The Flaming Lips in De Roma: Prettig gestoord en met een rijke verbeelding

Wayne Coyne is het type dat zich nog het liefst van al in De Efteling zou vestigen. Reusachtige paddenstoelen in de zaal, dansende kikkers op het podium, rookgordijnen, stroboscopische lichteffecten: een show van zijn band The Flaming Lips is altijd een feest waarbij alle zintuigen geprikkeld worden. En ja, ook in Antwerpen was het weer prijs.

Opener ‘Race for The Prize’ was nog niet ingezet, of daar ging het confettikanon al af en vulde de ruimte zich met slingers en veelkleurige ballonnen. Voor wie The Flaming Lips al een poosje volgt, was er uiteraard niets nieuws onder de zon. Het psychedelische circus van de groep uit Oklahoma is inmiddels een beetje voorspelbaar geworden, maar niettemin blijft het charmeren. Dat komt omdat ieder concert van het gezelschap een euforische viering van het leven is. Twee uur lang verzetten Wayne Coyne en zijn vrienden zich met alle macht tegen de eindigheid der dingen, tegen het besef dat “everyone you know someday will die”.

Het lijkt nauwelijks te bevatten, maar The Flaming Lips zijn al 34 jaar actief en weten al die tijd, zonder noemenswaardige hits en zonder commerciële toegevingen, moeiteloos stand te houden. The Lips zijn prettig gestoorde dwarsliggers met een rijke verbeelding en een niet te stuiten experimenteerdrang, die alle showbizconventies vrolijk aan hun laars lappen. Dat bleek ook in De Roma, waar ze hun set begonnen met het soort climax die iedere andere groep tot het eind zou bewaren, om daarna geleidelijk af te bouwen. The Flaming Lips doen de dingen graag achterstevoren, gewoon omdat het kán. Het publiek gaat daar trouwens probleemloos in mee, want voor de Belgische passage van de spacerockers waren al maanden geen kaartjes meer te krijgen.

Science-fiction

Met hun pas verschenen zeventiende langspeler ‘Oczy Mlody’ (Pools voor ‘de ogen van de jongeren’), maakten The Lips een fascinerende rockopera die zich afspeelt in science-fictionsferen en alweer op een absurdistisch sprookje is gebouwd. De titel verwijst naar een fictieve drug die een maandenlange slaap veroorzaakt en de gebruiker doet dromen dat hij de liefde bedrijft met euh… eenhoorns. Bij Coyne is kinderlijke verwondering nooit helemaal onschuldig, maar we zijn al lang blij dat er dit keer geen sprake is van een dystopische koortsdroom zoals op het vier jaar oude ‘The Terror’, waar verlies en de naderende apocalyps centraal stonden.

Op stilistisch vlak houdt ‘Oczy Mlody’ het midden tussen claustrofobische psychpop en minimalistische elektronica, tussen robotachtige funk en uitgesponnen Krautrockjams. De extravagante songs worden doorgaans aangedreven door R&B- of triphopgrooves, pulserende bassen en pittige surfgitaren, maar geven vooral aan dat The Flaming Lips hun muzikale grenzen nog steeds blijven verleggen.

Net daarom was het een beetje verwonderlijk dat slechts drie nummers uit die nieuwe plaat In Antwerpen de set hadden gehaald. Het spectaculairst was ‘There Should Be Unicorns’, voor Wayne Coyne een alibi om, gezeten op een lichtgevende eenhoorn, de zaal te worden ingereden. ‘How??’ was doorspekt met elektronisch gegenereerde dierengeluidjes en het bitterzoete ‘The Castle’ hulde zich in ontwapenende Beach Boys-koortjes. Tijdens hun huidige tournee grijpen The Flaming Lips echter vooral terug op ‘The Soft Bulletin’ en ‘Yoshimi Battles the Pink Robots’, hun populairste en misschien wel beste platen, waarmee ze zich opwierpen als de spirituele erfgenamen van The Beatles, nadat die de geestverruimende middelen hadden ontdekt (‘Yoshimi’), en Pink Floyd (‘Feeling Yourself Disintegrate’). The Lips, in een zevenkoppige line-up met twee drummers, speelden dit keer verrassend coherent en met veel gevoel voor detail.

Goedaardige nar

Wayne Coyne had op het podium iets van een middeleeuwse potsenmaker, een goedaardige nar die regelmatig van outfit verwisselde. Het ene moment zag hij eruit als een verdwaalde poolreiziger, het andere als een bizar ruimtewezen. Het probleem met zijn vele visuele en -soms knullige- theatrale snufjes was dat die soms dermate de aandacht van de songs afleidden dat de muziek bijzaak dreigde te worden. Het installeren van rekwisieten die weinig spectaculairs bijdroegen (de regenboogkleurige triomfboog waaronder Coyne tijdens het instrumentale ‘The Observer’ een lange, minimalistische gitaarsolo ten beste gaf, bijvoorbeeld) nam soms zoveel tijd in beslag dat het de vaart uit het optreden haalde.

Uiteraard deden heel wat ingrediënten vertrouwd aan: Coyne die een denkbeeldig orkest dirigeerde (‘Race For The Prize’), op een gong mepte (‘Pompeii am Götterdammerung’), opgesloten in een grote doorschijnende bal over de hoofden van de toeschouwers rolde (het van David Bowie geleende ‘Space Oddity’) of het dansende oog in ‘The W.A.N.D.’; je keek er niet langer van op maar het oogde wél sympathiek. En dat is tenslotte waar het bij The Flaming Lips allemaal om draait.

Coyne klonk nog altijd fragiel en weinig toonvast (‘What’s the Light’; het bombastische ‘A Spoonful Weighs a Ton’), maar zong niet half zo vals als bij eerdere gelegenheden. Zo maakte hij een goede beurt in het sobere, enkel met pianobegeleiding gebrachte ‘Waitin’ For A Superman’, dat in het licht van de recente verkiezing van Donald Trump tot president van de VS (“Is it overwhelming / To use a crane to crush a fly?”) wel zeer wrang overkwam. Maar dank zij ‘Do You Realize??’ werd het publiek toch nog met een hoopvolle boodschap de nacht ingestuurd: “The sun doesn’t go down / It’s just an illusion”.

The Flaming Lips gaven ons precies wat we nodig hadden: troost, energie en aangename verstrooiing. Daar mogen ze best nog dertig jaar mee doorgaan.

Dirk Steenhaut