze schieten de loopjongens van de grote criminelen door de knieën of brengen ze tot het randje van verstikking om de gewenste informatie te verkrijgen.
Muziek
Brazilianen behoren tot de meest muzikale mensen ter wereld. Uit een mix van muziek uit verschillende continenten creëren ze nieuwe, eigen geluiden.
Samba is hét ritme van Rio de Janeiro en veruit het meest populaire ritme in Brazilië. Afrikaanse, Europese en in mindere mate Arabische invloeden zijn in deze muziekstijl met elkaar vermengd. Het carnaval van Rio de Janeiro speelde een grote rol in de ontwikkeling van de samba. Er bestaan heel wat verschillende soorten samba, waaronder de meest voorkomende sambastijl de pagode, samba comun, de samba de roda, partido alto, de samba canção, samba reggae en dergelijke meer.
Alle sambastijlen hebben een bijhorende dans, die je in één van de talrijke sambascholen (of escolas da samba) onder de knie kunt krijgen.
Wie het toch meer heeft voor klassieke muziek, kan terecht bij Heitor Villa-Lobos. Hij was een Braziliaanse cellist en componist. En niet zomaar een componist, maar één van de bekendste in het Zuid-Amerikaanse continent. Zijn werk wordt getypeerd door het gebruik van Braziliaanse volksmuziek.
Opmerkelijk: de best verkocht single in Vlaanderen uit 2012 was ‘Ai se eu te pego’ van de Braziliaanse zanger Michel Télo. Hij stond op de eerste plaats van de Ultratop Singles 2012. Landgenoot Gusttavo Lima staat op de tweede plaats met het nummer ‘Balada’.
Literatuur
Wie tussen de wedstrijden door een stevig stukje Braziliaanse literatuur wil verorberen, kan zijn toevlucht zoeken bij Jorge Amado, één van de bekendste Braziliaanse schrijvers. Deze meesterverteller vereeuwigde het dagelijkse leven van zijn geboortestreek Bahia. Zijn werken zijn vertaald in meer dan 40 talen en ook verfilmd.
Enkele tips: ‘Gabriela, Cravo e Canela'(‘Gabriela, Clove and Cinnamon’) en ‘Dona Flor e seus dois maridos’ (‘Dona Flor and Her Two Husbands’).
Festa Junina
Wie genoeg heeft van al dat zittend kijken naar voetbalwedstrijden, kan deze maand de beentjes losgooien tijdens het Festa Junina of het June Festival. Deze festiviteiten vinden plaats aan het begin van de Braziliaanse winter en gaan hoofdzakelijk door in het Noordoosten van het land.
Tijdens dit festival wordt vooral het plattelandsleven gevierd. Mannen verkleden zich daarom als boerenjongens met grote rieten hoeden en vrouwen dragen hun haren in paardenstaarten, tekenen sproetjes op de wangen en zijn uitgedost met geruite rode kleedjes. De feestelijkheden zijn nog altijd razend populair in stedelijke gebieden.
‘Show me something about your country’
Van 1 tot 15 juli kun je in São Paulo en Rio de Janeiro een echte WK 2014 expositie meepikken. Uit alle deelnemende landen werkt een kunstenaar of kunstenares mee. De schilderijen hebben de vorm van een zeshoek en worden tentoongesteld in een grote, platte voetbal van ongeveer 3 meter hoog. (AD)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier