Tupac Shakur: 25 jaar dood, al 25 jaar onsterfelijk

Op 13 september 1996 overleed Tupac Shakur, een van de grootste rapsterren ooit. Vijfentwintig jaar na zijn dood leeft het icoon nog altijd voort. Voor sommigen geldt dat zelfs heel letterlijk. Een portret.

7 september, 1996. Op een broeierige avond in Las Vegas vermaakt Tupac zich in het prestigieuze hotel MGM Grand, op de voorste rij van een bokswedstrijd van Mike Tyson. Naast hem zit Suge Knight, de platenbaas van het notoire Death Row Records.

Diezelfde Knight bestuurt enkele uren later de zwarte BMW, die voor een stoplicht op een brede boulevard onder vuur wordt genomen vanuit een andere auto.

In de passagiersstoel wordt Tupac tweemaal in zijn borst getroffen, eenmaal in zijn arm en door een vierde kogel in zijn dijbeen. Knight ontspringt de dans met een schampschot. De schutters verdwijnen in de nacht en zijn vijfentwintig jaar later nog altijd niet gevonden.

Tupac Amaru Shakur

De onopgeloste moordzaak overschaduwt in de media soms het fascinerende leven van Tupac. Zoals zijn vader, Billy Garland, kort na de dood van zijn zoon verkondigt: ‘Laten we Tupac vooral niet herinneren als ordinaire crimineel. Daarvoor heeft hij te veel mooie dingen bereikt in zijn korte leven.’

Een vechtersmentaliteit, een driftige persoonlijkheid, een drang om een verhaal te vertellen: zijn karakter had Tupac grotendeels te danken aan zijn genen. Zijn moeder, Afeni Shakur, was een gerespecteerd lid van de Black Panthers, een soort militante voorloper van de Black Lives Matter-beweging. Een maand nadat Afeni van honderdvijftig aanklachten werd vrijgesproken, beviel zij in 1971 van Tupac Amaru Shakur.

Een stevige thuisbasis was haar zoon niet gegund. De eerste jaren van zijn leven sliep Tupac met zijn moeder en halfzusje Sekyiwa in daklozencentra, verspreid over de getto’s van Harlem, en op de bank bij familie en kennissen. Zijn vader, die kortstondige met Afeni samen was, zag hij zelden.

Met zijn moeder had Tupac een allesbehalve harmonieuze relatie. ‘Mijn moeder streefde naar een soort revolutie en betere omstandigheden voor zwarte mensen, maar intussen leed ons eigen gezin honger’, zei hij eens in een interview. ‘Dat snapte ik niet.’

Lees verder onder de foto

De ellende van het dagelijkse leven zette Tupac vanaf zijn twaalfde levensjaar om in creatieve energie. Eerst op het podium van kleine theatergroepjes, later in jazz, poëzie en zelfs ballet. Terwijl zijn moeder ten prooi viel aan crack, de drug die verwoestende gevolgen had op de zwarte gemeenschap in de Amerikaanse steden , ontspoorde ook haar zeventienjarige zoon in de straten van Marin City, Californië.

De middelbare school werd ingeruild voor een leven als drugsdealer, slapend op de bank bij vage kennissen en wildvreemden. Zijn ontdekking als rapper door rapformatie Digital Underground leek zich net op tijd aan te dienen. Twintig seconden raptijd op single Same Song bleek in 1991 meer dan genoeg om een illustere carrière te lanceren.

Gevangenisstraf

In zijn eerste jaren van commercieel succes, zowel rappend als op het witte doek, waren de demonen van Tupac nooit ver weg. In 1993 alleen al vuurde de rapper met een wapen op twee politieagenten buiten dienst en mepte hij een collega tijdens een concert in het gezicht met een honkbalknuppel. Daarna moest hij voor de rechter komen voor seksueel misbruik en kreeg hij 4,5 jaar cel. Zijn isolatie in het zwaarbewaakte Clinton Correctional Facilities werkte als inspiratie voor zijn gevierde plaat Me Against The World. Aangevoerd door Dear Mama, een intieme ode aan zijn moeder, had Tupac zijn eerste nummer-éénplaat en de aandacht van de hele wereld.

Lees verder onder de video

Na acht maanden brommen kocht Suge Knight zijn nieuwe ster voor anderhalf miljoen dollar vrij. Onder de vleugels van Death Row groeide Tupac uit tot het gezicht van de West Coast, onnavolgbare superster én levende contradictie.

Een journalist die veel met Tupac optrok in de jaren negentig omschreef hem zo: ‘Tupac was een complex mens. Zowel briljant als dom. Hilarisch, maar ook bloedserieus. Vriendelijk en welwillend, maar ook met een kort lontje en vatbaar voor geweld. Hij had grote liefde voor ‘zijn’ mensen, maar hij zorgde ook voor raciale verdeeldheid en hij was veroordeeld voor een seksmisdrijf. Vrijgevig maar ook een gevaarlijke gokker op persoonlijk en zakelijk gebied. Onmetelijk getalenteerd, maar te vaak ook jammerlijk kortzichtig. Tupac was de belangrijkste soloartiest in de geschiedenis van rap. Meer dan wie dan ook belichaamde en portretteerde hij hoe het was om een jonge, zwarte man in Amerika te zijn.’

Complottheorieën

25 jaar na zijn dood leeft Tupac nog altijd voort. Voor sommigen geldt dat heel letterlijk. Op het internet circuleren talloze, uitzinnige complottheorieën die beweren dat de rapper nog gewoon leeft. De meest creatieve halen nog altijd de internationale krantenkoppen. Zo zou Tupac kort na de schietpartij in 1996 hulp hebben gekregen om uit het ziekenhuis te ontsnappen en met een helikopter naar Mexico te vluchten. Daar zou Tupac bescherming genieten van de inheemse Navajo Tribe.

Filmmaker Rick Boss is zodanig overtuigd van dit verhaal, dat hij er binnenkort een volledige documentaire aan zal wijden.