Tv-tip: ‘Les Misérables’, niet van Victor Hugo, al zijn de misère en de sociale problemen hetzelfde

Nee, dit is niet Victor Hugo’s verhaal van Jean Valjean, maar deze Les misérables speelt zich óók in Montfermeil af, waar twee eeuwen later eigenlijk niet zo veel veranderd blijkt.

De film begint met beelden van de volksmassa’s op de Champs-Elysées. Het is 2018, en Frankrijk heeft net het wk voetbal gewonnen. Iedereen is aan het feesten. Het land lijkt één, over alle verschillen in afkomst en klasse heen.

Kort daarna begint agent Stéphane (Damien Bonnard), die recent van Cherbourg naar de lichtstad is verhuisd, voor de antimisdaadbrigade van de voorstad Montfermeil te werken, waar hij een team vormt met Chris (Alexis Manenti) en Gwada (Djebril Zonga). Hij heeft het moeilijk met de racistische aanpak en de provocaties van Chris, alias le cochon rose. En dan pakken ze Issa (Issa Perica) op, een jonge zwarte tiener die een leeuwenwelp uit een rondreizend zigeunercircus heeft gestolen. De arrestatie draait uit op een clash met een twintigtal jongeren en in het tumult wordt Issa verwond door toedoen van Gwada. Een tiener heeft met een drone alles gefilmd en de spanningen dreigen nog verder op te lopen wanneer blijkt dat de jongen de geheugenkaart met de beelden aan een in le quartier gerespecteerde ex-delinquent en Moslimbroeder heeft gegeven.

Les misérables is het langspeeldebuut van Ladj Ly, die zelf opgroeide in de Cité des Bosquets van Montfermeil, waar zijn vader vuilnisman was. ‘De misère en de sociale problemen uit de tijd van Victor Hugo zijn gebleven’, zegt de regisseur. ‘Het enige verschil is dat Montfermeil nu vol staat met afbraakflats en dat er immigranten wonen. Maar net als toen wordt er niet naar de bewoners omgekeken. Er gebeurt niets, terwijl er zoveel werk aan de winkel is.’

Zijn film was in 2019 in Cannes meteen goed voor de juryprijs en won later vier Césars, waaronder die voor beste film. Ondertussen is de film voor een nieuwe generatie ook uitgegroeid tot een krachtige alarmkreet, een beetje zoals die andere befaamde banlieufilm La haine (1995) dat ooit was. Les misérables is overigens gebaseerd op een kortfilm van Ly over de dood van Adama Traoré in 2016. Die stierf bij zijn arrestatie nadat drie politieagenten hem in bedwang hadden gehouden door op hem te gaan zitten. Op een bepaald moment zei hij, volgens de verklaringen van de agenten achteraf, ‘dat hij moeilijk kon ademen’. Klinkt akelig vertrouwd, niet?