Jakoetië, een afgelegen regio in Siberië, lokt gelukszoekers van over de hele wereld. De reden? Door de opwarming van de aarde ontdooien er grote delen van de permafrost, de permanent bevroren grond die bestaat uit een mix van ijs, aarde en (hier en daar) stoffelijke resten van mammoeten, de mythische verloren reuzen van Siberië. Die zijn bijzonder waardevol voor schattenjagers en wetenschappers.
De Belgische documentairemaakster Liesbeth De Ceulaer volgt in Holgut een rist avonturiers, onder wie de twee broers Roman en Kyym. De oudste is een bonkige, ervaren jager die zijn jongere broer met ‘zachte stadshanden’ wil inwijden in het ritueel van het jagen. Eens ze met hun tentje tussen de muggen in het zompige taigabos staan, moeten ze evenwel vaststellen dat er bijna geen rendieren of herbivoren meer zijn om op te jagen, en ook de visaantallen in de rivieren afnemen.
Semyon Grigoryev is dan weer een wetenschapper die op zoek is naar een stuk bot met huid of vlees van een mammoet. Hij wil een levensvatbare cel van een mammoet vinden om via DNA-monsters in een labo er een te klonen. Maar de concurrentie is hard. Want ook opportunistische slagtandenjagers speuren met hun op benzinepompen aangesloten zuigslangen naar een intact exemplaar – wat dan weer voor erosie en bevuilde rivieren zorgt – want alleen al de slagtanden worden in het naburige China voor tienduizenden dollars verkocht.
‘Ik ben al lang gefascineerd door het uitsterven van dieren en de rol die de mens daarin speelt’, zegt De Ceulaer over haar in grauw natuurlijk licht opgenomen documentaire waarmee ze – na Behind the Redwood Curtain en Victoria (in coregie) – voor de derde keer de prijs voor de beste Belgische documentaire op documentairefestival Docville won.
Omdat ze ook graag wilde onderzoeken hoe de klimaatverandering daarin een rol heeft gespeeld, trok ze naar de Siberische toendra, een plek die voor haar bol staat van de ironie. ‘Duizenden jaren geleden deed de opwarming van de aarde de mammoet uitsterven. Nu is de opwarming van de aarde de belangrijkste reden waarom de botten van het dier weer opduiken. Wanneer mensen de natuurlijke wereld verliezen, riskeren ze delen van hun eigen identiteit te vernietigen.’
In Holgut, een intrigerende mix van fictie, legende, wetenschap en realiteit, onderzoekt De Ceulaer met andere woorden opnieuw de gespannen en complexe relatie tussen de mens en zijn omgeving. Ze laat mooi zien hoe de mens op de toendra, ook een tikkende koolstofbom nota bene, het gevaarlijkste roofdier blijft.
Holgut
Zondag 27/3, 21.40, Canvas
