Braakland/ZheBilding wint Vlaamse Cultuurprijs Podiumkunsten

Het Leuvense muziektheatergezelschap Braakland ontving de prijs uit handen van Minister van Cultuur Joke Schauvliege (CD&V).

“Braakland/ZheBilding maakt eigenzinnig theater, in alle betekenissen van het woord. Met zoveel verschillende muzikale invloeden en verhaalstijlen; nooit zweverig, altijd betrokken en indringend,” aldus minister Joke Schauvliege deze avond op de uitreiking van de Vlaamse Cultuurprijs Podiumkunsten 2011 tijdens het Theaterfestival in Brussel.

De prestigieuze Vlaamse Cultuurprijs Podiumkunsten, een Taalunie Toneelschrijfprijs voor ‘Lied’ (in 2006) en ‘Hitler is dood’ (2009), de benoeming tot Leuvens stadstheatergezelschap (2010), de cultuurprijs van de KULeuven (2011) en binnenkort een schone nieuwe thuis in de OPEK-kunstensite: het gaat Braakland/ZheBilding tegenwoordig voor de wind. “Al die lof en eer overvalt ons eerlijk gezegd een beetje,” zegt schrijver en regisseur Stijn Devillé, die samen met Adriaan Van Aken en Els Theunis de artistieke leiding van het muziektheatergezelschap vormt. “Het legt natuurlijk een zekere druk op ons, maar dat schrikt ons niet af. Doordat we muziektheater maken en in Leuven gestationeerd zijn, hebben we ons toch altijd een beetje in de ‘buitenbaan’ van het theater bevonden. Het voordeel is dat je zo in de luwte kunt opereren, maar het nadeel is dat veel mensen nog altijd geen flauw idee hebben van wat we doen. Hopelijk hoeven we nu niet telkens meer uit te leggen wie we zijn.”

Dus doen wij het voor de laatste maal: Braakland/ZheBilding (BZB) werd in 1997 opgericht door Stijn Devillé, Els Theunis en Geert Bové (die later solo als Wayn Traub naam zou maken, red). “Braakland alludeerde op het culturele braakland dat Leuven toen nog was en Geert maakte toen net een videoproject in een oud modernistisch pand dat we – op zijn Inspector Clouseaus – zheBilding waren gaan noemen,” verklaart Devillé de naam.

Gevarieerd oeuvre

In zijn veertienjarig bestaan heeft BZB inmiddels een gevarieerd oeuvre opgebouwd: van grote ensemblestukken als ‘Hitler is dood’ (gebaseerd op de Nürnbergprocessen) tot klein intiem werk als ‘Gevoelige Mensen’, van persoonlijk locatietheater als ‘Naast’ (gebaseerd op brieven en voorwerpen van Leuvenaars) tot een groots opgezet project als ‘Dwaallicht’ op de Zomer van Antwerpen waarbij acteur Warre Borgmans het publiek doorheen de Elsschotstad gidste. Klonken daar jazzy doo-wop deuntjes, dan raasde de voorstelling ‘Vandenhond’ gitzwart als portret van een verrechtsende stedelijke samenleving. Een sociale bewogenheid die ook sprak uit de strip-met-cd ‘Weer over naar jou’. Of ‘Immaculata’, een voorstelling over high school shootings die jammerlijk genoeg een prelude bleek te zijn bij het drama dat Hans Van Themsche aanrichtte.

“Met die grote verscheidenheid aan voorstellingen hebben we een groep mensen rond ons verzameld met wie het fijn samenwerken is,” zegt Theunis. BZB gaat niet gebukt onder de keurslijf van een vast ensemble maar geniet van de ongedwongenheid van een vriendenkring, die graag en vaak bij elkaar over de vloer komt waaronder acteur-makers als Kris Cuppens, Pieter Genard en Sara Vertongen, muzikanten Gerrit Valckenaers, Geert Waegeman, Ephraïm Cielen, Youri Van Uffelen, Rudy Trouvé en Mauro Pawlowski.

Oordopjes

In de voorstellingen van BZB staan tekst en muziek letterlijk en figuurlijk op hetzelfde niveau. “We brengen geen tekst met soundscape. Acteurs en muzikanten plaatsen we letterlijk en figuurlijk op hetzelfde niveau. Ze spelen écht samen. Het is een dialoog,” aldus Van Aken. In tegenstelling tot Vlaamse muziektheatergroepen als LOD en Transparant zoekt BZB de verbintenis van theater niet zozeer met klassieke muziek of opera maar met rock en jazz. “Een logische keuze: klassiek is onze wereld niet en daar ligt ons hart ook niet,” aldus Devillé, die omzeggens opgroeide in de achtertuin van Werchter.

Dat blijkt eens te meer uit de nieuwe voorstelling ‘Luide muziek’ die volgend weekend in première gaat en waarvoor BZB samenwerkt met De Figuranten, een sociaal-artistiek gezelschap uit de West-Vlaamse grensstad Menen. “De titel van de voorstelling zegt alles: het wordt veel lawaai, van metal tot hardcore musical,” lacht Van Aken.

OPEK

‘Luide muziek’ is tevens de openingsvoorstelling van de nieuwe OPEK-site in Leuven. Inmiddels is de studentenstad immers al lang niet meer het culturele braakland waaraan BZB zijn naam ontleende. OPEK, een voormalig douanegebouw en openbaar depot aan de Leuvense Vaartkom, biedt ruimte aan zeven kunstorganisaties (naast de stadsgezelschappen BZB en fABULEUS, ook de kunsteducatieve organisaties Artforum, Mooss en WiSPER, het sociaalartistieke project De FactorY en een afdeling van het Lemmensinstituut).

“Het is één grote kunstensite waar wordt gedacht, gecreëerd en gepresenteerd. BZB brengt er naast eigen voorstellingen, ook soirees met jong talent (onder de titel ‘Vermaak na arbeid’) en ontvangt er enkele gastvoorstellingen van Zuidpool, ’t Arsenaal en Malpertuis. Het is ons antwoord op het spreidingsprobleem waarvoor steeds meer theatergroepen – ook wij – zich gesteld zien,” aldus Theunis. Maar ook tussen de bewoners van het OPEK-huis worden samenwerkingen opgezet. “OPEK mag niet alleen een gebouw zijn, het moet een gezamenlijk project worden.”

Liv Laveyne

Openingsweekend OPEK-site op 10 en 11 september. Première ‘Luide muziek’ op 10 september. Het volledige interview met Braakland/ZheBilding leest u volgende week in Knack.