Slowthai: de grote hoop van de Britse hiphop, nu ook met een pijltje in zijn oog

Hij beklom op een awardshow al eens het podium met het afgehakte hoofd van premier Boris Johnson in zijn handen, maar op zijn nieuwe album Tyron laat rapper-provocateur Slowthai ook in zijn ziel kijken. ‘Ik wil het over the good, the bad and the fucking ugly hebben.’

Wanneer Slowthai tot rust wil komen, weg van het geraas van de buitenwereld, dan gaat hij ondergronds. Letterlijk. De Britse rapper woont nog steeds in zijn vertrouwde Midden-Engelse heimat Northampton, in een huis dat hij deelt met zijn moeder en zijn verloofde. In de kelder daarvan heeft hij zijn mancave gebouwd, deels clubhuis, deels studio. Een groot deel van zijn nieuwe, tweede album Tyron – naar zijn echte naam: Tyron Frampton – is hier tot stand gekomen. Dit is zijn safe space, een plek om te hangen met vrienden en familie, en van waaruit hij nu de internationale pers te woord staat, in joggingbroek en een gepersonaliseerde badjas.

We zien rondslingerende kleren en cd’s, keyboards en andere apparatuur, en op een rek vlak achter hem een verzameling prullen en speeltjes, waaronder iets dat op een gekrompen hoofd onder een glazen stolp lijkt. Een koppensnellerstrofee?

‘Wacht, ik toon het je even’, grinnikt hij. Het ding in kwestie blijkt een soort plastic buste te zijn van James Brown, de godfather of soul. ‘ Cool, innit? Het was een cadeautje van mijn neef.’ Wanneer hij het hoofdje vlak voor de webcam houdt, lijkt de grimassende Brown niet zoveel van Slowthai zelf te verschillen, met zijn constant in expressieve gelaatsuitdrukkingen gewrongen tronie, met zijn grijns zo breed dat je er een klein vliegtuig in kunt parkeren. En stond James Brown niet bekend als ’the hardest working man in showbusiness’? Een titel die Slowthai tegenwoordig niet zou misstaan. Want het is hard gegaan, sinds hij mei 2019 debuteerde met Nothing Great about Britain, een album dat hem aan het thuisfront lofbetuigingen als ‘UK hiphop’s great new hope’ opleverde.

Ook elders ging het publiek voor de bijl voor deze wervelwind die briesend en stampend in zijn boxershorts, vloekend en moshpitten dirigerend volk en vaderland tot op het bot fileerde. Tijdens een dolle passage op Pukkelpop 2019 aten de aanwezigen in de Lift uit zijn hand. Daarna begon hij aan een veroveringstocht van de VS, onder meer in het voorprogramma van Brockhampton.

‘Veroveringstocht?’ Slowthai tuit de lippen en fronst. ‘Dat viel al bij al wel mee, hoor. Amerika is een vreemd land. Je komt er aan met welomlijnde vooroordelen, door wat je in films ziet en zo. Een geromantiseerd beeld van een mythisch land waar alles larger than life is, met een volk dat zichzelf constant op de borst klopt. Dat eerste viel al behoorlijk tegen. Het Empire State Building, om maar iets te noemen: wat was me dat een teleurstelling! Zó groot is dat toch helemaal niet? (lacht) En de mensen… Die heb je er in alle maten en gewichten. Mensen met verstand en kleingeestige wankers, net zoals thuis. (grijnst) Als artiest ben je trots om er te arriveren, maar uiteindelijk gaat het leven in de VS zijn gangetje zoals in de rest van de wereld. Same life, same perspective. ‘

Begrijpen de Amerikanen hem eigenlijk wanneer hij limey verzen als ‘waving a black cab, munching a Fab’ in de microfoon spuwt? Opnieuw die smakelijke grijns: ‘Niet alle Amerikanen begrijpen goed Engels, nee. (lacht) En toch altijd willen discussiëren, hè! Over spelling of uitspraak. “Yo, man,” zeg ik dan, “ik bén Engels, weet je wel . We invented this shit, you’re just talking it.‘

In your face, zo was Slowthai ook die keer dat hij met Mura Masa te gast was in The Tonight Show, waar ze hun gezamenlijke track Deal wiv It speelden en hij door het decor en over de zetels stuiterde, tot op het bureau van gastheer Jimmy Fallon, die achteraf zijn blazer om Framptons blote bast drapeerde. Dat is Slowthai zoals hij zichzelf toont op de eerste, baldadige plaathelft van Tyron: de getatoeëerde punker-rapper met lak aan elke vorm van etiquette, man en paard noemend in furieuze raps over ruige beats. Een kampioen van het volk die niet bang is om zich vuil te maken.

‘I hate glossy shit’, zegt hij. ‘Geef mij maar de naakte, rauwe realiteit. We leven in een wereld die te veel bezig is met schone schijn. Too much Instagram, not enough life. Neem nu die kerels die tegenwoordig hun wenkbrauwen laten epileren… (rolt grimassend met zijn ogen) Kijk, iedereen moet doen waar hij of zij zich goed bij voelt, maar waarom niet gewoon eens proberen jezelf te zijn, zoals je geboren bent?’

Zoals hij met Gorillaz rapt in Momentary Bliss: ‘It makes me sick to think you ain’t happy in your skin / It’s wearing thin, to think light bulb don’t blink.’ Hij knikt enthousiast: ‘Je hebt al die artificiële onzin en filters niet nodig. Wees gewoon comfortabel met de huid die je hebt. Persoonlijk zal ik nooit iemand proberen te imponeren met materiële of oppervlakkige dingen. Als alleen mijn persoonlijkheid niet volstaat, dan hoeft het niet.’

Soms brengt die persoonlijkheid hem wel in de problemen. Op de uitreiking van de Mercury Prize 2019 (waarvoor zijn debuutalbum genomineerd was) hield hij het afgehakte hoofd van premier Boris Johnson in de hoogte. ‘Fuck Boris Johnson, fuck everything, and there’s nothing great about Britain’, riep hij, wat tot het gebruikelijke gekrakeel op sociale media leidde. Toen hij in februari van vorig jaar op de NME-awards de trofee voor ‘Hero of the Year’ in ontvangst mocht nemen, liet hij zich iets te veel gaan in het ingestudeerde nummertje met presentatrice en comédienne Katherine Ryan. Enkele speels bedoelde, seksueel getinte toespelingen van zijn kant vielen niet in goede aarde bij een deel van het publiek, dat Frampton luidruchtig vrouwonvriendelijkheid verweet. Er werd met glazen gegooid, en ook online moest hij het ontgelden, zelfs nadat Ryan communiceerde dat er wat haar betreft geen vuiltje aan de lucht was.

***

Dat laatste incident inspireerde Cancelled op zijn nieuwe album, een kwade afrekening met internethysterie en cancel culture. ‘Ik beken, die song is ontstaan uit frustratie’, zegt hij, ‘maar het loopt echt ook wel uit de hand, vind ik. Tegenwoordig is een slechte grap of een stomme opmerking voor sommige mensen al voldoende om anderen te cancellen. Wat is er met het korreltje zout gebeurd? Everything has its life sucked out of it now. Je moet toch heel ontevreden zijn met je eigen leven om constant negatieve kritiek op anderen te zitten spuien, nee? Eigenlijk zijn die zogezegd wakkere burgers niet beter dan cyberpestkoppen. “Die of die is een klootzak”, welke bijdrage lever je daar nu mee? Ik snap niet hoe de som van twee keer negatief op iets positiefs kan uitdraaien.’

Dat hele gedoe heeft er wel stevig in gehakt, geeft hij toe. Hij stopte met drinken en trok zich tijdens de lockdown in zijn kelder terug, waar hij koppig voortwerkte aan zijn album, omringd door een kleine kliek vrienden. ‘Onder meer Skepta heeft me er toen bovenop geholpen. Hij is mijn sjamaan geweest. Hij zei: “Dit voorval is niet wat je definieert. Come out stronger. Laat de wereld zien wat je waard bent. Wie je écht bent.” Hij verwijst naar de albumhoes, die refereert aan de legende van Willem Tell, die een pijl door een appel op het hoofd van zijn zoon schoot. Op de hoes van Tyron ligt Slowthai onderuitgezakt, een pijl in zijn oog. ‘Het gaat over dualiteiten. Alles heeft een keerzijde. Het ene moment ben je de held, het volgende ben je de lul. Zo gaat dat in het leven. Niemand is één ding. Dat is waar ik het in NHS onder meer over heb.’

Die track staat op de tweede, meer ingetogen plaathelft van Tyron, waar hij zich van zijn meest gevoelige, kwetsbare kant laat zien. ‘Jack the lad, only happy when they clap / Good with the bad, I’m happy being sad’, klinkt het in dat nummer, opgedragen aan de Britse gezondheidszorg. ‘Ik heb beseft dat ik niet constant Jack the lad wil of kan zijn, de kerel die altijd lol trapt, de joker die het gevoel heeft dat hij enkel iets te betekenen heeft wanneer anderen met hem lachen of voor hem applaudisseren. Ik heb me verzoend met mijn andere, donkerder en meer treurige kant. Liever depressief of angstig dan heel de tijd doen alsof in de buurt van andere mensen, you know? Soms ben je een Willem Tell die vol vertrouwen een pijl op zijn boog spant. En soms ben je de zoon die het trillend op zijn benen in zijn broek doet. We staren zo veel naar onze computerschermpjes dat we ons perifeer zicht verliezen. We kijken niet meer goed om ons heen, we vangen de kleine signalen niet meer op en vergeten op de duur dat mensen driedimensionale wezens met complexe emoties zijn, en geen voorgeprogrammeerde robots.’

Niet dat het altijd makkelijk was om zich kwetsbaar op te stellen. ‘Zeker niet in een studiocontext, in een kleine ruimte omringd door andere mensen. Ik heb mezelf echt moeten dwingen om die diepere gevoelens op tafel te gooien.’ Hij trekt zijn badjas in de plooi en haalt zijn schouders op. ‘Maar kijk, het zou me toch nooit lukken om popsongs over geld en juwelen te schrijven, (grijnst) zélfs als ik zou willen.’

Slowthai zit goed in zijn vel en is blij dat hij op deze nieuwe plaat zijn hart heeft kunnen luchten. ‘It’s nice to be sincere’, glimlacht hij, ‘en ik heb altijd evengoed muziek willen maken waar mensen zich goed genoeg bij voelen als muziek om een potje bij te huilen. Daar wil ik het over hebben, the good, the bad ánd the fucking ugly. En als mensen mij willen stenigen om wie ik ben of wat ik vertel, fuck it, dan is dat maar zo.’