Vicky Jones, de vrouw achter ‘Fleabag’ die u nog níét kende

© GETTY IMAGES / EVA VERMANDEL

Ja, Fleabag komt uit de koker van Phoebe Waller-Bridge, die ook de titelrol speelt. De vrouw die mee aan de basis van dat succes lag, treedt met HBO’s Run nu eindelijk uit de schaduw. Maak kennis met Vicky Jones.

De zin die comedienne, schrijfster en superster Phoebe Waller-Bridge – ‘PWB’ – sinds haar doorbraak het meest in interviews gebruikt heeft, is deze: ‘Mijn doel was om Vicky te doen lachen.’ Die Vicky is de zeven jaar oudere Vicky Jones, met wie ze sinds 2007 een tandem vormt. Voor de theaterstukken, monologen en tv-series die ze met hun productiemaatschappij DryWrite (‘Niet vragen, het betekent niks!’) hebben gemaakt, leveren ze allebei in min of meer gelijke mate materiaal. Maar terwijl Waller-Bridge steevast op het podium en voor de camera kruipt, staat Vicky Jones er meestal naast, als regisseur of klankbord.

Ik weet wel zeker dat het goed is om zoals in Run taboes te doorbreken, maar tegelijk bleef ik denken: ik zou dit niet doen, ik zou mijn zoon niet achterlaten.

Vicky Jones

De twee leren elkaar kennen tijdens de voorbereiding van een theaterstuk waarvoor Jones Waller-Bridge heeft gecast. Als Jones daar ontslagen wordt, stapt PWB uit solidariteit ook op. Sindsdien zijn ze hartsvriendinnen. ‘We doken samen de pub in, en zijn er in zekere zin nooit meer uit gekomen.’

Als eerste wapenfeit richten ze DryWrite op, omdat ze vinden dat er in het Londense theater niet genoeg plaats is voor experiment. Op de DryWrite-avonden die ze organiseren, moeten jonge schrijvers/schrijfsters aan de slag met opdrachten als ‘Funny, Not Funny?’: bewandel de dunne lijn tussen comedy en drama en donder er niet af – tenzij met komisch oogmerk.

‘Dansen op de rand van de grap’, noemt Jones het, terwijl Waller-Bridge het heeft over ‘de lijn tussen wenen en lachen’. Dat is ook waar hun carrière zich sindsdien heeft afgespeeld. Beide vrouwen ontdekken dat schrijven hun eerste liefde is, en zijn daarbij elkaars eerste publiek. Als PWB op een dag door een vriend wordt uitgedaagd om een tien minuten durende monoloog te brengen op een stand-upavond, creëert ze een alter ego met een grote seksdrive en een ongemakkelijke verhouding met de wereld: Fleabag. Ze werkt het met Jones (op wie Fleabags overleden beste vriendin Boo gebaseerd is) uit tot een volwaardige monoloog waarmee de twee in 2013 naar het Edinburgh Fringe Festival trekken, de Champions League van het theater- en comedywezen. Ze winnen er een Fringe First Award, waarmee de krant The Scotsman vernieuwende theaterteksten onder de aandacht wil brengen.

Een jaar later countert Jones met The One, een soortement Who’s Afraid of Virginia Woolf voor millennials met volgens de pers ‘een briljante, gecompliceerde, gemene en manipulatieve vrouwenrol’ als woest kloppend hart. Die rol heeft ze Waller- Bridge op het lijf geschreven en consolideert de reputatie van DryWrite als een belangrijke nieuwe, vrouwelijke stem in de Britse theaterwereld. De trein is vertrokken. De twee volgende haltes zijn MeToo en wereldroem.

Het theaterstuk THE ONE heeft Vicky Jones geschreven met Phoebe Waller-Bridge in gedachten.
Het theaterstuk THE ONE heeft Vicky Jones geschreven met Phoebe Waller-Bridge in gedachten.© Alamy Stock Photo

Seks en empowerment

Phoebe Waller-Bridge maakt begin 2015 haar tv-debuut als advocate Abby Thompson in het tweede seizoen van misdaadreeks Broadchurch. In januari 2016 gaat Crashing in première, een zesdelige dramady gebaseerd op twee van haar korte toneelstukken. Ze speelt daarin ook de hoofdrol en wordt in interviews aangekondigd als ‘een van de meest beloftevolle Britse theaterschrijfsters van het moment’. Aan theater komt ze echter nauwelijks nog toe. Eerst – in 2016 – wordt Fleabag een tv-serie, twee jaar later volgt het wereldwijde succes van Killing Eve. Intussen is ook MeToo losgebroken. De wereld is op zoek naar slimme jonge vrouwen met een mening, en PWB past perfect in dat plaatje. Als in 2019 seizoen twee van Fleabag wordt uitgezonden, is ze niks minder dan een wereldster worden, die door Daniel Craig persoonlijk aan boord wordt gehaald als adviseur voor No Time to Die. Taak: die oude macho van een James Bond een beetje vrouwvriendelijker maken.

Maar hoe zit het intussen met Vicky Jones? Goed, dank u. Ze heeft een kleine rol als scriptadviseur voor de tv-versie van Fleabag en pent één episode van het eerste seizoen van Killing Eve. Op de vraag of de roem van Waller-Bridge hun relatie heeft veranderd, antwoordt ze negatief: ‘Ik wist al dat ze een ster zou worden de eerste keer dat ik haar zag’, zoals ze The Guardian vertelde. In 2017 schrijft Jones Touch, een lovend onthaald stuk over een 33-jarige vrouw uit Wales die zichzelf tijdens haar eerste weken in Londen opnieuw probeert uit te vinden door een reeks seksuele contacten.

De combinatie van seks en empowerment zit in zowat alles wat Jones en Waller-Bridge samen of apart gemaakt hebben. Om het een en ander nog eens te benadrukken besluiten ze in 2018 Jones’ debuut The One opnieuw op de planken te brengen, weliswaar met een nieuwe hoofdrolspeelster. De eerste keer hadden ze van het publiek immers niet de respons gekregen die ze verwachtten, en ze hopen na MeToo alsnog hun punt te kunnen maken.

Waar het om draait, is dit: het centrale koppel in The One krijgt op een bepaald moment op het podium gezelschap van een vrouwelijke collega van de man die denkt dat ze misschien net verkracht is. De scène is min of meer autobiografisch, en de voornaamste reden waarom Jones het stuk jaren voordien ‘in een roes van zes opeenvolgende nachten’ geschreven heeft. ‘Het ging over wederzijdse toestemming’, vertelt ze aan The Stage, ‘en hoe die niet altijd even duidelijk is. Kun je het over verkrachting hebben als de vrouw het zo aanvoelt, terwijl ze de man niet van zich af heeft geduwd en zelfs niet met zoveel woorden nee heeft gezegd? Ik worstelde zelf met die vraag en hoopte van het publiek een antwoord te krijgen. Maar in 2014 was de reactie nihil.’

FLEABAG was eerst een theatermonoloog, waarin Vicky Jones haar hartsvriendin Waller-Bridge regisseerde.
FLEABAG was eerst een theatermonoloog, waarin Vicky Jones haar hartsvriendin Waller-Bridge regisseerde.

Een directe aanleiding voor het terugbrengen van The One was het concrete geval van de Amerikaanse komiek Aziz Ansari, die in januari 2018 door een anonieme vrouw tot de orde werd geroepen voor seks waarvan hij dacht dat die met wederzijdse toestemming gebeurd was. De zaak bracht binnen MeToo een discussie op gang over ‘harmful male expectations’, een mannelijk verwachtingspatroon dat zo diep in onze cultuur zit ingebakken dat je als vrouw nauwelijks nog nee kunt zeggen. Ingewikkelde discussie, maar dat ze gevoerd wordt, is volgens Vicky Jones een zegen: ‘We zijn veel opener geworden, en zijn eindelijk bereid om het over zo’n moeilijke onderwerpen te hebben. En we zijn bereid om te luisteren naar vrouwelijke woede. Toen The One de eerste keer uitkwam, waren we nog niet zo ver.’

18+ Bridget Jones

In 2018 delen Waller-Bridge en Jones een halfjaar een appartement. PWB: ‘Vicky stond op het punt bij haar vriend in te trekken, en we dachten: “Laten we nog zes maanden lol maken. Gewoon jij en ik, schatje!”‘

Na de lol komt de man, en van de man komt een baby. Terwijl Jones voor haar zoontje zorgt, schrijft ze het verhaal over een moeder die op een dag wegwandelt van haar kinderen. Of beter: wegloopt. Centraal in Run, een flitsende komische thrillerreeks die nauwer bij Killing Eve dan bij Fleabag aansluit, staat Ruby Richardson, een uitgebluste vrouw van veertig die haar gezin achterlaat om met haar jeugdvriendje Billy per trein door Amerika te reizen. ‘Het was heel moeilijk om de juiste woorden te vinden’, aldus Jones in The Guardian. ‘Ik weet wel zeker dat het goed is om taboes te doorbreken en naar gelijkheid tussen man en vrouw te streven, zelfs als het over zo’n gevoelige onderwerpen gaat. Maar tegelijk bleef ik maar denken: “Ik zou dit niet doen. Ik zou mijn zoon niet achterlaten.”‘

Ruby en Billy hebben jaren eerder een pact gesloten: als een van hen ooit een berichtje met de tekst ‘RUN’ stuurt en de andere daarop binnen de vierentwintig uur reageert, dan zouden ze hun levens achterlaten en elkaar ontmoeten op het perron van Grand Central Station in New York. Dat is precies wat er in de eerste aflevering gebeurt, maar de twee ex-geliefden rennen niet om dezelfde redenen. Billy (Domhnall Gleeson) blijkt een onverbeterlijke charlatan te zijn, voor wie de grond onder zijn voeten te heet werd. Terwijl Ruby (Merritt Wever) met schuldgevoelens ten opzichte van haar kinderen en echtgenoot worstelt, probeert hij vooral het geld dat hij heeft bijeengesjoemeld veilig te stellen.

RUN, over een vrouw die de boel de boel laat, is de eerste tv-serie die Jones geschreven heeft.
RUN, over een vrouw die de boel de boel laat, is de eerste tv-serie die Jones geschreven heeft.

Het idee van een verwarde vrouw die onbetrouwbaar en avontuurlijk verkiest boven standvastig en saai, is niet nieuw, en rechtvaardigt ten dele de samenvatting die een journalist ooit van de output van DryWrite gaf: ’18+ Bridget Jones’. En wat met de relatie tussen feminisme en het moederschap? Ook dat is een hele moeilijke, vindt Jones. ‘De verantwoordelijkheid die je voelt, is zo groot dat je met gemak je eigen wensen en noden aan de kant schuift. Je denkt dat je het doet om een goede moeder te zijn, maar als je niet oplet, wordt het iets heel onrechtvaardigs. Het enige wat je kunt doen, is erover blijven praten. Blijf de dingen in vraag stellen, en wees nooit bang van je innerlijke Fleabag.’

‘Wees nooit beschaamd om jezelf een feminist te noemen’, zegt Phoebe Waller-Bridge. Maar zowel zij als Jones, allebei grote – en diep ontgoochelde – fans van Louis C.K., worstelen met het begrip. Het is die twijfel die hun werk zo herkenbaar maakt. Ze gieten hun zoektocht naar evenwicht in entertainende scripts en scenario’s waar andere vrouwen wat aan hebben, en vergeten daarbij nooit om lol te trappen. Waller-Bridge mag dan de beste oneliners hebben, het is Vicky Jones die hun werk, en hun strijd, het beste heeft samengevat (in een YouTube-interview met The Pool): ‘Als opgroeiend meisje voel je de nood met jonge vrouwen te praten over wat belangrijk is en hoe het voelt om volwassen te worden. Je wilt horen dat je meer waard bent dan wat de media je proberen te vertellen. In die zin voel ik bij alles wat ik doe een verantwoordelijkheid om bepaalde dingen mee te geven. Maar tegelijk is het oké om heel uiteenlopende dingen te maken, en op heel veel manieren over heel veel verschillende dingen te praten. De bottomline is dat we vooral méér vrouwen nodig hebben, om alle onderwerpen te behandelen die hén bezighouden.’

Run

Vanaf zondag 12/4 in Play bij Telenet.

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

Vicky Jones

In 1978 geboren in de Britse industriestad Sheffield.

Ontmoet in 2007 Phoebe Waller-Bridge, met wie ze de productiemaatchappij DryWrite opricht.

Regisseert in 2013 de theatermonoloog Fleabag, geschreven en gespeeld door Waller-Bridge.

Schrijft in 2014 haar toneeldebuut The One.

Volgt de doorbraak van Waller-Bridge van nabij, als scriptadviseur van de tv-serie Fleabag (2016). Pent ook één aflevering van Killing Eve (2018).

Wordt in 2020 zelf een huishoudnaam dankzij de door haar bedachte HBO-reeks Run, met Domhnall Gleeson en Merritt Wever in de hoofdrollen.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content