‘The Letter For The King’: wat zag Netflix in een Nederlandse jeugdboekenklassieker?

© Julie Vrabelová/Netflix
Geert Zagers
Geert Zagers Journalist bij Knack Focus

Netflix heeft Tonke Dragts De brief voor de koning in een zesdelige televisiereeks gegoten. Met dank aan een Brits-Nederlandse producer – en de streamingstrijd.

Tot Harry Potter op het toneel verscheen, was het dé klassieker van de Vlaamse en Nederlandse jeugdbibliotheken: De brief voor de koning. Om u een idee te geven: toen in 2005 de Griffel der Griffels werd uitgereikt, voor het beste Nederlandstalige jeugdboek van de laatste halve eeuw, ging die niet naar Kruistocht in spijkerbroek en niet naar Koning van Katoren, maar wel naar Tonke Dragts avonturenroman uit 1962. Generatie na generatie groeide op met Tiuri, een zestienjarige jongen die op het punt staat om tot ridder geslagen te worden en plots een brief aan de koning van Unauwen moet bezorgen – een brief waar het lot van het koninkrijk van afhangt.

Meisjes waren in 1962 niet van tel in avonturenboeken. Schrijfster Tonke Dragt vond het dus heel leuk dat Tiuri in de reeks de hulp krijgt van een meisje.

Het boek is opgedragen aan ‘de drie sterren in het westen’, iets dat u letterlijk mag nemen. Dragt schreef De brief ’s nachts terwijl ze overdag als juf werkte. De verhaallijnen testte ze uit op de kinderen, die heel, heel erg veel van wouden bleken te houden. De nachtelijke schrijfsels van Tonke Dragt werden meer dan een miljoen keer verkocht, vertaald in 26 talen en verfilmd in 2008. Het wás dus al een mooi verhaal. Nu komt daar nog een nieuw hoofdstuk bij: Netflix giet het boek in een serie van zes afleveringen. Geen Nederlandse Netflix-adaptatie, voor alle duidelijkheid, maar een Britse, bedoeld voor de internationale markt, en waar, afgaande op de eerste afleveringen, aardig wat budget achter zit. Of hoe een bijna zestig jaar oude bibliotheekklassieker van een 89-jarige Haagse plots een internationaal miljoenenbereik krijgt.

Met dank aan Paul Trijbits, een Nederlandse producer die in Londen woont en werkt, zo blijkt.

In de weinige interviews die Tonke Dragt hierover gaf, liet ze steevast jouw naam vallen als de drijvende kracht achter de Netflix-adaptatie. Is dit jouw passieproject?

Paul Trijbits: Ja en neen. De brief voor de koning was mijn favoriete boek toen ik als twaalfjarige opgroeide in Arnhem. Ik denk dat ik het twintig of misschien wel dertig keer gelezen heb. Het staat nog steeds in de boekenkast van mijn ouderlijke huis. Hele mooie rode kaft, mocht je je die herinneren. Maar sinds ik uit huis ben, heb ik er eigenlijk nooit meer over nagedacht. Tot vier jaar geleden een bevriende uitgever in Londen, gespecialiseerd in het naar Engeland halen van klassiekers uit andere landen, mij er nog eens op attendeerde. Hij gaf me de Engelse vertaling, die in 2014 is verschenen. Pas toen is het lichtje bij mij gaan branden. Dus was het een jongensdroom? Ja, maar dat wist ik als jongen nog niet.

Hoe komt zo’n project bij Netflix terecht?

Trijbits: Will Davies, de scenarist van How to Train Your Dragon en Puss in Boots, bleek het boek voor te lezen aan zijn tweeling. Ik heb de rechten gekocht en ben met hem aan de adaptatie begonnen. Dat was een jaar of drie geleden, net op het moment dat duidelijk werd dat er een streamingstrijd op til was en dat series voor de hele familie een gewild goed zouden worden. Het was dus het juiste voorstel op het juiste moment. Met de juiste mensen ook: Will, die met How to Train Your Dragon al enige expertise had in four-quadrant films (die alle vier de demografische kwadranten aanspreken, zowel mannen als vrouwen, zowel jongeren als ouderen, nvdr.), had zich al bewezen. Bij de allereerste meeting heeft Netflix meteen groen licht gegeven. Ik verzeker je: dat gebeurt zo goed als nooit.

Wist Tonke Dragt eigenlijk wat Netflix was?

Trijbits: Nee. Ze had er nog nooit van gehoord. Ondertussen wel: ze heeft een Netflix-account en kijkt er met plezier naar, heeft ze me verteld.

Is ze betrokken bij de adaptatie?

Trijbits: Jazeker. Ik had haar beloofd dat de serie voor een publiek van nu net zo spannend zou zijn als het voor mij was toen ik het las. Maar dat betekent wel dat je meer dingen moet aanpassen dan alleen de structuur. De brief voor de koning is bijna zestig jaar oud. Er is in die tijd veel veranderd. Om een voorbeeld te geven: toen ik De brief las was er geen Harry Potter en was The Lord of the Rings nog lang niet zo bekend. Dat maakt al een groot verschil. Zeker fantasy verhoudt zich altijd tot wat er al was.

Een van de dingen die Netflix vroeg, was dat we zeker gu0026#xE9;u0026#xE9;n Amerikaanse acteurs zouden gebruiken.

De reeks is dan ook geen letterlijke vertaling van het boek, maar het moest er wel een naar de geest zijn. En daar hadden we Tonke voor nodig. Ze heeft heel veel verteld over hoe haar eigen geschiedenis in het boek verweven zit. Over hoe ze geïnspireerd was door Shakespeare en Tolkien. Over dingen die niet in het boek zitten, maar op de achtergrond wel meespeelden. We hebben heel veel geleerd uit die gesprekken.

Ik heb de trailer van de Nederlandse verfilming uit 2008 gezien. Het is vreemd om vast te stellen hoe blank, braaf en een tikje oubollig een twaalf jaar oude film oogt.

Trijbits: Of hij oubollig is, weet ik niet, maar het is inderdaad gek om te zien hoe hard de tijden veranderd zijn.

Het is ook het eerste dat opvalt aan de Netflix-adaptatie. Tiuri, gespeeld door Amir Wilson, is geen blonde, blanke jongen. Het personage van Ruby Ashbourne Serkis, dochter van Lord of the Rings-acteur Andy Serkis, is veel aanweziger dan in het boek.

Trijbits: En dat is ook niet meer dan logisch. De fictiewereld is in tien jaar tijd heel sterk veranderd. De brief voor de koning is destijds in het Nederlands gedraaid voor een Nederlands publiek. The Letter for the King is in het Engels gedraaid voor een internationaal platform voor iedereen van Delaware tot Dubai. Als je een reeks maakt voor 190 landen, is het logisch dat het perspectief verandert. Je merkt dat ook aan de samenwerking met Netflix: een van de dingen die ze vroegen, was dat we zeker géén Amerikaanse acteurs zouden gebruiken. Dat was het oude overheersende model.

Een van de grootste uitdagingen was om de fictieve wereld van het boek voor een internationaal publiek in beelden te gieten. De brief voor de koning speelt zich niet af in Nederland. De koninkrijken lijken eigenlijk veel meer op Nieuw-Zeeland, waar we uiteindelijk zijn gaan draaien. Wat ook steek hield, aangezien Tonke zo geïnteresseerd was in de boeken van Tolkien – ook de Lord of the Rings-films zijn in Nieuw-Zeeland gedraaid. De tijd waarin het zich afspeelde, was evenmin duidelijk, maar Tonke heeft destijds veel opzoekingswerk naar de riddercultuur van de twaalfde en dertiende eeuw gedaan. Als je daar nu over leest, blijkt dat er in die periode al een diverse cultuur was – denk maar aan de Mongoolse invasie en de invloed van de Arabische cultuur. Alleen: dat was niet de dominante cultuur, dus is er weinig van overgebleven in de geschiedenisboeken. Zo hebben we op basis van gesprekken met Tonke en opzoekingswerk, stapje per stapje, een wereld opgebouwd die vandaag steek houdt.

Tonke Dragt heeft zich naar eigen zeggen ook verzet tegen een aantal veranderingen:er mocht een vrouwelijk personage bij, maar Tiuri moest zijn queeste wel alleen verwezenlijken.

Trijbits: ‘Verzet’ is een groot woord. Het was eerder aftasten wat voor haar wel en niet kon. De scenaristen wilden Piak, de schildknaap, er bijvoorbeeld uit schrijven, maar voor haar was dat personage net het begin van alles. Tonke heeft als kind in een jappenkamp in Nederlands-Indië gezeten. Daar heeft ze, aan haar jongere zus, haar eerste verhalen verteld en opgeschreven op stukjes papier. Piak, zo bleek, was in dat kamp haar imaginaire vriend. Toen het duidelijk was dat Piak voor haar zo belangrijk was, hebben we zijn personage net meer naar voren gehaald in de reeks.

Over vrouwelijke personages zei ze zelf dat meisjes in 1962 niet van tel waren in avonturenboeken – tot haar eigen spijt ook. Ze vond het dus heel leuk dat Tiuri de hulp kreeg van een meisje. Zolang we maar trouw bleven aan de geest van het verhaal.

Het valt op dat alle streamingsdiensten plots inzetten op reeksen voor een jong publiek. Is er een strijd bezig om de jonge kijker?

Trijbits: Ik kan niet voor Netflix spreken, maar je merkt dat een van de belangrijkste targets familiereeksen zijn die samen gekeken worden. Disney heeft daar niet toevallig een grote traditie in.

En verder kun je niet ontkennen dat traditionele televisie vooral een ouder publiek aanspreekt. Ik las dat de gemiddelde kijker van BBC ouder dan 61 is. Dat is een probleem als je de nationale zender bent. Jonge mensen haken af bij klassieke zenders. Dan is het als streamingplatform een logische strategie dat je net wél probeert die jonge mensen te bereiken.

Ik ben wel benieuwd naar hoe die jonge mensen The Letter for the King zullen bekijken.

Trijbits: Ik ook. We hebben het nu vooral over de verschillen gehad, maar ik heb ook gemerkt dat niet alles veranderd is in zestig jaar tijd. De brief voor de koning is een boek over jongeren die de wereld moeten redden omdat de volwassenen niet in staat zijn om dat zelf te doen. Ik denk dat de jongeren van vandaag zich daar nog altijd iets bij kunnen voorstellen.

The Letter for the King

Vanaf 20/3 op Netflix.

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content