Track by track: een testrit met ‘The Car’ van Arctic Monkeys

Strijkers, jetski’s en een mysterieuze man genaamd Mr Schwartz: een track by track van de nieuwe Arctic Monkeys.

1. There’d Better Be a Mirrorball

Laten we maar direct met de deur in huis vallen: The Car is géén nieuw Tranquility Base Hotel & Casino, het album waarmee Arctic Monkeys vier jaar geleden de arenarock van voorganger en chef d’oeuvre AM (2013) radicaal de rug toekeerde. Tranquility Base was Arctic Monkeys in space, een conceptalbum als een Stanley Kubrick-soundtrack. The Car is even cinematografisch, maar een pak weidser, lichter en – jawel – toegankelijker. Of zoals Alex Turner het in de Britse straatkrant The Big Issue zei: ‘De scifi is van tafel, we zijn terug op aarde.’

Het bewijs wordt meteen geleverd in opener en vooruitgeschoven single There’d Better Be a Mirrorball. Géén disco, wel een als een Bondnummer uit de sixties verpakte break-upsong. ‘Do you wanna walk me to the car?’ vraagt Turner zich daarin af. Met uw geliefde naar de auto wandelen zal nooit nog hetzelfde zijn.

De scifi is van tafel, we zijn terug op aarde.

Alex Turner

2. I Ain’t Quite Where I Think I Am

Turner schreef de staketsels van de nieuwe Arctic Monkeys-plaat wederom solo, van achter zijn Steinway & Sons. Pas later werd de rest van de groep erbij gehaald. Meer bepaald tijdens het EK voetbal van 2021, waar ze tussen de opnames door met de voltallige band naar keken. (Turner gaf zijn comebackinterview eerder dit jaar niet voor niets aan de Franse sportkrant L’Équipe.)

‘In de zomer van het EK brachten we met de boys twee, drie weken als een band door op het Engelse platteland’, dixit Turner. ‘Ik ben toen even weggestapt van de piano en genoot ervan om opnieuw wahwahgitaar te spelen.’ Het is die wahwahgitaar die u hoort in I Ain’t Quite Where I Think I Am, een song die net zo goed van Turners nevenproject The Last Shadow Puppets had kunnen zijn. Van alles wat u in de kofferbak van The Car zult aantreffen, is dit veruit het meest funky en catchy.

3. Sculptures of Anything Goes

Donker, log maar moddervet: met wat goeie wil kun je Sculptures of Anything Goes als verre familie van Humbug (2009) beschouwen, de door Josh Homme geproducete derde van de Monkeys. Al zijn de diepe bassen en de pulserende elektronische drums eigenlijk onuitgegeven Arctic Monkeys, en doet het nummer in dat opzicht meer denken aan die zeldzame keer dat Nick Cave – in Rings of Saturn uit Skeleton Tree – plots met electronica begon te flirten.

Meer dan elders op de plaat wordt hier Alex Turners knipperlichtrelatie met rockmuziek in de verf gezet. ‘Ik wilde the rock-band bit aan- en afzetten’, verklaarde hij aan The Guardian. ‘Op Sculptures wordt het rockbandschuifje hier en daar voor een maat of twee opengezet, om dan weer te worden toegeschoven.’

4. Jet Skis on the Moat

Zomer 2014. Een Canadese journalist spreekt met Alex Turner en drummer Matt Helders voor een concertzaal in Toronto, aan de oevers van het Ontariomeer, maar ziet zijn interview gefnuikt worden wanneer plots twee mannen op een jetski voorbijkomen en op de Monkeys beginnen te roepen. (Dingen als: ‘Welke band speelt er vanavond? De Arctic Monkeys? Zijn jullie dat?’ Waarop Alex Turner: ‘You bet!’) Turner had er blijkbaar zoveel lol in dat Jet Skis on the Moat – daar zijn de wahwahgitaartjes weer! – weleens op dat specifieke interview van acht jaar geleden gebaseerd zou kunnen zijn. Althans, dat beweren sommige Arctic Monkeys-fans op het internet. Ofwel hebben die gewoon te veel tijd.

5. Body Paint

De tweede vooruitgestuurde single, en volgens vele fans ‘het beste wat Arctic Monkeys sinds AM heeft laten horen’, zo peilde de Britse krant The Independent. Hoe dan ook is Body Paint het veelzijdigste nummer van het hele album, een halve rockopera waarin Turner als de Bowie van midden jaren zeventig croont over keys, gitaren en strijkers. Véél strijkers.

Turner schreef een flink deel van de strijkersarrangementen voor dit album zelf en liet ze nadien editen door Bridget Samuels, de artistieke directeur van het Londense Orchestrate die eerder soundtracks voor films als Under the Skin (met Scarlett Johansson), Jackie (met Natalie Portman) en Midsommar (met Florence Pugh) superviseerde. Weet u meteen hoe het komt dat The Car zo filmisch en groots klinkt.

6. The Car

Van groots naar klein: titelsong The Car is van het rustigste op de plaat. Akoestische gitaren voeren de boventoon. De ‘sleepy amigos’ over wie Turner hier zingt, versterken het mariachigevoel alleen maar.

De albumtitel kwam er overigens nadat Alex Turner een foto van gepatenteerd hobbyfotograaf Matt Helders had gezien met daarop een auto op het dak van een verlaten parkeergarage. ‘Ik kreeg meteen de ingeving dat dat de volgende hoes moest worden’, aldus Turner. ‘En als je de kans krijgt om een album The Car te noemen, dan moet je die met twee handen grijpen.’

Als je de kans krijgt om een album The Car te noemen, moet je die met twee handen grijpen.

Alex Turner

7. Big Ideas

Of zoals Turner het in de tekst zelf noemt: ‘The ballad of what could have been’. De Arctic Monkeys-frontman waant zich een briljant componist die op zijn mandoline en met ruggensteun van een orkest de themasong bedacht bij een op massahysterie onthaalde film over tweelingen. Of zoiets.

Big Ideas kreeg vorige week een ingetogen livepremière tijdens de showcase van Arctic Monkeys bij Studio Brussel, maar verwacht u gerust aan een nóg dromeriger studioversie.

8. Hello You

Naast I Ain’t Quite Where I Think I Am het enige echte uptemponummer van The Car. De Arctic Monkeys uit de tijd van R U Mine? zullen nooit meer terugkeren, zoals Matt Helders dit voorjaar al aangaf in een interview, maar de gitaarriff van Hello You doet wél heel erg denken aan die van Knee Socks, een van die andere publiekslievelingen uit AM.

Hello You herbergt trouwens een van de geestigste tekstregels die Alex Turner voor The Car uit zijn pen schudde: ‘I could pass for seventeen if I just get a shave and catch some Zzz.’

9. Mr Schwartz

Brian uit Brianstorm. Arabella uit Arabella. Receptionist Mark uit Tranquility Base Hotel & Casino. Alex Turner heeft door de jaren véél personages in zijn songs opgevoerd. Op The Car is Mr Schwartz aan de beurt. Al vanaf de eerste keer dat Arctic Monkeys het door fingerpickinggitaren aan elkaar geklitte nummer afgelopen zomer live speelde, werd er naar de identiteit van meneer Schwartz gegist. De meest plausibele gok kwam van een Reddit-gebruiker die op een aan Arctic Monkeys gelinkte Spotify-playlist getiteld ‘Del Schwartz’ stootte – nog eens: Monkeys-fans hebben duidelijk véél tijd – en al googelend bij Delmore Schwartz terechtkwam, wijlen een Amerikaanse dichter en kortverhaalschrijver die nog les heeft gegeven aan Lou Reed. Tegenover 3FM sprak Turner van ‘a huge coincidence’ en beweerde hij dat hij de naam Del Schwartz gewoon had zien staan ‘op de achterkant van een nineties-Alfa Romeo’.

10. Perfect Sense

Favourite Worst Nightmare (2007) had 505, AM had I Wanna Be Yours en Tranquility Base Hotel & Casino had The Ultracheese. Welgemikte slotsongs zijn een ding bij Arctic Monkeys. Ook Perfect Sense is zo’n gedoodverfde afsluiter, eentje waarbij je de aftiteling zo over het scherm kunt zien rollen. En eentje waarin Alex Turner u herhaaldelijk een goeienacht wenst tegen de achtergrond van een batterij – daar zijn ze weer – strijkers.

Van alle nummers op The Car zou dit het meest geschikt zijn om met een strijkersensemble op te voeren. Al moet er meteen bij gezegd: dat zal niet gebeuren. Een aanbod voor een tv-special met orkest legden de Monkeys vakkundig naast zich neer. ‘Te voorspelbaar.’

Hoe toegankelijk Arctic Monkeys anno 2022 ook moge klinken, de spirit van de dwarse rockband is er nog.