Slowthai, nieuwe grote man van de Britse rap: ‘Fuck je ouders, fuck je leraars, fuck je bazen’

Hij was een van de hoogtepunten op Pukkelpop, hij is kanshebber op de prestigieuze Mercury Prize en komt volgende maand naar Antwerpen. ‘Commentaar, beste vriend? Kom dan maar naast me op het podium staan.’

Binnen twee weken weten we wie de felbegeerde Mercury Prize, de jaarlijkse trofee voor het beste album van Britse of Ierse makelij, op zijn of haar naam mag schrijven. Een van de twaalf kanshebbers is Slowthai, de rapper die met zijn album Nothing Great about Britain de vinger op de wonde van een gebroken en verdeeld land legde. De Britse bookmakers dichten Tyron Frampton, zoals hij in Northampton geboren werd, zelfs de op één na grootste kans toe – Dave is favoriet, Idles wordt dezelfde kansen toegedicht als Slowthai – om in de eregalerij onder meer Portishead, The xx, PJ Harvey, Arctic Monkeys en Young Fathers te vervoegen.

In 2003 ging de prijs naar de toen negentienjarige Dizzee Rascal, voor Boy in da Corner; het album dat de Britse rapvariant grime internationaal op de kaart zette. Een mijlpaal, ook voor Slowthai, die er naar refereert in de titeltrack van Nothing Great about Britain: ‘I ain’t Dizzee, I’m just a boy in a corner.’ Ty Frampton, geboren in 1994, was pas acht toen Dizzee Rascals prijswinnende plaat uitkwam. ‘Maar ik had een oom die veel met muziek bezig was en een erg jonge moeder’, legt hij uit. ‘Ze was nog maar zestien toen ze mij kreeg, en dus 24 toen Boy in da Corner verscheen. Zo oud als ik nu ben. Samen met Original Pirate Material van The Streets, van het jaar daarvoor, was het de plaat die thuis constant op lag. Dizzee Rascal en The Streets zijn de soundtrack bij mijn jeugd. Ze zijn de potgrond waarin ik ben grootgebracht. Mike Skinner van The Streets is trouwens net als ik afkomstig uit de Midlands. We hebben veel gemeen, zoiets schept automatisch een band.’

Brexit bandit

Leg de albumhoezen van Original Pirate Material en Nothing Great about Britain naast elkaar en die band wordt zichtbaar: dezelfde amberkleurige tinten, hetzelfde decor van armoedige woonblokken. Op zijn hoes poseert Slowthai voor de council estate waar hij opgroeide, terwijl hij naakt in een schandblok vastgeklonken zit, een brede, uitdagende grijns op zijn gezicht, een grijns die we verschillende keren te zien zullen krijgen in de backstage van Pukkelpop, waar Frampton onderuitgezakt zit in een fauteuil, meer dan een klein beetje beneveld. Dit is de derde poging om een babbel los te weken met de ‘Brexit bandit’, zoals hij zichzelf soms noemt. Eerdere pogingen dit jaar, in Brussel en Barcelona, werden te elfder ure afgeblazen.

Intussen is de scheiding tussen het Verenigd Koninkrijk en de EU weer wat dichterbij geslopen en heeft premier Theresa May, een favoriete pispaal van Slowthai, plaatsgeruimd voor Boris Johnson. ‘En die is zo mogelijk nog erger, hè’, klinkt het geïrriteerd. ‘Maar eerlijk gezegd, eender welke Britse premier zou een smeerlap zijn, whoever is in that position is always going to be a cunt. Een leider met een arbeidersachtergrond hebben we nog nooit gehad, jammer genoeg. Iemand die niet enkel aan zelfbediening doet maar écht aan de kant van het volk staat, weet je wel? Dat is de grootste misdaad van cunts als Theresa May en Johnson: ze laten de meerderheid van de mensen in de steek. De mensen in de kleinere steden en de dorpen: ze worden gewoon vergeten.’

Nochtans waren het vaak net die mensen in kleinere gemeenschappen die drie jaar geleden vóór een brexit stemden – net in de Midlands werden zelfs de hoogste percentages opgetekend. ‘Ik weet het’, zegt Frampton hoofdschuddend. ‘Het probleem is vooral desinformatie. Mensen worden tegen elkaar opgezet, tegen minderheden en migranten opgejut. En dat terwijl bijna alles wat we als ‘van ons’ beschouwen in werkelijkheid gestolen of geïmporteerd is van andere culturen. En denk je dat de deals die Johnson in de toekomst op een of andere chique internationale conferentie zal sluiten de noden van al die brexitstemmers ook maar een beetje zal lenigen? Absoluut niet. Maar verder dan in cirkels draaien raak je niet wanneer je dát probeert uit te leggen waar ik vandaan kom. It’s total bullshit.‘

Zijn moeder heeft deels Barbadiaanse roots, zijn vader had Iers bloed en in zijn jeugd ging Frampton gebukt onder een spraakgebrek waardoor hij traag en lispelend praatte. Het leverde hem de bijnaam Slow Ty op, en een instinctieve verwantschap met al diegenen die hij ‘misfits’ noemt, wijzend naar zijn T-shirt van de Amerikaanse punkband met dezelfde naam.

‘I love Liam Gallagher’

Gevraagd naar wie de Mercury Prize het meest verdient, krijgen we opnieuw die grijns te zien: ‘Als ik hem zelf niet mee naar huis neem, dan hoop ik dat mijn maatjes van Idles hem winnen. We staan voor dezelfde dingen en richten ons tot dezelfde mensen: de working class, de migranten, de gays, de outsiders en de misfits. Mensen die gestigmatiseerd worden vanwege de manier waarop ze hun leven leiden, of vanwege de omstandigheden die het leven hen heeft toebedeeld, de zogezegde verloren gevallen. Ik wil een uitlaatklep voor die mensen zijn, een soort vangnet voor ze bouwen waar ze op elkaar kunnen terugvallen. Ik ben een van hen, en mijn muziek kan een manier zijn om hen te emanciperen, een soort van therapie. Met mijn gemengde afkomst weet ik wat het is om gestigmatiseerd te worden. Ik weet wat het is om beoordeeld of veroordeeld te worden. Ik weet dat de meeste mensen naar hen kijken en enkel de smerige steen in de grond zien, en niet de ruwe diamant die ze zouden kunnen zijn.’

Dat Frampton in Idles gelijkgestemde zielen vindt, is meer dan een ideologische kwestie: naast rap en grime is ook punk onderdeel van zijn persoonlijke canon: ‘Northampton is traditioneel een stad met veel gitaargroepjes. Dankzij de skaters en de punks in mijn buurt leerde ik bands als The Clash en Sex Pistols kennen, maar ook Black Flag en de anarchisten van Crass.’

Later op de avond, wanneer Slowthai op het podium zijn duivels ontbindt én voor een van de beste shows op Pukkelpop tekent, kunnen we er onmogelijk naast kijken: enkel getooid in boxershort en met een lijf vol tatoeages lijkt hij wel een jonge rappende versie van menselijke dynamo, activist en voormalig Black Flag-frontman Henry Rollins. Eén van die tatoeages is een grafzerk met daarop de woorden ‘RIP anxiety’, een gedenkteken voor de angsten en onzekerheden die hem in het verleden hebben geplaagd. ‘Ooit nam ik massa’s Xanax en andere uppers en downers. Mijn angsten wogen zo zwaar dat ik vreesde dat ik nooit ‘normaal’ zou worden. Maar toen leerde ik de beruchte punkrocker GG Allin kennen, een anticonformistische stokebrand die zichzelf tot bloedens toe toetakelde en zelfs zijn gevoeg deed op het podium. Voor alle duidelijk: zó ver wil ik niet gaan. (lacht) Maar hij heeft me wel geleerd om lak te hebben aan wat de goegemeente vindt of denkt en er gewoon voor te gáán. Allin had ook een grafzerk op zijn borst getatoeëerd. Die van mij is dus een hommage aan een fantastische idioot. Fuck je ouders, fuck je leraars, fuck je bazen, dát is wat ik van hem heb geleerd. Wees gewoon wie of wat je voorbestemd bent om te zijn. ‘Normaal’ bestaat niet, weet je wel. ‘

Komend najaar sluit Slowthai zijn annus mirabilis af met tournees in het voorprogramma van Brockhampton en van Liam Gallagher, de arrogante brulboei van Oasis. Dat laatste lijkt een vreemde combinatie, maar niet voor Frampton. ‘I love Liam!’ lacht hij. ‘Ook hij is een vent met gevoelens en onzekerheden, wees daar maar zeker van. Waar denk je dat al die stoerdoenerij en die grote mond vandaan komen?’ Of hij een goede match zal vormen met het publiek van de jongste Gallagher – voetbalhooligans en andere pinten hijsende anorakdragers – daar ligt Slowthai niet wakker van. ‘I welcome hate’, grijnst hij, andermaal. ‘Ik meen het: ik doe mijn ding niet voor de overgrote meerderheid, hè. Wanneer ik geconfronteerd word met negatieve commentaar of andere bullshit, dan steek ik een tandje bij. Bullebakken haal ik er met plezier uit. “Commentaar, beste vriend? Kom dan maar naast me op het podium staan. Eens zien wat jij ervan bakt. Of de mensen jóú zullen appreciëren. Iemand afzeiken die zijn nek uitsteekt en die iets beters van zijn leven wil maken, is gemakkelijk. Eens zien hoe jij het ervan afbrengt voor je door de grond zakt van schaamte.” (lacht) Het is zoals de pestkoppen vroeger op mijn school: grote bek, tot ik terug begon te vechten. En dan vloeiden ook bij hen de traantjes. Iederéén huilt wanneer ze op hun gezicht krijgen. Iedereen voelt dezelfde pijn wanneer ze in een hoek gedrumd worden.’

De kleine dingen

Wat ons opnieuw bij de brexit brengt, bij de mensen die zich in een hoekje gedrumd voelen en blind uithalen. Méént hij het echt, Nothing Great about Britain? Tuurlijk niet, klinkt het meteen. ‘Die titel is een retorische vraag. Er is veel dat mijn land groot maakt: de lulkoek, de taal, de ironie, de energie en vooral: de mensen. Dát is wat een natie groot maakt, de gewone mensen. En dus niet alleen de ignorant cunts die alle aandacht opeisen. (lacht) Dat is het hele punt van mijn album: een reminder dat het de kleine dingen zijn die een land groot maken. Dat vergeten we al te vaak. Het zijn niet de politici, hun fucking ideologieën en hun allianties. Het zijn wij, verdomme! Het is liefde, niet angst. Daarvoor ben ik hier, om de mensen aan zulke dingen te herinneren.’ En om een feestje te bouwen? Weer die grijns: ‘En om het fucking kot af te breken.’