Random Acts of Flyness is véél, maar het is geen normale serie

Random Acts of Flyness is jong, ongetemd én verlost u van die hardnekkige witte gedachten. De nieuwe HBO-reeks is een bizarre, bijzondere blik op het leven als zwarte in Trumptijden.

‘Geweld is niet het antwoord’, zegt acteur Jon Hamm, terwijl hij in een ouderwets gezellige woonkamer op een ouderwets dikke beeldbuis naar nieuwsbeelden van rassenrellen kijkt. Meteen na die uitspraak zweeft boven zijn hoofd een gedachtewolk: ‘But don’t all lives matter?’ De scène is onderdeel van een reclame. Hamm, zo legt het spotje uit, lijdt aan ‘acute viral perceptive albinitis’, kortweg ‘whiteness’. Maar geen nood! Er bestaat een wondermiddeltje tegen hardnekkige white thoughts. Smeer een beetje zwarte White Be Gone-zalf over uw slapen en uw geest is meteen verruimd. Dan stapt Hamm uit zijn rol en merkt op dat hij met zijn Ierse roots toch niet ‘wit wit’ is. ‘Jij bent hier omdat de slachtoffers van whiteness vertrouwen hebben in jou en je prachtige beige gezicht’, stelt de zwarte regisseur van de spot hem gerust.

En dat is maar één klein stukje uit de eerste aflevering van Random Acts of Flyness.

‘Dit is een compleet normale serie’, merkte Terence Nance, de regisseur en bedenker van de reeks, op bij een avant-première van zijn sketchshow. Dat is dik gelogen. Random Acts of Flyness spurt in ijltempo van fictie naar docu, van talkshow naar animatie en van video-installatie naar musical. Soms is het grappig, vaak vlijmscherp en verontrustend. Na een aflevering – van nauwelijks een halfuur – blijf je vooral achter met de vraag: wat heb ik in gódsnaam net gezien? Zoals Vice het treffend samenvatte: ‘Naar Random Acts of Flyness kijken voelt een beetje als acid nemen en discussiëren over ras, gender en politiek met een vriend die al even high is.’

De reeks biedt alleszins een opmerkelijke blik op het leven als zwarte in Trumptijden. Dat hebben namelijk alle sketches gemeen, of ze nu over politiegeweld, white privilege of black queerness gaan: stuk voor stuk vertellen ze hedendaagse verhalen van zwart Amerika. Maar ondanks de pittige onderwerpen is Random Acts of Flyness bepaald geen onverteerbare brok televisie. Het is allemaal zo jong, ongetemd en innovatief dat het halfuur dat een aflevering duurt voorbij is voor je het goed en wel beseft.

Dat is vooral te danken aan Terence Nance, die de reeks ook nog eens produceerde én er zelf geregeld een rol in vertolkt. Als kunstenaar, filmmaker – Nance zou recent nog voor de sequel van Space Jam getekend hebben – muzikant en nu ook televisiemaker laat hij zich evenmin als Random Acts labelen. De ruwe schets van de reeks pende hij al in 2006, toen hij nog studeerde. Vanwaar het idee precies kwam, kan hij zich niet eens meer herinneren, maar het is hem altijd blijven achtervolgen. Na de indiefilm An Oversimplification of Her Beauty, een muziekcarrière onder het pseudoniem Terence Etc. en performances met ontiegelijk lange titels als 18 Black Girls / Boys Ages 1-18 Who Have Arrived at the Singularity and Are Thus Spiritual Machines: $X in an Edition of $97 Quadrillion was het tijd om die oude schets van onder het stof te halen, al begreep hij wel dat er nog enige bewerking van zijn hersenkronkels nodig was.

‘Wanneer je iets creëert, komen veel ideeën uit je persoonlijke achtergrond’, vertelt Nance daarover in een interview op de website van HBO. ‘Toen we de pilot maakten, werd het duidelijk dat het onmogelijk is om je eigen onderbewustzijn naar het scherm te vertalen. Daarom hebben we onze aanpak wat aangepast. Ik beschouw iedereen die heeft meegeschreven aan de reeks ook als regisseur. Zo is het programma iets collectiefs geworden. Iets dat ons ruimere, gedeelde onderbewustzijn vat.’

Met Random Acts of Flyness wil Nance een platform voor zijn community creëren. De hierboven beschreven reclameclip wordt op een bepaald moment onderbroken door een beeld van Nance zelf, die op zijn laptop het spotje aan het editen is en daarover chat met zijn regieassistente. ‘Als kunstenaars zouden we minder moeten focussen op whiteness en net blackness meer moeten bevestigen’, schrijft die laatste. Dat is inderdaad wat steeds meer zwarte televisiemakers besluiten te doen. Met straffe reeksen als Atlanta, Insecure en Dear White People wordt momenteel zelfs gesproken van een ‘black media renaissance’. De televisiewereld lijkt te beseffen dat ook zwarte televisiekijkers op zoek zijn naar boeiende, herkenbare personages. En dat witte kijkers daar evengoed van kunnen genieten.

Dat is alleen maar logisch, vindt Nance. ‘Ik zie een exponentiële groei van hedendaagse visies op de Afrikaanse cultuur in films en op televisie. Volgens mij heeft dat te maken met de hoeveelheid tijd en energie die men spendeert aan ons te onderdrukken in de media.’ ‘FUBU’ worden die films en televisiereeksen wel eens genoemd, ‘for us, by us’. ‘Het is slechts een kwestie van tijd vooraleer zwarten weigeren nog langer mee te draaien in de witte arena. We zijn het beu om weer eens dat enige zwarte personage in Friends te zijn. Nu is het onze beurt.’ Het tweede seizoen van Random Acts of Flyness is al besteld.