De muziek van Tindersticks heeft altijd al scherpe beelden opgeroepen. Geen wonder dus dat de groep, die in het verleden vaak samenwerkte met de Franse cineaste Claire Denis, werd uitgenodigd om een uniek soundtrackconcert te geven als onderdeel van het Brusselse filmfestival.
DA GIG: Tindersticks in Paleis voor Schone Kunsten, Brussel, op 23/6.
IN EEN ZIN: Een elegante en ingehouden set met overwegend instrumentale muziek, geschreven voor de films van Claire Denis
HOOGTEPUNTEN: ‘Tiny Tears’ en vooral de uittreksels van ‘Trouble Every Day’ en ‘Vendredi Soir’.
DIEPTEPUNTEN: waren er niet, al deed de muziek, zeker in de eerste helft van het concert, soms iets te brokkelig aan.
BESTE QUOTE van Stuart Staples: “Bedankt dat jullie ons al die jaren zijn blijven inspireren.”
Claire Denis, een ex-medewerkster van Wim Wenders en Jim Jarmusch, maakte tot dusver een tiental films waarin de Europese en Afrikaanse culturen elkaar soms onzacht kruisen. Voor zes ervan leverden Tindersticks, of enkele van de bandleden afzonderlijk, de muziek. Toen de regisseuse de heren uit Nottingham halverwege de jaren negentig vroeg of ze hun song ‘My Sister’ mocht gebruiken in ‘Nénette et Boni’, besloten Stuart Staples en zijn vrienden haar meteen een volledige loungejazz-score cadeau te doen. Het werd het begin van een vruchtbare samenwerking die tot vandaag voortduurt. Oorspronkelijk waren enkel die eerste soundtrack en die voor ‘Trouble Every Day’ op cd verkrijgbaar, maar dit voorjaar verscheen eindelijk een luxueuze box waarin al het filmwerk van Tindersticks uit de periode 1996-’09 op vijf schijfjes werd samengebracht, inclusief de score van violist Dickon Hinchliffe voor ‘Vendredi Soir’ en die van Staples voor ‘L’Intrus’.
In Bozar speelden de Britten fragmenten uit al hun soundtracks, terwijl op een reuzenscherm een montage van de bijhorende filmfragmenten werd getoond. De toeschouwer kreeg ook de dialogen te horen, waardoor de muziek, net als in de bioscoop, tot iets secundairs werd herleid. De groep leek zo te suggereren dat ze dit deel van haar oeuvre als louter functioneel beschouwde en het dus niet bedoeld was om op zichzelf te staan.
Tindersticks bracht de stukken niet in chronologische volgorde en als gevolg van die mélange was het, voor wie Claire Denis’ films nooit eerder had gezien, quasi onmogelijk de draad van de verhalen te volgen. Het ging dus vooral om de sfeer en de interactie tussen klank en beeld, waarbij de muzikanten op het podium werden herleid tot nauwelijks herkenbare, donkere silhouetten. De line-up van de band was voor de gelegenheid uitgebreid met enkele extra krachten, zodat er bij momenten acht man op het podium stond.
Aangezien de nummers, op vier echte songs na, allemaal instrumentaal waren en een essentieel kenmerk van de Tinderstickssound – de diepe bariton van Stuart Staples- dus vaak ontbrak, was het voor het publiek aanvankelijk wel even wennen. Ook was aandeel van vibrafoon, piano, sax en trompet dit keer groter dan in de reguliere groepscomposities. Nu eens stonden repetitieve baslijnen en rumbaritmen centraal, dan weer domineerden een dwarsfluit of subtiel uitgezette gitaarlijnen. De teneur was doorgaans ingehouden en elegant, dromerig en meditatief, al maakte de muziek, zeker in de eerste helft van de set, soms een iets te gefragmenteerde indruk.
Het luchtigste moment was wellicht het op melodica gespeelde openingsthema van ’35 Rhums’, terwijl de meest indringende passages afkomstig waren uit ‘Trouble Every Day’ (een film waarin een passionele relatie ontaardt in kannibalisme) en White Material’ (over Afrikaanse kindsoldaten). Op het scherm kreeg je even bloederige als deprimerende taferelen te zien van moordpartijen, plunderingen en seksuele dreiging, maar al dat geweld bleek op Tindersticks nauwelijks vat te hebben: de muziek vertelde haar eigen verhaal en sprak de beelden tegen met een haast opmerkelijke sereniteit.
Bij het horen van de stukken waarin drones in de clinch gingen met viool- en cello-uitweidingen, dachten we spontaan aan het meest elegische werk van Godspeed You! Black Emperor en begrepen we pas echt waarom de nieuwe cd-box van Tindersticks bij het Constellation-label verscheen. Slechts één keer ontspoorde de muziek echt, met naar free-jazz neigende trompetuithalen en dissonante noisegitaren, maar met songs als ‘Trouble Every Day’ en ‘Tiny Tears’ belandden we weer volop in het vertrouwde groepsuniversum.
Dit was vooral een concert voor fans en filmfreaks, al bood het tegelijkeen unieke kans om Tindersticks eens van een andere kant te bekijken. Veeleer interessant dan memorabel dus.
Dirk Steenhaut
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier