Stormzy, rappend geweten van de Britse natie: ‘Soms schijt ik in mijn broek, bruv’
Hij heeft zich op Glastonbury gekroond tot de onbetwiste koning van de Britse rap en sluit zijn wonderjaar deze week af met een tweede album: Stormzy, het zwarte geweten van een hele natie. ‘Anderen waren niet klaar voor dat kroontje, ik blijkbaar wel.’
‘O nee, dat méén je toch niet, man? Fuck, fuck, fuck! Oké, nú ben ik pissed. Fuuuck!’ Stormzy is not amused. De gestoomde vis die hij een dik half uur eerder via Deliveroo heeft besteld, is tegen het einde van ons interview nog niet gearriveerd. Erger: de koerier heeft rechtsomkeer gemaakt, zonder het lunchpakketje te droppen in de Metropolis Studios, een voormalige elektriciteitscentrale in het mondaine West-Londense Chiswick. Onder meer Queen, Adele, Rihanna, U2 en Mark Ronson, die er aan Back to Black van Amy Winehouse sleutelde, vonden eerder hun weg hiernaartoe. Maar dus niet de dappere fietser van Deliveroo, en daardoor is het alfamannetje van de Britse rap even niet Stormzy maar heel erg hangry.
Ed Sheeran is een rosse blanke van de chique boerenbuiten, ik weet het, maar he’s my brother from another mother.
Ocharmen de Duitse tv-ploeg die na ons aan de beurt is, maar verder best een joviale kerel, die Michael Owuo Jr., zoals Stormzy 26 jaar geleden geboren werd. Indrukwekkende verschijning ook: ‘Big Mike’ is een donkere blok graniet van bijna twee meter, met een als door Michelangelo gebeitelde carrure waar zelfs zijn ‘dubbelganger’ Romelu Lukaku – een krant publiceerde twee jaar geleden bij transfergeruchten over Lukaku verkeerdelijk een foto van Stormzy in Man U-shirt – niet onzacht in botsing mee wil komen. Maar Stormzy is ook een geanimeerde, warme gesprekspartner die je recht in de ogen kijkt terwijl hij zijn zinnen op sappige wijze kruidt met stopwoordjes als ‘bruv’, ‘100 percent’ en ‘flippin”.
***
In vier jaar tijd is Stormzy, een voormalige dealer uit de Zuid-Londense straten, van undergroundfenomeen uitgegroeid tot headliner van Glastonbury, een van de grootste festivals ter wereld, waar hij eind juni het hoofdpodium mocht afsluiten, als eerste Britse soloartiest met Afrikaanse roots ooit. Zadie Smith, de Brits-Jamaicaanse auteur van onder meer White Teeth, beschreef die gebeurtenis in The New Yorker als de intrede van een koning, omringd door de pracht en praal van zijn hofhouding: een liveband, een zwart koor, zwarte balletdansers en acrobaten, en gasten als Chris Martin van Coldplay en collega-rapper Dave, in september laureaat van de Mercury Prize.
Maar dé blikvanger in dat spektakel was het harnas van de hiphoppende vorst: een stuk body armour, door agent provocateur Banksy beschilderd met de kleuren en strepen van de Britse vlag. Datzelfde combattieve vest staat deze week ook op de hoes van Stormzy’s tweede album, Heavy Is the Head. Niet om de bast deze keer, maar in zijn handen. Stormzy, een kroon op zijn hoofd, laat er peinzend zijn blik op rusten. ‘Wat nu?’ zou je kunnen lezen in dat beeld. Stormzy stuikt van enthousiasme bijna uit zijn pantoffels: ‘ That’s wicked, man! Ik ben blij dat je het zegt, want dat was de bedoeling, twee emoties in één beeld. Aan de ene kant: een soldaat, een zwarte krijger die denkt aan het gevecht dat voor hem ligt, die er klaar voor is, er zich voor gewapend heeft en op voorbereid is. Aan de andere kant: iemand die bang is, bezorgd, onzeker. Ben ik écht wel bereid dit pantser te dragen? Ben ik wel de juiste persoon?’
‘I have my reasons and life has its lessons’, rapt hij in Crown, een sleuteltrack op het nieuwe album, waarin hij terugblikt op zijn wonderjaar. ‘I try to be grateful and count all my blessings / But heavy is the head that wears the crown.’ Er rust veel druk op zijn schouders, als rolmodel en held van de jeugd uit de boroughs, de Londense rand. Maar het zijn brede schouders en Big Mike heeft een groot hart. Hij is een gulle heerser, die anderen laat delen in zijn triomfen en rijkdom: ‘Gotta stay alive and save my brother as well / Look at all these legends on the cover of Elle / Long time coming, but we come to prevail / I guess a little bit of heaven has to come with the hell.’
Toen het maandblad Elle hem dit jaar vroeg om model te staan voor zijn februaricover, ging Stormzy akkoord, op één voorwaarde: hij wilde ook enkele vrienden en generatiegenoten uitnodigen. Dus poseerden naast de rapper onder meer hardloopster Dina Asher-Smith, supermodel Jourdan Dunn, activiste Temi Mwale, schrijfster Yrsa Daley-Ward en acteur Damson Idris voor een historisch groepsportret. ‘Zo ziet mijn hemel eruit, ‘ legt hij uit, ‘een verzameling zwarte superhelden. (lacht) Als zwarte Brit uit de arme voorsteden moet je soms door de hel, maar projecten zoals dit maken het waard. En ik zie het als mijn plicht om zorg te dragen voor mijn gelijken, om mijn platform te delen met mijn broeders en zusters. Ze verdienen het.’
***
Het koningschap zit je doorgaans in het bloed – het is geen kwestie van kiezen – maar Stormzy is door het volk op zijn troon gezet. De vraag dringt zich op: waarom hij, en niet een van de vele grime-rappers voor hem? Waarom niet grondlegger Wiley, aan wie Stormzy op zijn nieuwe album Wiley Flow heeft opgedragen? Of Dizzee Rascal, die in 2003 als eerste grime-artiest de Mercury Prize won? Waarom niet Skepta, Loyle Carner of Little Simz, drie van de 65 rappers die Stormzy op Glastonbury vanaf het podium uit het hoofd oplijstte? Waarom draagt net Stormzy het kroontje? ‘De eerste keer dat iemand me die vraag stelde, ben ik in tranen uitgebarsten’, biecht hij op. ‘En ik huil echt niet snel, geloof me. Het was een journaliste van de BBC, een week voor Glastonbury. Ze had gelijk en het overviel me plots: waarom stond ík daar eigenlijk? Wel, het beste antwoord dat ik kan bedenken, is God. Zij (de tape nog eens beluisterd en hij zegt wel degelijk ‘she’, nvdr.) heeft me gekozen, om welke reden dan ook. And I know I’m up for it. Misschien waren de anderen niet klaar voor het kroontje en ik blijkbaar wel?’
Soms, zo zegt hij, voelt hij zich schuldig omdat hij zo veel krediet krijgt voor wat hij doet. ‘Echt waar: een studiebeurs opzetten ten voordele van zwarte studenten op Cambridge (Stormzy heeft beloofd dat hij per jaar het inschrijvingsgeld en de kosten van twee studenten zal betalen, nvdr.)? Makkelijk! Een paar honderdduizend pond, kost me verder geen moeite, toch? Theresa May op de korrel nemen en het opnemen voor de slachtoffers van de brand in Grenfell Tower in Oost-Londen, die na twee jaar nog altijd in de kou staan? Niet meer dan een paar zinnen, bruv. Makkelijk! Mijn platform delen? Dat gaat me even vlot en natuurlijk af als ontbijten, douchen en mijn tanden poetsen. Het is normaal. En je mag de timing niet vergeten. Het is net dankzij Wiley en alle andere pioniers van de grime dat ik hier nu zit. Zij hebben het pad geëffend, zij hebben ervoor gezorgd dat ik van bij het begin perfect wist wat me te doen stond: welke muziek, welk soort videoclips, welke tweets, welke keuzes ik wel en vooral niet moest maken. Maar God heeft die timing bepaald, hè, niet ik.’
Hij zit, maar zijn lange benen schieten alle kanten uit, even energiek als wanneer hij over het podium stuitert. Stormzy is op dreef, alsof hij al pratend zichzelf oplaadt. ‘Er zijn altijd te weinig spots gericht op de zwarte kant van de Britse cultuur’, zei hij in Time, dat hem in oktober op de cover zette als potentiële leider van de volgende generatie. Het Verenigd Koninkrijk loopt dus achter op zijn voormalige kolonie, de Verenigde Staten? ‘Klopt. En dat is inderdaad absurd. Zij staan verder in hun relatie tot blackness en de verwezenlijkingen van zwart talent in sport, film, muziek en ga zo maar door. Hoe dat komt? Omdat de Britten erg goed zijn in dingen onder de mat vegen. Stilletjes, maar vlug. De spanningen tussen blank en zwart in de VS hebben tenminste iets opgeleverd. Hier zijn er in de loop van de geschiedenis ook botsingen en rassenrellen geweest, maar deed men alsof er niks gebeurd was. Carry on, weet je wel, snel snel over tot de orde van de dag! Ik ben ervan overtuigd dat er meer Belgen met gedegen kennis van zwarte Britse cultuur zijn dan Britten. Waarom was Glastonbury zo legendarisch? Omdat het voor een pak Britten de eerste keer was dat ze op zo’n hoog niveau, op dat gigantische platform, aan pure, ongepolijste, onverdunde zwart-Britse kunst werden blootgesteld. Triest, maar waar.’
Toen ik studiebeurzen voor zwarte jongeren ging bekostigen, werd ik langs alle kanten aangevallen: “Waarom alleen voor zwarten? Je bent een vuile racist!
Puur en ongepolijst, maar dat wil niet zeggen Stormzy vies is van commercieel succes. Zijn recentste hit, zijn tweede nummer één in Engeland, was er eentje in tandem met Ed Sheeran: de zomersingle Take Me Back to London. Troubadour Sheeran doet, samen met de Nigeriaanse popster Burna Boy, ook mee op de zwoele, licht verteerbare r&b van Own It, de nieuwste single uit Heavy Is the Head. ‘Ed is mijn maatje, ook los van de muziek. Een rosse blanke uit Suffolk, de chique boerenbuiten, ik weet het. (lacht) Maar toch, he’s my brother from another mother. Hij is oprecht en puur, dat meen ik. En ik ben zelf de puurste artiest die ik ken. (lacht) Het is me nooit om de hits te doen – heb je Shut Up of Vossi Bop al eens gehoord? – maar ik ga er geen doekjes om winden: ik hou ervan dat mijn singles goed scoren, ik hou van awards, ik hou van alle andere leuke extra’s die muziek met zich meebrengt. Net omdat ik van een anti-establishmentachtergrond kom. Net omdat ik tegelijk ook geëngageerd ben.’
***
Toen Stormzy op 25 november, net voor de deadline, zijn volgers op Twitter en Instagram opriep om zich te registreren voor de Britse verkiezingen op 12 december, deden ruim 350.000 vooral jonge Britten dat, een stijging met bijna 240 procent ten opzichte van de dag voordien. ‘Het Stormzy-effect’, werd het in de media genoemd. ‘Dát is pas succes!’ zegt hij trots. Stormzy schaarde zich ook achter Labour-leider Jeremy Corbyn, terwijl hij vroeger niet eens de moeite nam om te gaan stemmen. ‘Ik heb het mogen uitleggen aan mijn maten, hoor: “Mike, komaan, wij geloven toch niet in zulke figuren?” Ik begrijp die reactie wel. Voor onze gemeenschap heeft het nooit uitgemaakt welke partij of politicus aan de macht is. Labour of de Conservatieven, we’re still fucked. Maar ik geloof in Corbyn. For once, there’s a good guy out there. Maar het is niet evident, geloof me. Acht op de tien keren zie ik het allemaal zitten. Ik word wakker en denk: “Wat gaan we doen vandaag? Onrechtvaardigheid hier of daar? Goed, ik ga het benoemen, ik ga erheen.” Maar op andere dagen schijt ik in m’n broek. For real, bruv. De premier van het land aanvallen? De regering uitdagen? Daar schieten ze mensen voor neer, hè! Toen het nieuws van die studiebeurs in de kranten stond, werd ik langs alle kanten aangevallen: “Waarom alleen voor zwarten? Je bent een vuile racist!” De daaropvolgende zestien uur heb ik van me af gebeten, keer op keer uitgelegd dat steun voor zwarte kids niet betekent dat ik anti-blank ben. Flippin’ hell, bruv! Maar de acht uur daarna zat ik thuis wel te piekeren over waarom iedereen zo kwaad op me was.’
Stormzy, een jongeman van 26, gekroond tot het zwarte geweten van een hele natie. ‘They sayin’ I’m the voice of the young black youth’, klinkt het in Crown, ‘I say, “yeah, cool”, and then I burn my zoot (slang voor joint, nvdr.) .’ ‘Dat ben ik in een notendop’, lacht hij. ‘Soms zit ik met mijn maten te roken en rond te hangen – bijpraten over meisjes, memes op Instagram checken, talking shit – en besef ik ineens: hey, ik sta verdorie wel op de cover van Time. Zie hem hier zitten, onze next-generation leader. Maar het is oké, ik zou niet willen dat God iemand anders met deze taak zou opzadelen. Na Glastonbury, het toppunt voor een een Britse muzikant, had ik in een diep zwart gat kunnen vallen, maar dat is niet gebeurd. Integendeel. Eigenlijk hoef ik zelfs niet meer te dromen: ik heb mijn iconische moment al gehad. Ik heb de vrede al gevonden. I’m up for it. Waar blijft mijn gestoomde vis?’
Heavy Is the Head
Uit op 13/12 via Merky/Warner. Op 10 en 11/2 staat Stormzy in de AB. Alle info: abconcerts.be
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Stormzy
Op 26 juli 1993 in Londen geboren als Michael Ebenazer Kwadjo Omari Owuo Jr.
Debuteert in 2014 met de in eigen beheer uitgebrachte ep Dreamers Disease, die hij meteen bij Jools Holland mag presenteren.
Scoort eind 2015 zijn eerste top 20-hit met de freestylesingle Shut Up.
Neemt in 2016 een sabbatjaar en maakt zijn comeback met Gang Signs & Prayer (2017), het eerste grimealbum dat de Britse charts aanvoert.
Richt in 2018, in samenwerking met Penguin, een nieuwe uitgeverij op die zich richt op jonge zwarte auteurs, #Merky Books.
Staat in de zomer van dit jaar bovenaan op de affiche van Glastonbury, waar hij het publiek voorgaat in de leuze ‘Fuck the government, fuck Boris Johnson’.
Brengt eind deze week zijn tweede album uit, Heavy Is the Head.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier