‘Worden zwarte mensen dat niet beu? Dat alles wat slecht is metaforisch zwart moet zijn?’

Paul Baeten is schrijver van romans en tv-reeksen – Twee zomers is momenteel te zien op Eén. Elke week bijt hij zich hier vast in maatschappij en popcultuur.

Ik las in het nieuws over de ‘zwarte lijst’ van Kind&Gezin, een staatsapparaat in de kundige handen van de allerbeste alcoholverslaafde witte vrouwen van middelbare leeftijd die ze zonder hard te zoeken konden vinden. En ik dacht: worden zwarte mensen dat nu niet beu? Dat alles wat slecht is metaforisch zwart moet zijn?

En goed, ik en alle andere softe, theedrinkende pc-mensen die Precious hebben gezien, zeggen wel ‘wit’ in de plaats van ‘blank’ (wat overigens al het racisme wonderbaarlijk heeft opgelost), maar dat is betrekkelijk nieuw. Beeld je in dat je heel je leven opgroeide in het idee dat als je de bank niet kon terugbetalen je op de blanke lijst van crediteuren kwam te staan. Dat iemand een verkorven reputatie had omdat ze hem hadden blankgemaakt in het dorp. Dat een verfoeilijke historische gebeurtenis te boek stond als een blanke bladzijde in onze geschiedenis. Maar nee joh. Wij mochten gewoon met een wit blad beginnen.

Het toppunt: een bende schaamteloze boertige racisten haalt een gigantische verkiezingsoverwinning. Hoe noemen we dat? Zwarte zondag!

En je zegt misschien: er zijn toch nog andere kleuren die niet zo goed zijn in onze taal. Een blauwe maandag. Een blauwtje lopen. In het rood staan. Maar dat zijn allemaal dingen die – hoe zal ik het zeggen? – niet supererg zijn. Een blauwe maandag is één ding, in een zwart gat vallen daarentegen… Een blauwtje lopen… och ja, zolang je het leven maar niet te zwart gaat inzien. In het rood staan: kan iedereen gebeuren, als je maar niet echt op zwart zaad zit.

En wat is het ergste dat zwarte mensen doen, niet eens hier maar in de VS? Eens wat rel schoppen als het écht te ver gaat. De LA Riots zijn in april 30 jaar geleden. Zestigtal doden. Veel kapotte ruiten en gepikte tv’s. Maar heb je gezien wat witte mensen doen als ze keet schoppen? Het Capitool bestormen. Zonder reden een land binnenvallen en decennia bezetten. Och ja, maar dat is ‘politiek’. Want als mensen in kostuums het beslissen, dan is het anders, oké?

En het is mijn gevecht niet, ik weet het ook wel. Ik zou over zware witte problemen moeten schrijven. ‘Welke fietstochten in het Zwarte Woud kan je gaan doen zonder je elektrische auto op te moeten laden voor de terugrit?’ Of lange essays over hoe mijn dochter van elf dit jaar alweer twaalf wordt – er volgt geen probleem, ze wordt gewoon twaalf. Dus ik beloof dat ik mijn bek zal houden en braaf zal gaan padellen wanneer de bruine en zwarte columnisten niet meer weg te slaan zijn uit onze media of wanneer de zwarte opiniemakers zo vaak op tv komen dat ook zij een relatie kunnen beginnen met de presentatrice.

Het hardnekkige suburb-idee dat zwarte mensen ‘agressief’ zijn, dat is dan nog echt de grootste slechte grap die je ooit hebt gehoord. Komt ook altijd van mensen die Leuven ‘de stad’ vinden en zelf uit hun voegen barsten van woede als hun favoriete merk appelen uitverkocht is, het pmd een dag te laat wordt opgehaald of hun buurman twee minuten na het toegestane uur zijn bladblazer aanzet. Weet je wat je doet met je buurman? Zet hem op een witte lijst.