Santigold neemt nog steeds geen blad voor de mond: ‘Taylor Swift is een fucking dief’

Na een véél te lange stilte is Santigold terug met een nieuw album. En ze zegt nog steeds waar het op staat.

‘Secondje, ik zet even de airconditioning uit. Dat ding werkt op mijn systeem. Het maakt niet alleen veel te veel lawaai, het drupt ook constant, alsof het binnen regent.’

Santi White doet niet aan formaliteiten. Wanneer de zangeres, beter bekend als Santigold, inlogt op Zoom doet ze dat niet met een assistent of vanuit een steriel kamertje hoog in de toren van een platenfirma, maar gewoon vanuit haar keuken in Los Angeles, inclusief warrig net-uit-bedkapsel gecamoufleerd met wollen muts. Na een muziekcarrière van twee decennia, die haar van de punkrockscene in Philadelphia katapulteerde naar de hoogste regionen van de alternatieve muziek en in de baan van kleppers als Jay Z, Mark Ronson en Pharrell Williams bracht, is White nog steeds haar eigen ongefilterde, charmante, met een natuurlijke bevlogenheid en grote mond gezegende zelf.

Kendrick Lamar is geweldig, maar hoe vooruitstrevend hij ook is, hij blijft wel braaf binnen ‘zijn’ format.

Toen haar eerste soloalbum Santogold (zoals ook haar artiestennaam toen nog luidde) in de lente van 2008 verscheen, voerde senator Barack Obama nog campagne als potentieel Democratisch kandidaat voor de presidentsverkiezingen later dat jaar. De mengelmoes van electropop, punk, hiphop, indie en reggae waarmee Santi White als Afro-Amerikaanse artieste vanuit New York tegen de stroom in ging, paste bij het parfum van verandering dat destijds in Amerika in de lucht hing. Net als Obama stapte White als een outsider in de arena en kreeg ze dankzij haar talent en volharding het aura van een hedendaags icoon, een lichtend voorbeeld voor wie de geijkte conventies en vooroordelen onderweg naar succes aan de laars lapt. Het is moeilijk om van Santigold geen rechtstreekse lijn naar een project als Sault te trekken. Maar van al haar verdiensten is dus weinig te merken in een Zoom met een modaal kookeiland en een defect koelingssysteem op de achtergrond.

Je nieuwe album Spirituals is het eerste dat niet onder de grote paraplu van Warner Music verschijnt, maar via je zelf opgerichte Little Jerk Records. ‘Kleine etter’, is dat hoe je jezelf ziet?

Santigold: Enigszins, ja. (lacht) Ik ben best een aangenaam persoon, hoor, maar ik beschik niet echt over een sociale filter. I tell it like it is. Dat zorgt soms voor grappige conflicten met mijn vrienden, die me ooit liefdevol een ettertje zijn beginnen te noemen. Het is dus lief bedoeld, op een speelse manier.

Iets wat meteen opvalt op Spirituals: je stem klinkt net als vijftien jaar geleden soms nog als die van een klein, onschuldig meisje, in contrast met de vrij confronterende, donkere inhoud van de songs.

Santigold: In wat jij dat lieve-kleine-meisjesstemmetje noemt, hoor ik vooral emotie en kwetsbaarheid. Ik heb enorm veel gehuild tijdens het maken van deze plaat. Ik zat in pure survivalmodus. My Horror, bijvoorbeeld, gaat over hoe ik tijdens de lockdown helemaal vastzat in de alledaagse sleur. Ik zat thuis opgesloten met drie kinderen, een tweeling die destijds twee jaar oud was en een zoon van zes. Dat betekende constant konten afvegen, non-stop hollen, schrobben en kuisen, non-stop koken… Ik had totaal geen uitlaatklep meer en verdronk daardoor helemaal in het moederschap. Zonder mijn artiestenleven versmachtte ik. Heel confronterend. Op de duur moest er dus wel een ventiel open en daar is deze plaat uit gegutst. Daarom heet ze Spirituals, als verwijzing naar de kracht van muziek die ketens kan breken.

Lap, hoor ik iedereen denken, het zoveelste lockdownalbum.

Santigold: Tja, als artiest heb je weinig keuze, hè. We zijn als wandelende, onbedekte zenuwen die alles keihard aanvoelen, als spiegels voor de maatschappij. Ik neem die rol als chroniqueur van de tijdgeest ook heel serieus.

Waarover gaat Nothing?

Santigold: Over onzichtbaar zijn, niet gezien worden of als mens niet naar waarde geschat worden. Iets waar veel mensen elke dag mee worstelen. Daar gaat Black Lives Matter bijvoorbeeld toch over? Maar evengoed het verzet tegen de abortusbeperkingen. Als vrouw ben je in sommige delen van de VS tegenwoordig een minderwaardig mens, zonder een zeg over je eigen lichaam en toekomst. Daartegenover staat een song als No Paradise, over hoe de mens ondanks alle tegenslag en onderdrukking een weerbaar wezen is, over hoe we in het verzet boven onszelf weten uit te stijgen.

Nooit eerder in de muziekgeschiedenis hadden popsterren zo een groot platform om rechtstreeks hun overtuigingen en engagement uit te spreken. Met één muisklik bereiken ze miljoenen volgers en toch lijkt hun maatschappelijke of politieke impact eerder beperkt. Iemand als Taylor Swift bijvoorbeeld…

Santigold: O jeetje!

Wat?

Santigold: Niks.

Toch wel.

Santigold: Taylor Swift is een fucking dief. Maar ga gerust door.

Nee, ga jij nu vooral door.

Santigold: Ten eerste, over zogezegd geëngageerde popsterren: het is iets heel anders om via Twitter of TikTok of whatever een mening of overtuiging te delen dan om volgens die overtuiging te léven. Ik zie in dat wereldje heel veel oppervlakkig politiek gezwets. Veel talk, weinig walk the walk. En dat je nu net Taylor Swift als voorbeeld neemt… Het summum van een witte, geprivilegieerde artiest die in haar comfortabele, veilige cocon zit. En blijkbaar niet te beroerd is om het werk van zwarte artiesten te gebruiken zonder hen krediet te geven. Luister maar eens naar haar liedje London Boy. Dat is overduidelijk gebaseerd op mijn song Disparate Youth. Maar toen ik de zaak bij haar wilde aankaarten werd ik langs alle wegen en op alle kanalen geblokkeerd. Volgens de experts die ik aansprak, bevindt de kwestie zich in een ‘grijze zone’. Met andere woorden: er is waarschijnlijk nét genoeg gesleuteld aan London Boy. Luister gerust zelf, hoor, en vertel me dat je het niet hoort. Maar Taylor Swift is Taylor Swift, dus raakt ze er makkelijk mee weg. Ze heeft blijkbaar geen enkel probleem met haar geprivilegieerde positie, dus wat is al haar engagement dan waard?

Zware woorden.

Santigold: Het is vooral dat gemak dat me tegen de borst stoot. Want ik heb altijd gevochten, als zwarte artiest die geen muziek maakt die in het zwarte vakje past, weet je wel? Voor mij is de muziekwereld niet zo lief als voor Taylor Swift. Ik pas nog steeds niet in één keurslijf, en zeker als zwarte artiest is dat éxtra moeilijk. Zelfs ‘zwarte’ radiostations – je weet wat ik ermee bedoel – draaien mijn muziek zelden of nooit. Er is al veel beterschap, hoor. Er zijn steeds meer zwarte artiesten die zich geen knijt aantrekken van de traditionele genres waarin ze zogezegd thuishoren, iets wat ik als mijn artistieke nalatenschap beschouw. Maar het blijft moeilijk voor de echt vrije denkers, de artiesten die grenzen willen verleggen, om door die muur van de commerciële popcultuur te breken.

Kendrick Lamar stond eerder dit jaar met zijn nieuwe album al voor de vierde keer op nummer één. Beschouw je hem niet als een vrije denker of grensverlegger?

Santigold: Jawel, maar hij is ook een zwarte rapper. Hij blijft netjes in het voor hem voorbehouden rijvak om zijn ding te zeggen. Dat is dus acceptabel. Kendrick is geweldig, begrijp me niet verkeerd, maar hoe vooruitstrevend hij ook is, hij blijft wel degelijk braaf binnen ‘zijn’ format.

Veertien jaar geleden brak je door met de single L.E.S. Artistes, een licht cynische afrekening met de hipsters en posers die de dienst uitmaakten in artistiek New York. Zou je zo een song kunnen schrijven over Los Angeles, waar je nu woont?

Santigold: Ik ben naar hier verhuisd voor mijn kinderen, voor de bossen en de oceaan. Maar artistiek komt LA nog niet aan de enkels van New York, nog steeds de stad van mijn hart. Segregatie is het grote probleem: alle culturen leven hier strikt gescheiden. Je kunt je hele leven in LA wonen en alleen maar witte mensen zien. Dat is fucked-up. Mijn kinderen zijn lichtbruin – hun vader is Canadees – en ze stellen me soms vragen als: ‘Is een witte huid beter, mama?’ Ook voor hen schrijf ik dus songs als Nothing.

Naar welke muziek luistert je kroost eigenlijk?

Santigold: Ze hebben een heel goede, uiteenlopende smaak. Of wat had je gedacht? (lacht) De tweeling valt graag in slaap met rootsreggae zoals Burning Spear. Mijn zoon houdt van John Coltrane en Marvin Gaye. Maar ze luisteren natuurlijk ook naar popmuziek. Liedjes die ze kennen van de films waar ze naar kijken. Lady Gaga, bijvoorbeeld. En Taylor Swift.

Oei. En je hebt hen niet diets gemaakt hoe mama over haar denkt?

Santigold: Ach, ik wil mijn kids hun plezier niet bederven, weet je? I don’t wanna rain on their parade. Dat gesprek hebben we wel eens wanneer ze wat ouder zijn. (grinnikt)