Blue Valentine-regisseur Derek Cianfrance: ‘Ik ben ooit nogal kwaad op Mark Ruffalo geweest’

In de prestigieuze HBO-miniserie I Know This Much Is True brengt Blue Valentine-regisseur Derek Cianfrance zijn obsessies samen in een duister familiedrama vol overgeërfde trauma’s en twee keer Mark Ruffalo voor de prijs van één. ‘Ik wil niet dat iemand in mijn gezin zich voor de mindere momenten schaamt.’

Derek Cianfrance blijft, allicht voor altijd, vooral de regisseur van Blue Valentine (2010), de hartverscheurende break-upfilm met Ryan Gosling en Michelle Williams. Dat wil niet zeggen dat hij maar één pijl op zijn boog heeft. Ook The Place beyond the Pines (2012), een noodlotsdrama met alweer Ryan Gosling en verder Eva Mendes en Bradley Cooper, mocht er zijn. De komende weken pakt de 46-jarige cineast uit met het duistere, intense HBO-drama I Know This Much Is True, gebaseerd op de gelijknamige roman van Wally Lamb. Opvallend: ondanks de opdeling in zes afleveringen bestempelt Cianfrance zijn serie consequent als een film.

Ik wil geen jaknikkers of medewerkers die bullshitten. Nico Leunen is zo’n filmkrijger. Hij begrijpt cinema.

In een rechtvaardige wereld wint Mark Ruffalo in september niet één maar twee Emmy Awards voor zijn dubbelrol in die miniserie – excuus: film. De geliefde acteur uit Zodiac, Foxcatcher en Dark Waters speelt zowel Thomas, een paranoïde, schizofrene Bijbellezer, als zijn tweelingbroer Dominick, een schilder die zijn ondergang aan de zorg voor zijn broer toeschrijft terwijl zijn opvliegendheid, zijn eigen trauma’s én duistere familiegeheimen minstens even belangrijke factoren zijn.

Klopt het dat Mark Ruffalo jou aan boord heeft gehesen?

Derek Cianfrance: Ja. Enkele jaren geleden verviel de optie van een grote studio op het boek I Know This Much Is True. De auteur, Wally Lamb, vond dat Mark Ruffalo in de wieg was gelegd om de tweeling uit zijn boek te spelen en nam contact met hem op. Mark was onder de indruk, vroeg een gratis optie van drie maanden om het project op poten te zetten en belde me op.

Mark en ik zijn bevriend, of ondertussen toch, want aanvankelijk was ik een fan die hij negeerde. Begin deze eeuw worstelde ik om Blue Valentine van de grond te krijgen. Ik bezorgde Mark het scenario, maar hij liet niets van zich horen. Dat was een grote teleurstelling. Ik werd zelfs wat kwaad op hem toen ik zag dat hij wél meespeelde in 13 Going on 30 (een romcom met Jennifer Garner, nvdr.). Vreemde keuze, niet? Een paar jaar laten hebben we elkaar leren kennen tijdens het Sundancefestival. Ik presenteerde er Blue Valentine, hij zijn regiedebuut Sympathy for Delicious. We hadden meteen een goede band. Al moet je wel van slechte wil zijn om géén goede band met hem te hebben. Mark Ruffalo is een heel warme, openhartige, empathische mens.

Heb je de door Oprah Winfrey gepromote bestseller van Wally Lamb in één ruk uitgelezen?

Cianfrance: Het heeft me drie jaar gekost om dat boek uit te krijgen! Ik heb HBO ervan overtuigd om mij voor scenario’s te betalen nog voor ik de roman uitgelezen had. (lacht) Ik heb een probleem met lezen en dat boek telt wel duizend pagina’s. Dat is een van de redenen waarom ik regisseur ben geworden. Als kind worstelde ik met lezen. Niet boeken maar films hielpen me de wereld te begrijpen. Film werd mijn communicatizmiddel.

Ik vertrouwde op mijn intuïtie. Het leek het soort verhaal dat ik dolgraag vertel, een verhaal over menselijke kwetsbaarheid, relaties en families. Ook de Italiaans-Amerikaanse achtergrond sprak me aan. Langs de Italiaanse kant van mijn familie was er altijd actie en drama. Dat heeft allicht te maken met warmbloedigheid, katholicisme, de vele familierituelen en de uitgesproken mannelijkheid.

Blue Valentine-regisseur Derek Cianfrance: 'Ik ben ooit nogal kwaad op Mark Ruffalo geweest'

Dominick wil in de serie ‘zo ver mogelijk verwijderd zijn van zijn fucked up familie’, noemt zijn broer ‘een vloek’ en heeft als ‘hobby’ het bedenken van manieren om zijn stiefvader te vermoorden. Je hoeft niet te antwoorden als je de vraag te privé vindt, maar hoe gaat het met je gezin?

Cianfrance: We doen ons best. Op dit moment leren jij en ik elkaar kennen en dus zetten we ons beste beentje voor. Zoveel jaar geleden deden mijn vrouw en ik hetzelfde. We presenteerden de beste versies van onszelf en werden op die versies van elkaar verliefd. Na twintig jaar samenleven kent mijn vrouw ál mijn facetten: het goede, het slechte én het lelijke. Ik maak zo graag films over families omdat ze me toestaan om de volledige mens te laten zien.

Ik ben opgegroeid in een huis waar zaken gebeurden waar de buitenwereld niets van afwist. Al dat drama werd binnenshuis gehouden. Ik denk niet dat ik ergere dingen heb meegemaakt heb dan de meeste anderen. Er was ook veel vreugde in huis. Ik hield van de mensen die er rondliepen, in al hun schoonheid én lelijkheid. Ik stelde me alleen vragen bij de manier waarop al die toestanden naar de buitenwereld als rimpelloos geluk werden geprojecteerd. Het huis hing vol foto’s met lachende gezichten. Waarom pakken we uit met dat geluk terwijl het maar een onderdeeltje is van het totale verhaal?

Wat is er mis met lachen op familiefoto’s?

Cianfrance: Op foto’s zul je mijn gezin niet snel zien lachen. We hechten belang aan eerlijkheid, en aanvaarden dat totaalpakket van goede en moeilijke momenten. Ik wil niet dat iemand van ons zich voor de mindere momenten schaamt. Amerikanen zijn geobsedeerd door het ideale gezin. In New York vertellen we voortdurend hoe goed het wel gaat, hoe fantastisch de kinderen het wel doen. Maar op een bepaald punt is dat gewoon een leugen. Iedereen krijgt te maken met problemen, moeilijkheden, uitdagingen en frustraties. Dat is niets om je voor te schamen.

Het is ook heel natuurlijk om niet zoals je ouders te willen zijn. Als je ouders naar klassieke muziek luisteren, dan luister jij naar rock-‘n-roll. Als jij naar naar rock-‘n-roll luistert, dan zullen je kinderen naar hiphop luisteren. Dat is de normale gang van zaken.

CIANFRANCE met MARK RUFFALO op de set: 'Ik ben ooit nogal kwaad op Mark geweest.'
CIANFRANCE met MARK RUFFALO op de set: ‘Ik ben ooit nogal kwaad op Mark geweest.’

‘Oude zonden werpen lange schaduwen’, merkt iemand in de serie op. Vat dat I Know This Much Is True beter samen dan de titel?

Cianfrance: Precies. (lacht) Mijn films gaan niet alleen over families maar ook over wat je overerft, over de zaken waarmee we zijn geboren. De weinige verhalen die ik ken over mijn overgrootvader zijn ingewikkeld, dramatisch en zeer gewelddadig (in de serie gebeurt iets soortgelijks, nvdr). Wat voor jeugd moet mijn grootvader gehad hebben met zo’n vader? Ik kan het me nauwelijks voorstellen. De logische volgende vraag is hoe die ervaring het vaderschap van mijn grootvader heeft beïnvloed en hoe dat op zijn beurt mijn vaders visie op vaderschap en opvoeding heeft beïnvloed. Toen ik zelf vader werd, heb ik lang nagedacht over wat ik zeker niet aan mijn kinderen wilde doorgeven. Trauma’s kunnen verschillende generaties lang meegaan. Soms weet ik totaal niet waarom ik me voel zoals ik me voel. Dan probeer ik in mijn verleden te duiken om het geheim te ontrafelen.

Helpt dat?

Cianfrance: Niet echt. (lacht) Ik geloof niet in gemakkelijke antwoorden. Er zijn mysteries die je niet kunt uitleggen maar die je wel maken tot de mens die je bent. Ik heb het moeilijk met de vele films die alles voorkauwen, met regisseurs die de kijkers vanaf het preekgestoelte toespreken en hun opleggen wat ze moeten denken en voelen. Er is niet altijd een antwoord.

In de serie is de schizofrene Thomas een fervente Bijbellezer. Heb je een zwak voor katholieke thema’s als zonde, schuld en verlossing omdat het dankbare concepten zijn of is er meer aan de hand?

Cianfrance: Wat is dat toch met dat katholicisme? We voeden onze twee zonen zonder religie op, en ik ga al lang niet meer naar de kerk, maar als het in je zit dan zit het in je. Zonder katholieke opvoeding zou ik niet de films maken die ik nu maak. Vergiffenis, boetedoening, opoffering: dat is boeiend materiaal.

In de slotaflevering van I Know This Much Is True citeert een priester psalm 23: ‘De Heer is mijn Herder, het ontbreekt mij aan niets.’ Die psalm heeft een einde gemaakt aan mijn kerkgang. Katholicisme moedigt je aan om een schaap te zijn. Maar ik ben geen schaap, ik ben een mens. Ik wil niet rekenen op een hiernamaals waar alles beter zal zijn. Ik wil iets maken van mijn leven op aarde.

Je bent geen slechte Cupido. Ryan Gosling en Eva Mendes zijn een stel sinds jij ze aan elkaar koppelde in The Place beyond the Pines. De geschiedenis herhaalde zich op de set van The Light between Oceans. Kort na de opnames trouwden je hoofdrolspelers Michael Fassbender en Alicia Vikander.

Cianfrance: Het is heerlijk om erbij te zijn wanneer mensen op elkaar verliefd worden. Noem het maar goede casting. (lacht) Ryan en Eva vormen na al die jaren nog steeds een geweldig koppel. Ik ben zo blij voor hen. Natuurlijk is het een fantastische herinnering dat hun verhaal begon toen we samen een film maakten.

In films zoek je meestal de intimiteit op en ik ben daar nogal extreem in. Ik laat de grens tussen fictie en non-fictie vervagen. Ryan zei eens tegen me: ‘In de meeste films moet ik doen alsof het allemaal echt is, in de jouwe moet ik mezelf eraan herinneren dat het niet echt is.’

Blue Valentine-regisseur Derek Cianfrance: 'Ik ben ooit nogal kwaad op Mark Ruffalo geweest'

Een compliment? Je hebt de reputatie veeleisend te zijn.

Cianfrance: Dat acteurs op elkaar verliefd worden op mijn filmsets is geen puur toeval. Ik probeer zaken te filmen die écht aan het gebeuren zijn. Ik wil zo weinig mogelijk fabricatie. Ik wil dat je geen vertolking ziet, maar gedrag. In I Know This Much Is True speelde Mark Ruffalo eerst zestien weken lang Dominick en daarna pas Thomas. Voor Dominick vermagerde hij negen kilo. Voor elke opname dwong ik hem om te pompen. Het resultaat was verbluffend. Hij was de hele tijd buiten adem, zijn bloeddruk was hoog, de aders in zijn nek werden zichtbaar, zijn borstkas stond naar voren en hij zag er heel masculien uit. Het belangrijkste van al: zijn gedrag veranderde mee. Voor Thomas kwam hij dan weer veertien kilo aan. Mark vroeg of het écht nodig was om zoveel te verdikken en of een fatsuit geen oplossing was. Dat wilde ik niet. Het gaat niet om het uitzicht. Als je écht zo veel zwaarder bent, dan doe je alles vanzelf anders, zonder erbij na te denken. Je ademt anders, je beweegt anders, je voelt je anders. Ik kan het weten. Mijn gewicht schommelt sterk.

Hoe kwam je voor de versterking van je montageploeg bij de Belg Nico Leunen uit?

Cianfrance: Monteren duurt bij mij doorgaans een eeuwigheid. Bovendien hadden 116 draaidagen 590 uren film opgeleverd, 35mm op de koop toe. Ik dacht dat het nooit zou lukken, maar HBO zette me onder druk. Ik besloot hulp in te roepen. De eerste aan wie ik dacht, was die kerel die ik in de kelder van Ryan Gosling had ontmoet tijdens een etentje: Nico Leunen. Die was daar toen Ryans regiedebuut Lost River aan het monteren.

Ik heb The Broken Circle Breakdown, Beautiful Boy, Ad Astra en de films van Nico’s vrouw Fien Troch bekeken. Ik hou van zijn energie, zijn nieuwsgierigheid, zijn talent, zijn visie. Nico durft me uit te dagen om het anders te zien dan ik gewoon ben. Regisseurs laten zich vaak omringen door jaknikkers, en dat is kwalijk. Ik wil medewerkers die niet bullshitten. Nico is zo’n filmkrijger. Ik hoop dat we nog samenwerken. Hij begrijpt cinema.

I Know This Much Is True

Vanaf 11/5 elke maandagmorgen een nieuwe aflevering op Play en Play More.

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

Derek Cianfrance

Geboren in 1974 in Lakewood, Colorado, VS.

Bekend van de hartverscheurende break-upfilm Blue Valentine (2010).

Liet Ryan Gosling motorrijden in een kooi in The Place beyond the Pines (2012).

Zag glunderend toe hoe zowel Ryan Gosling en Eva Mendes als Michael Fassbender en Alicia Vikander een koppel werden op zijn filmset.

Maakteals kind al films en verslond die van Martin Scorsese.

Werkt momenteel aan Metalhead, over een drummer die doof wordt.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content