Move over, Gabriel Byrne! ‘Crazy Eyes’ is nu uw therapeut in tv-serie ‘In Treatment’

U kent haar als Suzanne ‘Crazy Eyes’ Warren uit Orange Is the New Black. In de reboot van In Treatment neemt Uzo Aduba plaats in de stoel van de therapeut.

‘Er zijn al heel wat tv-series, films en theaterstukken die de discussie omtrent mentale gezondheid proberen aan te pakken. Maar het is nog maar zelden gebeurd dat daarin een Afro-Amerikaanse vrouw zoals ik in de stoel van de therapeut plaatsneemt’, zegt Uzo Aduba. Zo’n tien jaar geleden, in de eerste drie seizoenen van de gekoesterde HBO-reeks In Treatment, speelde de Ierse acteur Gabriel Byrne volgens fans de rol van zijn leven als Paul Weston, de New Yorkse psycholoog die zijn patiënten veel beter kon ontleden dan zichzelf. Nu neemt Uzo Aduba zijn stoel over als de getroebleerde Dr. Brooke Taylor, die haar patiënten vanwege de coronarestricties nu eens in haar smetteloze Californische praktijk en dan weer via Zoom ontvangt.

Aduba haalt al haar acteerkunsten uit de kast om Byrne te doen vergeten. ‘Het is mijn eerste hoofdrol in een tv-reeks. Dat maakte het voor mij een even spannend als fantastisch vooruitzicht. Ik hoop dat ik met deze rol op mijn manier kan bijdragen aan de discussie over geestelijke gezondheid. Niet alleen binnen de zwarte en de latinogemeenschap, waar de drempel om naar een therapeut te stappen historisch een pak hoger ligt. Ik hoop ook dat mijn rol voor meer zichtbaarheid zorgt, zodat de wereld inziet dat zwarte vrouwen evengoed in staat zijn om als therapeut hun mannetje te staan.’

Met een beetje geluk mag ze straks op haar schoorsteenmantel plaatsmaken voor een vierde Emmy Award. De eerste twee nam ze in ontvangst voor haar vertolking van Suzanne ‘Crazy Eyes’ Warren in Orange Is the New Black, de derde voor de Democratische presidentskandidaat Shirley Chisholm die ze gestalte gaf in Mrs. America.

Haar nieuwe rol noemt ze steevast de meest intense uit haar carrière. Om zich voor te bereiden sprak ze uitvoerig met drie verschillende therapeuten. ‘Heel verhelderend. Die gesprekken deden me inzien hoe ongelooflijk zwaar hun job is, wat voor openheid en geduld het vergt, en hoe vermoeiend het is om dag in dag uit andermans problemen te torsen. En vooral, dat therapeuten ook maar mensen zijn met dezelfde struggles, mensen die de dag zoals iedereen door proberen te komen.’

Elke aflevering staat opnieuw voor één weekdag met een van Brookes patiënten die in haar kantoor langskomt voor therapie. Er is Eladio, een thuisverpleger met slaapstoornissen. Laila is een naar eigen zeggen seksverslaafde tiener die onder druk van haar moeder in therapie gaat na haar coming-out als lesbienne. De witte Colin is een kruiperige witteboordencrimineel met racistische en seksistische neigingen. Op de vierde weekdag zie je Brooke zelf in therapie gaan, omdat de problemen die ze elke dag te horen krijgt ook aan haar beginnen te vreten en omdat haar vader gestorven is.

Een soortgelijk verlies viel Aduba zelf afgelopen november te beurt. Luttele weken voor de opnames van In Treatment van start gingen, bezweek haar moeder, met wie ze heel close was, aan kanker. ‘Ik weet dus hoe zo’n sessie bij de therapeut eruit hoort te zien. Zélf in die stoel zitten daarentegen, dat was helemaal nieuw. Ik had ook nog nooit een reeks gezien waarin twee mensen tegenover elkaar zitten in een kamer. Het deed me denken aan Frost/Nixon: louter twee mensen die in gesprek gaan, waarbij je niet weet waar dat gesprek heen gaat.’

Naast ellenlange dialogen van buiten leren en 90 procent van de tijd blijven zitten, was Brookes pijn toonbaar maken een van de grote uitdagingen van haar rol. ‘Ze is zelf ook een mens, met haar eigen opvattingen over wat er gebeurt in het leven van haar patiënten. Haar taak is niet haar mening door te drukken, wel om te luisteren, de verhalen op te slorpen, zonder te veroordelen of commentaar te geven. Dat was moeilijk, want zelf heb ik over van alles en nog wat een mening. (lacht) Die niet delen is niet van mijn gewoonte. Brooke is net erg bedreven in wat ze doet en weet haar worstelingen perfect te verbergen.’

Misschien niet toevallig dat In Treatment net in deze vreemde pandemietijden heropgevist wordt. ‘Mensen worden in deze tijd geconfronteerd met enorme uitdagingen. Die worden nog te weinig besproken. Een plek om die gesprekken te voeren is hoogst noodzakelijk. Ik hoop dat mensen dankzij In Treatment therapie niet als een vorm van zwakte zien, maar als iets dat je door je pijn heen helpt te groeien. Het stigma omtrent mentale gezondheid mag dan groter zijn binnen de gekleurde gemeenschappen, dat betekent nog niet dat andere gemeenschappen er wél makkelijker over praten. De waarheid is dat níémand erover praat. Ik hoop dat een reeks als deze ons eindelijk van die hinderpaal verlost.’