Queen B maakte ‘Black Is King’ met een Belgische regisseur: ‘Beyoncé runt de show’
Met de lancering van Disney+ kunnen de Belgische fans van Beyoncé eindelijk Black Is King zien,Queen B’s nieuwste bijdrage aan de The Lion King-franchise. De Belgische modefotograaf en cineast Pierre Debusschere mocht enkele scènes inblikken: ‘Eenmaal Beyoncé je vertrouwt, staat ze open voor elk idee.’
Even het geheugen opfrissen. Vorige zomer – toen de cinema’s nog volstroomden – was er de live-actionremake van de Disneyklassieker The Lion King uit 1994, waarvoor Beyoncé de stem van de leeuwin Nala insprak. Ongeveer tegelijkertijd verscheen The Lion King: The Gift: geen officiële soundtrack maar een album met songs geïnspireerd door de film. ‘Sonische cinema’, aldus Bey, waarvoor ze samenwerkte met een schare Afrikaanse artiesten, onder wie Tiwa Savage, Burna Boy, Yemi Alade en Wizkid. Daarop volgde Beyoncé Presents: Making the Gift, een tv-special die de kijker een blik gunde achter het creatieproces van het album. Met Black Is King zijn we nu toe aan een film gebaseerd op de muziek van een album gebaseerd op de remake van een animatiefilm. En ook een beetje op het verhaal zelf, maar dan met mensen van vlees en bloed in plaats van pratende, digitaal tot leven gewekte dieren, om het nog een tikkeltje ingewikkelder te maken. Disney lijkt dus goed op weg om het absolute maximum te puren uit zijn miljoenencontract met Beyoncé Knowles – naar verluidt iets met een negen en zeven nullen.
Het fragment bij Scar is opgenomen in Bosland, een natuur- en recreatiedomein dat “de Sahara van Lommel” wordt genoemd.
Pierre Debusschere
Met Black Is King is Knowles al bij haar derde filmcreatie in vier jaar tijd aanbeland. In 2016 was er Beyoncé: Lemonade, het visuele luik bij het album Lemonade, toen nog in overeenkomst met betaalzender HBO. Vorig jaar volgde voor Netflix de concertfilm Homecoming, gemaakt in de aanloop naar en tijdens Beyoncé’s historische headlineshow – als eerste vrouw van Afro-Amerikaanse afkomst – op het Amerikaanse festival Coachella in 2018. Telkens films met een boodschap.
In het poëtisch-feministisch opgevatte Beyoncé: Lemonade stonden de rol en de ervaringen van de Afro-Amerikaanse vrouw centraal, en kregen de moeders van de door politiekogels omgekomen tieners Trayvon Martin, Eric Garner en Michael Brown een rolletje toebedeeld, naast onder meer tennister Serena Williams, actrice Zendaya en de muzikale tweelingzusjes van Ibeyi. Voor Homecoming werd een documentaire over leven en werk van het r&b-icoon omkaderd als ‘de emotionele weg van creatief concept tot culturele beweging ‘, met veel aandacht voor de geschiedenis van Afro-Amerikaanse universiteiten, en rijkelijk doorspekt met citaten van zwarte, culturele iconen als schrijfster Toni Morrison, zangeres Nina Simone en activist Cornel West. Black Is King werd door de zangeres aangekondigd als een film over ‘de reikwijdte en schoonheid van de zwarte herkomst’, opgebouwd rond verschillende elementen uit de zwarte geschiedenis van de VS en Afrikaanse tradities, ‘met een moderne draai en een universele boodschap’. De film past dus in het rijtje muzikale projecten waarmee Beyoncé zich de laatste jaren steeds meer profileert als een maatschappelijk bewust en sociaal geëngageerd artiest-activist.
Een ideologisch pamflet of een antropologisch verantwoorde karakterstudie hoeft u echter niet te verwachten. Na de Amerikaanse release van Black Is King verweten sommige criticasters Beyoncé dat haar visie op de Afrikaanse identiteit te veralgemenend en clichématig primitief was, terwijl anderen vonden dat een peperdure film van een van de rijkste popsterren ter aarde niet het juiste vehikel was om ‘zwarte herkomst’ correct te kaderen in tijden van covid-19, Black Lives Matter en escalerend rassengeweld in de Amerikaanse straten. Te idyllisch, te kapitalistisch, te eenzijdig qua perspectief. Sommige opinies waren niet van de poes, en met hun huwelijk tussen de koning van de Serengeti en de koningin van de pop zat het anders zo knusse Huis van de Muis plots met een heet, politiek hangijzer opgezadeld.
Is al die heisa rond de film verdiend? Natuurlijk niet. Ten eerste werd Beyoncé simpelweg ingehaald door de feiten, maar bovenal is en blijft Beyoncé een mondiale superster, die doet wat megasterren met een sociaal geweten maar een megagroot publiek al decennialang doen: hun overtuiging of boodschap verpakken en verkopen met een flinke portie glitter, glamour en groots spektakel. Black Is King is entertainment. Een popfilm van een popster, waarin niet het flinterdunne verhaal of de subtiele, onderliggende statements kijkers naar Disney+ moeten lokken, maar wel de consequent weelderige esthetiek, de verrukkelijke choreografieën, gestileerde tableaus en de ambitieuze, visueel soms verbluffende beeldtaal die we van Beyoncé gewend zijn. En dat alles mét een Belgisch tintje, want de film werd gedraaid op drie continenten met de hulp van acht regisseurs, onder wie de modefotograaf en cineast Pierre Debusschere. De in Kortrijk geboren Brusselaar met Vogue Italia en Louis Vuitton op zijn cv en het nummer van Kanye West in zijn smartphone, is dus ook de reden waarom het Beyoncé-circus voor Black Is King op een bepaald moment ergens in ons land neergestreken is.
Made in Lommel
‘In Lommel dan nog, believe it or not‘, lacht Debusschere, nadat hij heeft uitgelegd dat zijn kennis van het Nederlands intussen zo goed als uitgewist is. ‘Het fragment dat bij de track Scar hoort, is opgenomen in Bosland, een natuur- en recreatiedomein dat door zijn duinen en grote zandvlaktes ook ‘de Sahara van Lommel’ wordt genoemd. Beyoncé zelf was overigens niet aanwezig tijdens die opnames, wel de Colombiaans-Canadese zangeres Jessie Reyez, die meezingt op de song.’
Op andere momenten werkten Debusschere en Knowles wel erg nauw samen, zoals tijdens de scènes die bij haar thuis in Houston werden gefilmd. ‘De fragmenten waarin je Beyoncé, bedekt met bodypaint, in een boom ziet zitten tijdens Already, of die samen met haar moeder en haar spelende dochter Blue Ivy in Brown Skin Girl, die zijn gefilmd tijdens de allereerste draaidag, gewoon in haar achtertuin met een ploegje van misschien tien mensen. De voorbereiding was toen al zo’n twee maanden bezig, en Beyoncé wilde niet langer wachten om enkele ideeën uit te proberen. Heel ongedwongen, met de rest van de familie die op het balkon stond te supporteren en te lachen. A very special, intimate moment. ‘
Tekenend ook voor de werkwijze van Beyoncé, aldus Debusschere, die voor het eerst met haar samenwerkte toen hij zes jaar geleden in Australië de clips bij Mine en Ghost mocht inblikken. Toen kreeg hij als regisseur carte blanche – en slechts drie dagen de tijd – om een idee uit te werken. Bij de monsterproductie van Black Is King, die in totaal één jaar in beslag nam, liep het enigszins anders: ‘ Mine en Ghost waren helemaal ik, maar Black Is King is háár film, háár visie. De andere regisseurs waren er vooral om haar ideeën te helpen realiseren. Maar eenmaal Beyoncé je vertrouwt, dan maakt ze je wel deelachtig aan het hele proces, en staat ze open voor elk idee en elke dialoog. Het is zoals die keer in haar achtertuin: je zou denken dat iemand met haar status zichzelf zo veel mogelijk afschermt, maar het tegendeel is waar. She’s very there, maar dan als onderdeel van het hele team.’
Blijkbaar won de kleine Belg het vertrouwen van grote Bey dankzij de clip voor Mine, verklapt hij. ‘Het was haar favoriete muziekvideo tot dan toe, vertelde ze toen we aan Black Is King begonnen. Daarom mocht ik de regie van Scar – mijn favoriete track – meteen aan mijn lijstje toevoegen, net als bijna alle scènes met complexe choreografieën en/of haute-couture-outfits. Het raakvlak tussen mode, muziek en lichamen, dat is mijn natuurlijke biotoop.’
Vibrerend gebouw
Speciale herinneringen bewaart Debusschere aan de opnames met een grote groep bonte dansers, te zien aan het einde van Already. ‘Met zo’n honderdvijftig man waren ze, en hoewel het al heel erg laat was, hing er een enorme energie in de lucht. Zó krachtig dat het hele gebouw vibreerde en ikzelf stond te trillen op mijn benen. “Wat is er aan de hand?” vroeg Beyoncé via de intercom, terwijl ze op een andere verdieping bezig was. Ik vertelde hoe fenomenaal mooi en onvermoeibaar al die dansers waren, en toen zei ze: “Ik kom naar beneden, maar vertel het aan niemand.” Toen ze wat later onverwacht opdook midden in die zwetende massa, ging het energiepeil dus nóg omhoog! (lacht) Typisch Beyoncé, altijd klaar en bereid om nog een tandje bij te steken.’
Het was haar favoriete muziekvideo tot dan toe, vertelde ze toen we aan Black Is King begonnen.
Pierre Debusschere
In de bewuste scène komt ook de officieuze, Afro-Amerikaanse vlag prominent in beeld, een door kunstenaar David Hammons bedachte variant op de stars and stripes, in de rood-zwart-groene kleuren van de pan-Afrikaanse vlag. Maar over de onderliggende, politieke dimensie van Black Is King – of over het koloniale verleden van België, bijvoorbeeld – wisselden Beyoncé en Debusschere blijkbaar niet van gedachten. ‘Dat hoeft ook niet, want je wéét dat het deel uitmaakt van alles wat ze doet. Ik bedoel, is er iemand die de clip bij Formation en haar performance op de Super Bowl drie jaar geleden (waarbij Beyoncé een hommage bracht aan BLM en de Black Panthers, nvdr.) níét gezien heeft, misschien? (lacht) Hoe meer ze zelf de controle over haar carrière neemt, hoe meer haar ideeën over diversiteit, bewustzijn en sociale rechtvaardigheid aan de oppervlakte komen, zoveel is duidelijk.’
Maar enige druk of controle van Disney heeft de Brusselaar tijdens de opnames niet ervaren, zo klinkt het ten slotte. ‘Totaal niet, nee. It was Beyoncé running the show, tot in elk detail, en tot in de late, laatste uurtjes. Zelf heb ik de hele montage trouwens ook pas gezien toen de film uitkwam in de VS. Bovendien vermoed ik dat ze enige bemoeienis of vorm van censuur nooit zou pikken. Ook niet van meneer Disney himself, nee. (lacht)‘
Black Is King
Vanaf 15/9 op Disney+.
Spectrum
Spectrum, de nieuwe expositie van Pierre Debusschere, loopt nog tot en met 26/9 in de Room, Brussel.
Info: www.254forest.be
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier