Paul Baeten

‘We bouwen een natie van navelstaarders, gewapend met het laatste nieuws uit Westerlo’

Paul Baeten Columnist bij Knack Focus

Paul Baeten, schrijver van onder meer Wanderland, Straus Park, de nieuwe novelle Een smerig dier en de tv-reeks Over water, duikt elke week in de populaire cultuur.

De jaren zeventig gaven ons de beste rockplaten, de jaren tachtig de beste crack, de jaren negentig de beste muziekvideo’s en de eenentwintigste eeuw de beste gepersonaliseerde reclame voor dingen die we niet nodig hebben in ruil voor ons privéleven.

Je kan dus besluiten: elke tijd heeft zo zijn eigen golf van innovatie en talent. Maar niet geheel toevallig komen die wel erg goed overeen met de golven van het kapitaal: platenmaatschappijen hadden het grote geld geroken in de seventies en investeerden fors, MTV beheerste de nineties dus muziekvideo’s waren essentieel om een publiek te bereiken, en zo verder. Kortom, de industrie waar het geld heen vloeit, kan evolueren en groeien.

Een industrie waar helaas al minstens tien jaar geen geld meer naar vloeit, is de journalistiek. En dat begint pijnlijk duidelijk te worden: lui copy-pastewerk, onverzorgde taal, clickbait. Maar ook een compleet gebrek aan buitenlands nieuws.

De website van De Morgen heeft gewoon geen onderdeel Buitenland. Die van De Standaard wel, maar hun aandeel buitenlands nieuws is heel minimaal: er moet al een half continent afbranden of iets in Amerika gebeuren om te worden opgepikt. In Het journaal wordt buitenlands nieuws nog wel behandeld maar het wordt ook vaak in een voice-overmontage bij elkaar gestoken.

We bouwen een natie van navelstaarders, gewapend met het laatste nieuws uit Westerlo.

Ik zeg niet dat de redacties van slechte wil zijn, waarschijnlijk zien goede journalisten het ook met lede ogen aan. Ik vermoed dat het voor een groot stuk met geld te maken heeft: er is geen budget om buitenlandjournalisten te posteren. Mensen willen vooral lokaal nieuws en de marketeers beslissen boven de hoofden van de hoofdredacteurs. En het internet maakt nieuws uit de rest van de wereld heel toegankelijk, dus waarom nog moeite doen?

Het probleem is dat nieuws net dezelfde beweging volgt als veel van onze cultuur en trends: via de VS en de UK door Noord- en West-Europa, zo naar het zuiden en dan het oosten. Kortom alles wat ‘na ons’ gebeurt in die beweging, daar kijken we niet naar om. En dat gaat wel over meer dan negentig procent van de wereld, waar we dus weinig of niks van weten.

Of het nu puur een financieel probleem is, of de marketing van de nieuwsmerken die de kortzichtige honger naar lokaal nieuws wil stillen want interessanter voor reclamemodellen, of allebei, het resultaat is sowieso een intellectuele verarming.

En dan vind ik het toch speciaal dat we ons zoveel zorgen maken over De Achterstand die onze kinderen oplopen door de pandemie. Ze zullen pas een maand later hun potlood kunnen vasthouden! Ze zullen gemiddeld achttien procent minder weten over celdeling, de wetten van Newton of de vrije markt!

Welk verschil maakt dat in godsnaam als we hun geen breder wereldbeeld kunnen bieden dan wat er tussen de onnozele grenzen van de bovenste helft van een op zich al niet te gigantisch land gebeurt?

‘Ze halen het wel van internet!’ Wel… niet dus, zoveel is intussen duidelijk. Wie denkt dat internet het nut van journalistiek heeft opgeslokt, heeft het helemaal verkeerd begrepen. We bouwen een natie van navelstaarders en kleine geesten, gewapend met het laatste nieuws uit Mariakerke en Westerlo. Onder hen ook: de toekomstige journalisten.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content