Waarom de sped-up remix meer is dan een leutige gimmick

© Mellon
Geert Zagers
Geert Zagers Journalist bij Knack Focus

Met Escapism van Raye, Snap van Rosa Linn en Miss You van Robin Schulz simultaan in de Ultratop heeft het bizarre succes van de sped-up remix zich van TikTok naar de hitlijsten doorgezet. Waarom hoort generatie Z zijn hits liever met heliumstemmen?

Het ziet ernaar uit dat de Oekraïeners van Kalush dan toch niet de grootste winnaars van het voorbije Eurovisiesongfestival zijn. Negen maanden nadat ze met Snap anoniem twintigste is geëindigd in Turijn, één plek onder Jérémie Makiese, heeft Rosa Linn een wereldhit te pakken. Meer dan 450 miljoen keer werd de Armeense inzending al beluisterd op Spotify, ruim tien keer zo veel als Kalush’ Stefania, waarmee het het tweede meest gestreamde songfestivalnummer aller tijden is.

Een succes dat Snap, zoals bij zowat alle onverwachte hits van het laatste jaar, aan TikTok te danken heeft. Interessanter is de manier waarop het daar een doorbraak forceerde: het was in eerste instantie de sped-up remix van Snap die vorige zomer viraal ging. Een versnelde versie, ongeveer 135 procent sneller dan het origineel, die klinkt alsof iemand per ongeluk een 33-toerenelpee op 45 toeren heeft afgespeeld. Pas na die remix werd ook het origineel opgepikt en begon dat streams te verzamelen op Spotify. In ons land staat Rosa Linn ondertussen al 26 weken in de top 50, waarvan zeven weken op één.

Nelly Furtado, Abba, Tears for Fears, Amy Winehouse, Wheatus en Lana Del Rey scoorden het voorbije jaar hits met oude songs, dankzij een sped-up remix op TikTok.

Het is niet de enige track in de huidige Ultratop die een heliumboost kreeg. In de top 10 staat al een aantal weken Miss You van Robin Schulz geparkeerd, een sped-up remix van Oliver Trees Jerk. Escapism van Raye featuring 070 Shake, voortgestuwd door een versnelde versie op TikTok, is zich een weg naar de top van de hitlijsten aan het banen, net als Kill Bill van SZA, waarvan de officiële sped-up remix twee weken geleden uitkwam. (Nadat de onofficiële sped-up remix van het nummer vorige maand viraal was gegaan op TikTok.)

Mochten oude nummers niet geweerd worden uit de hitlijsten, dan zou Bloody Mary van Lady Gaga allicht ook ergens bovenaan prijken: twaalf jaar na zijn release wordt het nummer massaal beluisterd – meer bepaald sinds de sped-up remix op TikTok gekoppeld werd aan de bekende dansscène uit Wednesday. Idem voor Sure Thing van Miguel, een track uit 2010 die overal in de wereld in de streaminghitlijsten staat sinds TikTok hem nieuw leven inblies met een sped-up remix.

En dat is maar het topje van de ijsberg, alleen maar de nummers die de cross-over maakten van TikTok naar de hitlijsten. Video’s met de hashtag ‘spedup’ hebben meer dan 15,7 miljard views op TikTok. Een artiest als Sped Up Nightcore, die enkel versnelde remixes maakt, heeft meer dan 10 miljoen maandelijkse luisteraars op Spotify. Playlists als Sped Up Song, gecureerd door Spotify, hebben een miljoen volgers. De sped-up remix is niet wat geneuzel in de marge. Het is een wereldwijd popfenomeen bij generatie Z.

De sped-up remix heeft zijn roots in het Scandinavië van begin deze eeuw.

Ooit was het dat wel, een niche. De sped-up remix wordt ook nightcore genoemd, een verwijzing naar de obscure oorsprong van het genre. In 2002 kregen twee Noorse vijftienjarigen, Thomas S. Nilsen en Steffen Ojala Soderholm, van school de opdracht om een muzieknummer te maken. Geïnspireerd door de gepitchte vocalen van Nessaja van Scooter – die van How Much Is the Fish? – maakten ze met de rudimentaire muzieksoftware eJay hun eigen tracks: eurodance of trance, maar dan net zo hard versneld dat de stemmen begonnen te piepen en de bpm een razende 170 bereikte, het tempo van een happy-hardcoresong. Het was een nieuwe sound: de maximalistische, volgepropte dancepop klonk even digitaal als het internet. Nightcore, zoals ze zichzelf noemden, kreeg een tien voor zijn eindwerk, het album Energized, maar het duo had geen verdere muzikale ambities. Ze brandden hun eigen cd’s, verdeelden die onder familie en vrienden, en gingen verder met hun leven.

Pas tien jaar later ontdekten Nilsen en Soderholm dat hun nummers online een eigen leven waren gaan leiden. Iemand had hun album op LimeWire gezet, een illegale downloaddienst. Vervolgens hadden hun nummers de weg gevonden naar YouTube, waar ze omarmd werden door een subcultuur van danceweirdo’s. Een van die weirdo’s was Danny L Harle, een Britse student klassieke muziek die later een van de pioniers van de hyperpop zou worden (en sindsdien geproducet heeft voor onder meer Charli XCX en Caroline Polachek). ‘Een openbaring’, noemde Harle in The New York Times de eerste keer dat hij Nightcore op een feestje hoorde. ‘Wat het zo bijzonder maakte, was dat het een van de eerste muziekscenes leek die geboren was op het internet en ook enkel daar bestond. Er was geen echte wereld of fysieke scene aan verbonden. Alles was digitaal.’

Nightcore drukte dan ook zijn stempel op de hyperpop van Danny L Harle, A.G. Cook of wijlen Sophie, die een radicaal digitale, avant-gardistische kunstvorm in het genre zagen. Tegelijk groeide het op YouTube uit tot een beweging van doe-het-zelfremixers die hun eigen nightcoreversies van bestaande nummers begonnen te maken. Speelde allicht ook een rol: een track versnellen en bewerken was ook een manier om aan de automatische copyrightdetectie van YouTube te ontsnappen. Van ’t Smidje van Laïs tot Ta reine van Angèle: van zowat élk nummer vind je een versnelde nightcoreremix op YouTube. Waarbij meteen ook duidelijk wordt dat niet elke song zich leent tot een versnelde remix: het is een kwestie van de juiste bpm te vinden waarop de emotie verandert, maar het wel nog voelt alsof het een oorspronkelijk lied zou kunnen zijn.

En toen verscheen TikTok op het toneel, mét een handige pitchshifter in de app, en gingen nightcoreversies plots sped-up remixes heten. Geen subcultuur meer, maar een mainstream fenomeen bij generatie Z. Nelly Furtado (Say It Right), Abba (Angeleyes), Tears for Fears (Everybody Wants to Rule the World), Amy Winehouse (Back to Black), Wheatus (Teenage Dirtbag), Lana Del Rey (Summertime Sadness): allemaal scoorden ze het voorbije jaar hits met oude songs, met dank aan een sped-up remix op TikTok.

Zijn label vroeg Steve Lacy of ze een sped-up remix van Bad Habit mochten uitbrengen. ‘Mijn eerste reactie was: ieuw, verschrikkelijk.’ Een week later stond hij op één.

Zélfs Teenage Dirtbag van Wheatus, inderdaad.

TikTok vindt álles.

Iets wat ook de muziekindustrie niet ontgaan is. Veel van de sped-up remixes zijn door tiktokkers zelf gemaakt, maar ook de labels proberen er hun muziek te pushen. Sped Up Nightcore, een anonieme Spotify-artiest met tien miljoen maandelijkse luisteraars, oogt bijvoorbeeld als een semi-legale DIY-account, maar brengt enkel versnelde mixes uit van nummers uit de Warner Music Group-catalogus.

Voor de labels is de sped-up remix dan ook een marketingtool. Het idee: tiktokkers leren een nummer kennen in de versnelde remix, waarna de originele versie een hit wordt op Spotify en haar weg vindt naar de hitlijsten. Toen Steve Lacy afgelopen najaar met Bad Habit op nummer twee stond in de Amerikaanse charts, vroeg het label hem toestemming om een sped-up remix uit te brengen. ‘Mijn eerste reactie was: ieuw, dat klinkt verschrikkelijk. Maar oké, waarom niet?’ vertelde Lacy aan The Guardian. Een week later stond hij op één.

De sped-up remix is geen rage. Het is een vibe. Groot verschil.

Laat een tiener Angeleyes van Abba horen en de kans is groot dat die het nummer enkel in de versnelde TikTok-versie kent, die vorig jaar als soundtrack opdook in een reeks nostalgische terugblikvideo’s. Dé vraag is dan ook: waarom wil generatie Z haar hits niet gewoon op de snelheid luisteren waarin ze gemaakt zijn?

De korte aandachtsspanne op TikTok, waar een nummer meestal maar een tiental seconden heeft om eruit te springen, wordt in dat verband vaak aangehaald. Hoe meer emotie en hoe meer tekst je in die tien seconden kunt steken, hoe groter de kans dat dat lukt. Komt nog eens bij dat TikToks algoritme leert dat hoge bpm’s voor meer interactie zorgen, waarna het meer snelle nummers zal pushen. Niet helemaal toevallig is dance en pop de voorbije jaren opnieuw opmerkelijk sneller geworden, na jaren waarin het aantal bpm’s was beginnen te dalen.

Er valt dan ook iets te zeggen voor die uitleg. Alleen: dat verklaart niet waarom ook exact de omgekeerde trend de voorbije jaren is opgedoken, de slowed-down remix (ook wel ‘slowed + reverb’ genoemd). Vertraagde versies, meestal van indiesongs en hiphoptracks, doorgaans rond de 60 of 70 bpm, waarbij de stemmen lager klinken en de beats lijziger. Twee jaar geleden had Stromae opnieuw een grote hit met Alors on danse, deze keer op TikTok, met dank aan een slowed-down remix. Ook Ruth B. (Dandelions), Lil Uzi Vert (20 Minutes) en Magdalena Bay (Killshot) zagen hun aantal streams exploderen na een vertraagde remix.

De parallellen met zijn versnelde tegenhanger zijn opmerkelijk. Ook de slowed-down remix komt niet uit het niets. Hij gaat terug op de chopped and skrewed-sound van wijlen DJ Screw, een hiphop-dj uit de jaren negentig die zijn platen vertraagd afspeelde. Ook de slowed-down remix had eerst zijn impact op de pop en beïnvloedde de codeïnesound van mumblerappers als Future en XXXTentacion alvorens de sprong te maken naar TikTok. En ook de slowed-down remix is vandaag een marketingtool voor de muziekindustrie geworden. Om u een idee te geven: Snap van Rosa Linn staat vandaag in drie versies op Spotify. Behalve de gewone versie is er een ‘High and Fast’- én een ‘Low and Slow’-remix. Idem voor Raye, die met een sped-up én een slowed-down remix van Escapism haar weg naar boven zoekt in de internationale charts. TikTok wil het niet alleen sneller. Het wil het ook trager.

Er lijkt dan ook een breder verhaal achter het succes van de sped-up remix te schuilen: hoe TikTok steeds nadrukkelijker een fundamenteel nieuwe benadering van muziek lijkt te zijn. Bij elke nieuwe TikTok-hit die in de hitlijsten opduikt, wordt duidelijker hoe het platform de muziekindustrie aan het veranderen is. Hits hoorden nieuw te zijn, tot TikTok liet zien dat ook een veertig jaar oud nummer van Kate Bush of een tien jaar oude ballad van Tom Odell bovenaan de charts kunnen staan. Drie minuten en een catchy refrein zijn niet langer de heilige graal: op TikTok draait het vooral om die ene muzikale of tekstuele hook waar je een video rond kunt bouwen, zoals de ‘My money don’t jiggle, jiggle / It folds’ uit Louis Therouxs bizarre raphit. Muziek is er ook niet iets waar je enkel naar luistert: hits hebben er een participatief karakter. Niet alleen om een dansvideo bij op te nemen of als soundtrack te gebruiken voor je kinderfoto’s, maar ook om zelf aan de bassen en bpm te morrelen. Voor TikTok, waar je met één vingerbeweging het tempo van een track kunt verhogen of verlagen, zijn sped-up en slowed-down twee van de ‘vier productiekneepjes die de lingua franca van de app bepalen, samen met “bass boosted” en “lo-fi”’, zo schrijft The New York Times. Het zijn geen gimmicks: ze horen bij de taal van de app.

Twee jaar geleden verscheen in The New Yorker ‘TikTok and the Vibes Revival’, een essay over hoe TikTok wezenlijk verschilt van andere apps. Niet meningen, zoals op Twitter, of personality’s, zoals op Instagram, bepalen of je eruitspringt: TikTok draait om audiovisuele eloquentie. Vibes spelen daar een grote rol in. ‘Casual koken in een wiegende zeilboot op de Atlantische oceaan is een vibe. Skateboarden op de tonen van Fleetwood Mac en een plastic fles cranberry juice drinken is een vibe.’ Misschien dat we het succes van versnelde of vertraagde nummers ook eerder daar moeten situeren. Blije nummers klinken euforisch blij in een sped-up remix. Trieste nummers klinken dramatisch triest in een slowed-down-versie. Het is gewoon een kwestie van de vibe te perfectioneren. TikTok wil niet het beste lied. Het wil het beste stuk van een lied – en nu ook op de juiste bpm.

Lees meer over:

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content