4 vragen over de regionale omroepen: ‘We willen delen in de knowhow van de VRT’
Ze verliezen kijkers, missen de digitale omslag en zouden best geen subsidies meer krijgen: de audit over de regionale omroepen was bikkelhard. De zenders zelf kennen de problemen en werken aan oplossingen: ‘Ik kan me niet voorstellen dat mensen binnen vijf jaar niet meer naar ons kijken.’
Volgens een audit in opdracht van de Vlaamse Overheid zitten de regionale omroepen in een neerwaartse spiraal. Allemaal samen verloren de omroepen tien miljoen euro in vijf jaar tijd en ook de kijk- en waarderingscijfers gaan naar beneden. Minister van Media Sven Gatz (Open Vld) schreef eerder dit jaar in Over de media heb ik niets te zeggen dat de regionale televisiezenders voor hem een ‘zorgenkindje’ zijn.
1. Gaat het nu echt zo slecht met de regionale omroepen?
De regionale omroepen die we spreken, betwisten de kern van de studie niet. Toch horen we ook positieve geluiden én kritiek op het rapport. ‘De cijfers zijn al meer dan een jaar oud’, zegt Farid Khetouta, directeur van de Kempisch/Mechelse zender RTV. In de studie staan de zogenaamde PPM-cijfers (Portable People Meter) tot en met april 2015. ‘Sinds eind 2014 wordt het bereik berekend via de set-topboxes , omdat PPM statistisch niet als betrouwbaar werd beschouwd. In die cijfers zijn we 27% gestegen in een jaar tijd. Sinds 2016 worden ook de CIM-cijfers gehanteerd, maar ook die worden wel vermeld in het onderzoek maar niet in rekening gebracht bij de conclusies en aanbevelingen’.
‘Er zijn tien verschillende zenders, die allemaal aan het evolueren zijn.Toegegeven, de ene doet dat sneller dan de andere’
Bart Coopman, hoofdredacteur Focus-WTV
Een soortgelijk verhaal vertellen Greet Claes en Dirk De Weert, directeur en hoofdredacteur van het Brusselse RINGtv. Zij schreven ook een opiniestuk voor Knack.be. ‘RINGtv bereikt per dag gemiddeld tussen de 90 000 en de 100 000 kijkers bereikt , zowat 15 000 meer dan in 2004, en na een week hebben 250 000 mensen gekeken, dus daar kunnen we dus zeker niet over klagen, vooral als je rekening houdt met de enorme toename van het aantal anderstaligen in onze regio.’
Ernest Bujok, die als voorzitter van De Buren enkele zenders onder zijn hoede heeft, vindt de studie ‘een goede weergave van de situatie van de regionale zenders’. Hij betreurt het wel dat er weinig wordt ingegaan op de situatie per zender. Dé regionale tv bestaat gewoonweg niet, besluit Bart Coopman, hoofdredacteur van het West-Vlaamse Focus-WTV. ‘Er zijn tien verschillende zenders, die allemaal aan het evolueren zijn.Toegegeven, de ene doet dat sneller dan de andere.’ Ook minister Gatz erkende in een reactie al dat enkele omroepen het wel goed doen, ‘al is dit een beperkt aantal’.
2. Wat kan de VRT betekenen voor de regionale omroepen?
Gatz benoemde niet alleen een probleem in Over de media heb ik niets te zeggen, hij liet ook een ballonnetje op over een mogelijke oplossing: een nauwere samenwerking tussen de regionale tv-zenders en de VRT. Aan de Reyerslaan zagen ze dat wel zitten.
Maar ook de regionale omroepen zeggen niet noodzakelijk nee, eens te meer omdat de VRT meer concurrentie biedt aan lokale televisie dan je zou denken. Radio 2 is al jarenlang provinciaal ontkoppeld. Programma’s als Iedereen beroemd en vroeger Man bijt hond en Afrit 9 spelen heel sterk in op de lokale context. ‘Door de verkoop van ontkoppelde radioreclame op Radio 2 heeft men de regionale zenders jaarlijks ruim 1 miljoen euro inkomsten afgenomen’, zei Bujok aan Belga.
De regionale omroepen zijn vooral geïnteresseerd in de knowhow van de VRT inzake innovatie en nieuwe media, met het Sandboxplatform als belangrijkste exponent. ‘Delen in die knowhow kan voor ons een grote sprong voorwaarts zijn’, vindt Khetouta. Digitalisering is, aldus het rapport, een gemeenschappelijk werkpunt voor de regionale zenders. RTV gaf enkele jaren geleden alvast het goede voorbeeld met een totale rebranding. Khetouta vraagt dan wel om een aanpassing van het mediadecreet, zodat de bereikvergoeding van regionale zenders niet alleen wordt berekend op basis van hun kijkcijfers, maar ook op basis van hun onlinebereik.
Coopman benadrukt het verschil tussen samenwerking en samensmelting. ‘Het kan niet de bedoeling zijn dat we alle regionale redacties zomaar samengooien onder het dak van de VRT. Die lokale verankering blijft heel belangrijk.’
3. Wat kunnen de regionale omroepen betekenen voor elkaar?
In de hele audit komt het woord samenwerking exact 100 keer voor. In het rapport worden de zenders bijgevolg ingedeeld in twee groepen: zij die samenwerken via een exploitatiemaatschappij, zoals Focus-WTV, ATV, TV Limburg en TV Oost in De Buren, en de standalones.
‘Het kan niet de bedoeling zijn dat we alle regionale redacties zomaar samengooien onder het dak van de VRT’
Bart Coopman, hoofdredacteur Focus-WTV
Die indeling valt met een korrel zout te nemen. ROB-tv was in 2015 nog een zelfstandige omroep, maar is nu een deel van Mediahuis, de mediagroep die onder andere Gazet van Antwerpen, Het Nieuwsblad en De Standaard onder zijn hoede heeft. En ook de zelfstandige zenders werken samen, benadrukt Khetouta. En ook de zelfstandige zenders werken samen, benadrukt Khetouta. ‘Enkele programma’s die draaien rond provinciaal beleid maken we samen met de Antwerpse collega’s van ATV. Ons commercieel team werkt regelmatig samen met de commerciële teams van naburige zenders (ATV, TVL, ROB) zodat advertenties buiten het eigen zendgebied kunnen aangeboden worden.’
Dat kan nog veel verder, vindt Bujok. ‘Het is jammer dat men geen sancties heeft voorzien voor zenders die niet willen samenwerken. Benieuwd of minister Gatz durft ingrijpen.’
4. En nu?
‘De samenwerkingsovereenkomsten en de steunmaatregel hebben de daling van het bereik en de waardering niet kunnen stopzetten. Bereik en betrokkenheid zijn verder afgebrokkeld. De digitale omslag is onvoldoende tot niet gerealiseerd’, stelt het rapport droog. ‘Het lijkt dus aangewezen om de samenwerkingsovereenkomsten en de bijhorende subsidies op eind 2016 stop te zetten.’
Gatz volgt die aanbeveling voorlopig niet voor hij de omroepen volgend jaar geëvalueerd heeft. De omroepen benadrukken zelf dat de subsidies slechts een klein deeltje van de totale inkomsten zijn, tussen de 3 en 7%, ‘louter bedoeld voor projecten’.
‘Of de regionale omroepen ooit volledig zullen opgaan in de VRT? In Nederland hebben ze dat idee recent ook gehad, maar het is daar snel opgeborgen’
Farid Khetouta, directeur RTV
De omroepen hebben nu de tijd om de audit te analyseren. Halfweg 2017 wil Gatz met een nieuw kader op de proppen komen. Khetouta hoopt alvast dat de subsidies meer worden afgestemd op prestaties. Nu is maar een deel van de overheidssteun gebaseerd op kijk- en waarderingscijfers.
Of de regionale omroepen ooit volledig gaan verdwijnen of opgaan in de VRT? ‘Niet in eerste instantie’, zegt Khetouta. ‘In Nederland hebben ze dat idee recent ook nog gehad, maar het is daar snel opgeborgen.’
‘Er mag niet uit het oog worden verloren waar de regionale omroepen ooit voor in het leven zijn geroepen’, vullen Claes en De Weert aan. ‘Onafhankelijke berichtgeving over de nabije omgeving van de mensen en op die manier een verbindende factor zijn.’
Het is een deel van de unique selling proposition die de regionale zenders volgens het rapport moeten zoeken. Coopman van Focus-WTV vult die graag aan: ‘Wij willen hét beeldmedium van West-Vlaanderen zijn. Wat je in beelden kan vatten, online of op het tv-scherm, brengt iets teweeg bij mensen. In een snel veranderend medialandschap is het uiteraard moeilijk om ver vooruit te kijken, maar ik kan niet voorstellen dat we binnen vijf of zelfs tien jaar niet meer naar de regionale tv kijken.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier