Rocken met Samson en X!NK op vinyl: waarom millennials niet volwassen willen worden

De twintig jaar oude Ketnet-reeks W817 krijgt een film, nilliestienerserie Lizzie McGuire is aan een reboot toe en in een wereld zonder corona zouden volwassen fans volgende week uit hun dak gaan tijdens Samson en Gert-shows. 2020 is nu al het jaar van de millennialnostalgie. ‘Blijkbaar worden er zelfs Samson-cantussen georganiseerd.’

Corona heeft er een stokje voor gestoken, maar normaal zou de paasvakantie voor heel wat mensen in het teken van Samson en Gert hebben gestaan. In het Studio 100 Pop-Up Theater in Puurs zouden fans massaal ‘Gertje’ uitzwaaien in het gezelschap van meneer de burgemeester, Eugène Van Leemhuyzen en Alberto Vermicelli. Daarna zal Gert Verhulst de fakkel en zijn trouwe bearded collie doorgeven aan zijn dochter Marie.

Dat is op zich niet meer dan normaal. Natuurlijk wil Studio 100 Gertje na dertig jaar dienst in stijl bedanken. Verrassender is wíé dat doet. Een groot deel van de shows vindt namelijk ’s avonds plaats en is bedoeld voor de fans van het eerste uur. Fans die intussen twintigers en dertigers zijn, maar met plezier een dikke twintig euro neertellen en naar Puurs afzakken om in koor Alles is op, Wij zijn bij de brandweer en In de disco mee te kwelen. ‘De mopjes van Gert zijn misschien iets gelaagder, maar verder zijn die shows vrijwel identiek aan de matinees voor kinderen’, zegt Studio 100-baas Hans Bourlon. ‘Het verschil zit ‘m vooral in de sfeer. Het heeft bij momenten iets weg van een cantus: twintigers en dertigers die heel uitbundig alle nummers meezingen. Dat is trouwens geen loze vergelijking. Blijkbaar worden er écht Samson-cantussen georganiseerd.’

Mocht u dat vreemd vinden: het is geen alleenstaand geval. Begin deze maand kondigden de makers en de cast van W817 de film 8eraf aan, waarin de vriendengroep na zeventien jaar nog één keer samenkomt om herinneringen aan hun studententijd op te halen. Tenminste: op voorwaarde dat vijftigduizend mensen op voorhand een kaartje kopen. Afgaande op het enthousiasme waarmee die aankondiging ontvangen is, wordt dat geen probleem. Ketnet zendt de reeks trouwens nog steeds uit, dus allicht zullen er ook enkele twaalfjarigen in de bioscoop belanden, maar het is duidelijk dat de makers zich in de eerste plaats op een volwassen publiek richten. ‘ W817 is nog steeds een van onze populairste reeksen’, bevestigt Telidja Klaï, aanbodverantwoordelijke en huispsychologe bij Ketnet. ‘Elk jaar krijgen we mails van studenten die vragen om meer afleveringen uit te zenden, zodat ze die tijdens hun blokpauzes kunnen bekijken.’

Muziekjournalist en auteur Julian De Backer zette vorige maand dan weer een petitie op poten om de naamloze debuutplaat van Xink (gestileerd als X!NK), de groep die ons land in 2003 vertegenwoordigde op het Junior Eurovisiesongfestival, op vinyl uit te brengen. De Backer noemt het album ‘een meesterwerk binnen de poppunk’. Dat klinkt als ironie, maar dat is het niet. Elke Vlaamse twintiger die weleens een studentenfeestje heeft bezocht, weet dat De vriendschapsband nooit stuk gaat.

***

Om maar te zeggen: 2020 lijkt nu al de hoogmis van de millennialnostalgie te worden. Achteraf bekeken was 2016 op dat vlak een scharnierjaar. Toen trokken volwassen fans massaal naar de Lotto Arena voor een speciale avondshow van ‘de oude’ K3. Mét staanplaatsen, zodat ze de beentjes konden strekken tijdens Oya lélé. Een jaar later werd Ketnet twintig en ging de zender op zoek naar een gepaste manier om die verjaardag te vieren. Het idee was om samen met Studio 100 een Throwback Thursday te organiseren in het Sportpaleis. ‘Dat leek ons de ideale manier om de oude fans nog eens samen te brengen en herinneringen op te halen aan die twintig jaar’, legt Telidja Klaï uit. ‘We wisten dat daar wel wat volk op af zou komen. Maar niemand had verwacht dat we vier keer het Sportpaleis zouden uitverkopen. We mikten op tien à twaalfduizend man. Het werden er meer dan zeventigduizend.’

‘Amai, jullie zijn groot geworden’, begroetten ex-wrappers Steven Van Herreweghe en Sofie Van Moll dat publiek, met mild ongeloof in de ogen. Wat volgde, was een nostalgiefestijn in volle ‘Sportpladijzen’, waarbij meerderjarige ketnetters hun favoriete wrappers toejuichten, luidop gokten welk vormpje er uit de Ketnetkroket geperst zou worden en compleet loco gingen op W817, Spring en Samson en Gert. ‘Die eerste avond zijn we met de hele ploeg gaan kijken’, herinnert Klaï zich. ‘Dat er zou worden meegezongen, hadden we wel verwacht, maar dat iedereen vol overtuiging Samsonrock, Een tocht door het donker en Zoë eet pitta woord voor woord kon meezingen, heeft ons toch verrast. Die avond was pure waanzin. Ik denk wel dat de Throwback Thursdays de revival van W817 en Xink een duwtje in de rug hebben gegeven.’

De rest van Vlaanderen keek vol verbazing naar de beelden op televisie. Wat bezielde twintigers om met hun maten of hun lief te gaan feesten alsof het 1999 was in het bijzijn van een pratende hond? ‘Het leek wel alsof al die twintigers daar collectief afscheid namen van hun kindertijd’, zegt Hans Bourlon. ‘Ik dacht dat nostalgie iets voor vijftigers was. Dat bleek niet te kloppen.’

Nostalgie is inderdaad van alle tijden. Wie jong was in de eighties haalt al eens graag zijn oogpotlood van onder het stof om met neergeslagen blik en gebogen rug op new wave te schuifelen, er zijn nog steeds mensen die beweren dat goede muziek niet zonder gitaren kan en Friends is ook vandaag een van de meest bekeken sitcoms. Alleen: dit is een ander soort nostalgie. Twintigers hebben niet zozeer heimwee naar hun onbezonnen jeugdjaren, maar naar hun onschuldige kindertijd. Spring, Samson en Gert en W817 roepen geen herinneringen op aan eerste pintjes, kalverliefdes en rebellie, maar aan boterhammen met choco, grootmoeders schoot en de eerste kennismaking met de tafel van vier.

De series en films van rond de eeuwwisseling waren dan ook iconisch. Niet per se omdat ze beter waren dan de kinderprogramma’s van nu, maar simpelweg omdat haast iedereen naar hetzelfde keek. Uitgesteld kijken, laat staan streamen, was geen optie. De millennial keek naar wat de zenders besloten dat hij naar keek. Dat betekende minder keuze, maar je wist wel waarover te praten op de speelplaats: de fratsen van Eugène, het nieuwe lief van Steve of de danssolo’s van Katrijn. Het is allicht de laatste generatie wier collectief geheugen meer werd gevormd door televisie dan door het internet. ‘Iedereen keek naar W817 en Spring‘, zegt Klaï. ‘Dat zorgt nog steeds voor een zekere verbondenheid. Als Octaaf ‘Ik moest kloppen’ roept, antwoordt het hele Sportpaleis ‘Want de bel doet het niet’. Íédereen weet dat de bel van Samson en Gert al decennialang kapot is. Tegenwoordig moet je veel meer moeite doen om een hele generatie te bereiken.’

***

Anno 2020 is millennialnostalgie een industrie aan het worden. Dat levert soms rare situaties op. Zo ging de lancering van Disney+ eind vorig jaar gepaard met heel wat tienerklassiekers uit de nillies zoals That’s So Raven, Kim Possible, Hannah Montana én een reboot van Lizzie McGuire. Die laatste werd met veel poespas aangekondigd en deed het internet ontploffen van genot, maar vandaag liggen de opnames stil. Het probleem: Disney+ lijkt niet goed te weten wat het met de reeks moet aanvangen. Het wil opnieuw een familievriendelijke show van Lizzie McGuire maken. Alleen is Lizzie intussen dertig, heeft ze allicht af en toe seks en kent haar leven grotere struggles dan het kopen van een eerste beha in het bijzijn van haar mama – the horror! – en beslissen welke trui ze zal dragen op haar klasfoto. Net als haar fans. Dat is ook het moeilijke aan deze trend: veel nostalgieleveranciers maken plots kinderprogramma’s op maat van volwassenen, een publiek dat ze normaal niet moeten bereiken.

Pietje Horsten, regisseur van W817 en opvolger 8eraf, is zich bewust van het gevaar dat in zo’n reboot schuilt. ‘ W817 ligt veel dertigers en twintigers nauw aan het hart. Natuurlijk ben je dan een beetje bang om fans teleur te stellen. Ik denk dat het vooral een kwestie is van de sfeer te recreëren, zonder te negeren dat de personages niet langer twintig zijn. De scenaristen zijn daar alvast goed in geslaagd. Steve, Akke en co. zijn geëvolueerd, maar hun rare kantjes hebben ze behouden. De nostalgie zit ‘m vooral in de referenties en knipogen naar de originele reeks.’ Bij het ter perse gaan van dit stuk waren er al 40.000 kaartjes voor de film verkocht. Nog 10.000 te gaan en u mogen binnenkort uw eigen luie zetel inruilen voor die van de bioscoop. Laten we hopen dat de 8eraf het broze twintigerhart spaart.

De wereld is in al die jaren flink veranderd, maar de ‘Iep’ van Jasmijn en de kapotte bel van de Dorpsstraat 101 zijn nog steeds zekerheden in het leven van de millennial. ‘ Samson en Gert representeert een overzichtelijke wereld, met een kapper, een burgemeester en een kruidenierszaak’, zegt Bourlon. ‘Een tijd waarin buren elkaars deur platliepen, je nog in de beek kon zwemmen en er geen files waren. Het grappige is: toen wij de reeks in de jaren negentig schreven, zag de wereld er al lang niet meer zo uit. Samson en Gert was toen al een soort nostalgie.’

De kans is ook groot dat boomers week worden wanneer zij terugdenken aan Kapitein Zeppos en De Kat, maar ze worden er niet continu – en collectief – aan herinnerd. Dankzij het internet ben je slechts een vingerknip verwijderd van een zoveelste throwback. YouTube staat vol verontrustende Samson en Gert-onzin, Amerikaanse twintigers wijden hele Instagramaccounts aan het Disney Channel van de vroege jaren 2000 en Facebook is een goudmijn voor nostalgici vol fanpagina’s als W817 is de beste serie ooit, Ketnet Nostalgie en – iets specifieker – Manische uitspattingen van een gure tiener met PTSD door Akke van W817. Twintigers zijn trots op hun nostalgie. We hebben het tenslotte over een generatie die zonder kinderen naar Disneyland trekt, slaapt met een teddybeer en Samson en Gert-merchandise koopt in de JBC. Geen wonder dat ninetieskids niet over de jaren negentig heen raken.

Benieuwd uit welke memes het collectief geheugen van generatie Z zal bestaan.