Vermoedelijk zijn alle tranen in ‘Francisco Desir’ oprecht, maar het zijn er ook een beetje veel

De eerste levensmaanden van ­Francisco Schuster – voluit Francisco Desir ­Schuster – passen in een kartonnen doos die hij nooit ­opende. Nu de jonge acteur en zanger uit #LikeMe zijn 21^{e ­}verjaardag viert, licht hij voor het eerst het ­deksel van de doos in de hoop het ene, ontbrekende ­stukje van zijn identiteit te vinden. Hij haalt er wat ­papieren uit, een foto van een vrouw met een baby op haar arm, een rammelaar.

Meer heeft hij niet om de zoektocht naar zijn afkomst te beginnen. De vrouw op de foto is Vicsia. Ze ­zorgde jarenlang voor talloze ­vondelingen in ­Haïti, ook voor Francisco nadat zijn moeder hem kort na zijn geboorte op de stoep in Port-au-Prince had achtergelaten. Tweeëntwintig dagen oud, wordt hij in de vondelingenpapieren geschat. Hij krijgt een geboortedatum – 29 ­januari 2002 – en een naam – Fransisco Desir. Wie hem die gaf? Niemand weet het.

Acht maanden later verhuist hij met zijn Belgische adoptieouders naar Merksem. Zijn geboortedatum blijft behouden, ­enkel de eerste ‘s’ in zijn naam verandert ergens onder­weg in een ‘c’. Een band met zijn geboorteland ontwikkelt of onderhoudt Francisco amper. Maar na 21 jaar in dit leven dringt de vraag naar waar hij vandaan komt en wie zijn biologische ouders waren of zijn zich toch op. ‘Het gaat goed met mij’, zou hij hen graag laten weten. En om dat voor de eeuwigheid te bewaren haalt hij er een regisseur en een camera­ploeg bij. Zo wordt de zoektocht van ­Francisco naar zijn laatste stukje identiteit een ­gedeelde zoektocht en ineens een vierdelige tv-serie.

Vier delen! Dan vermoed je dat die zoektocht zo veel ­informatie, nieuwe inzichten, onthullingen ­opleverde dat het verhaal zich niet liet samenballen tot een straffe ­documentaire over een baby die in België opgroeide tot een bekend ­gezicht en plots de helse ­geschiedenis van zijn geboorteland ontdekt, die meer deel is van hem dan hij ooit ­vermoedde. Dat valt enigszins tegen.

‘Wat als je niets vindt?’ Voor de camera in een retro-Volkswagen­busje geeft Pommelien Thijs toe dat ze het Francisco in alle eerlijkheid vroeg in de tourbus van #LikeMe. Want dit is niet alleen de zoektocht van Francisco, de acteurs en actrices van #LikeMe leven tot in het diepst van hun emotionele bestaan met hem mee. Er vloeien tranen bij iedere brief of postkaart die ­Francisco voorleest en bij iedere ontmoeting die hij heeft. Ik vermoed dat dit oprechte uitingen van ­betrokkenheid zijn, en dat is mooi om te zien, maar het is ook allemaal een beetje veel en stiekem vroeg ik me af of al die tranen, persoonlijke bood­schappen, kleine bezorgdheden die voor de ­camera in het Volkswagenbusje uitgesproken worden niet vooral vulmiddel zijn omdat er veel te zoeken is en weinig te vinden valt.

Buiten de foto van Vicsia met de kleine Francisco op haar arm heeft Francisco amper iets om zich op te baseren. Bovendien wordt het na een gesprek met de voormalige Belgische consul in Haïti duidelijk dat het op dit moment te gevaarlijk is voor ­‘iemand als hij’ om naar daar te reizen. Omdat hij geen Creools spreekt, zou hij zo ontmaskerd worden als ‘buiten­lander’, ‘iemand van de diaspora’.

Het is een nieuw en onverwacht deel van zijn identiteit dat ­Francisco ineens aangemeten krijgt, een waar hij niet naar op zoek was. Kind van de diaspora. Hoe voelt het om niet langer welkom te zijn in het land waar je ooit als vondeling op straat lag? Het lijkt me een ­fundamentele, en erg pijnlijke vraag, een voor het supportersteam in de Volkswagenbus. Maar nee, aan onprettige vragen waagt men zich niet. Liever focust men op het meelevend gesnotter van ­familie en vrienden om vier afleveringen te vullen. Dat is eenvoudiger dan al te diep te graven.