St. Vincent @ AB: Een barbiepop met subversieve trekjes

St. Vincent behoort tot de meest veelzijdige cultartiesten die de New Yorkse muziekscene de jongste jaren heeft opgeleverd. In de Brusselse AB verscheen ze met de presence van een popicoon-in-wording

Vorig jaar stond ze nog, samen met David Byrne en een potige brassband, op het podium van een uitverkochte Bozar. Maar intussen rooit St. Vincent het weer helemaal in haar eentje. Eind deze week verschijnt haar nieuwe cd en die stelde de 31-jarige Texaanse alvast uitgebreid voor in de AB.

Annie Clark behoort zonder twijfel tot de veelzijdigste cultartiesten die de New Yorkse muziekscene de jongste jaren heeft opgeleverd. Haar nom d’artiste ontleende de zangeres en multi-instrumentaliste aan een song van Nick Cave, waarin wordt verwezen naar het katholieke ziekenhuis waar de Welshe dichter Dylan Thomas in 1953 zijn laatste adem uitblies.

St. Vincent studeerde aan de prestigieuze Berklee School of Music, waar ze een voorliefde voor het experiment aankweekte, maakte vervolgens deel uit van The Polyphonic Spree en de band van Sufjan Sevens en ging allianties aan met onderling erg verschillende artiesten als Glenn Branca en Andrew Bird. Sinds ze in 2007 solo ging met ‘Marry Me’, waarop ze rafelige indierock en gesofisticeerde pop onder één hoedje liet spelen, toonde ze zich zowel schatplichtig aan Steve Albini als aan Prince.

Met haar vierde langspeler, die op 21 februari in de winkels ligt, wilde ze naar eigen zeggen “een feestplaat maken die je ook op begrafenissen kunt spelen”. De muziek, waarin de groove centraal staat, zal het publiek dan ook en masse naar de dansvloer lokken. Inspiratiebronnen zijn de p-funk van Funkadelic en Parliament, maar dan zonder de oeverloze uitweidingen, en de hoekige, cerebrale elektropop uit de eighties, zoals we ons die herinneren van Gary Numan en David Bowie.

Analoge synths en onweerstaanbare beats eisen op het nieuwe, titelloze werkstuk van St. Vincent alle aandacht op, maar de artieste schrikt er niet voor terug de taal van de popmuziek dermate om te buigen en te herkneden tot ze geheel ten dienste staat van haar eigen bevreemdende universum.

Robot

Tijdens haar ‘Digital Witness’-tournee speelt de artieste sets die voor ongeveer de helft bestaan uit materiaal waar de meeste toeschouwers nog niet mee vertrouwd zijn. Dat getuigt van lef en zelfvertrouwen, maar tegelijk is het een berekende zet, omdat St. Vincent inmiddels bekend staat als een begenadigde performer.

Op het podium liet ze zich bijstaan door een driekoppige band waarin we, naast drummer Matt Johnson en een synthspeler, ook de van ENON bekende bassiste en toetseniste Toko Yasuda herkenden. St. Vincent had haar donkere haar intussen platinablond geverfd en deed een beetje denken aan een Barbiepop, maar dan wel één die bijzonder goed met een gitaar overweg kon, want haar even percussieve als grofkorrelige solo’s en riffs klonken altijd even dwingend. De zangeres bewoog zich op het podium als een kruising tussen een robot, een mimespeelster en een danseres uit het Japanse kabukitheater. Haar hoekige bewegingen en minimale pasjes vormden de basis van een uitgekiende choreografie, waarin ook Yasuda regelmatig werd betrokken.

Zoals gezegd kwam de nieuwe cd tijdens de set haast integraal aan bod. Openers ‘Rattlesnakes’ en ‘Digital Witness’ zetten de toon, met veerkrachtige, retrofuturistische elektrofunk die het publiek zonder omhaal aan het meedeinen kreeg. ‘Birth in Reverse’, met de opvallende zinsneden “Oh what a lovely day / Take out the garbage / Masturbate”, steunde in ruime mate op punk en no wave, ‘Regret’ was stotterende glamrock, ‘Every Tear Disappears’ werd aangedreven door een vette, synthetische baslijn en het wat rustiger ‘Prince Johnny’ klonk als Madonna in de tijd toen die nog écht iets betekende. ‘Pieta’, een nummer dat zo nieuw is dat het zelfs nog niet op de nieuwe cd staat, dreef dan weer op een strak ritme dat ons aan de eendagsvliegen van Bow Wow Wow deed denken.

Reptiel

Ook bijzonder sterk: het PJ Harvey-achtige ‘Huey Newton’, over één van de oprichters van de Black Panther-beweging, en het door allerlei effectapparatuur vervormde ‘Bring Me Your Loves’: kaal, minimalistisch, stekelig en gebouwd op sputterende synths en een zwierig uit de bocht vliegende gitaar. De enige slag in het water was ‘I Prefer Your Love’, een elektronische ballad die uit de koker van Annie Lennox kon zijn ontsprongen en waar ze in de VS de term ‘cheesy’ voor hebben bedacht.

Tussen al dat nieuwe werk liet St. Vincent, tot opluchting van het publiek, af en toe ook een oude bekende los. Uit ‘Actor’ plukte ze bijvoorbeeld het aan Talking Heads verwante ‘Marrow’ en het stuwende ‘Black Rainbow’, maar ook haar vorige cd, ‘Strange Mercy’ werd niet ongemoeid gelaten. ‘Cruel’ herkende je aan het frivole gitaarloopje, ‘Northern Lights’ werd versierd met en spacy thereminsolo en tijdens ‘Cheerleader’ poseerde St. Vincent als een echte rock chick op een daartoe opgetrokken verhoogje.
Aangezien ze niet echt een elegante manier kon bedenken om de hoge treden weer af te dalen, liet ze zich maar in het halfduister naar beneden rollen. De single ‘Krokodil’, waarmee de set werd besloten, leek op iets van Blondie, maar dan verpulverd door Big Black, terwijl de zangeres als een reptiel over het podium kronkelde.

Uiteraard werd er nog twee keer gebist. Eerst met het sobere ‘The Bed’, waarin St. Vincent zich enkel op keyboards liet begeleiden, en vervolgens met ‘Your Lips Are Red’, dat als een kinderliedje begon, maar binnen de kortste keren in prikkeldraad werd gewikkeld. Naar het concert in de AB te oordelen, is de artieste er nog niet helemaal uit of ze nu een echt popicoon wil worden, of allerlei dwarsstraatjes wil blijven bewandelen. Maar dat ze indruk maakte, hoeven we wellicht niet meer te herhalen.

Dirk Steenhaut

DE SETLIST: Rattlesnake / Digital Witness / Cruel / Birth in Reverse / Regret / Laughing with A Mouth Of Blood / I Prefer Your Love / Pieta / Every Tear Disappears / Surgeon / Cheerleader / Prince Johnny / Black Rainbow / Marrow / Huey Newton / Bring Me Your Loves / Northern Lights / Krokodil // The Bed / Your Lips Are Red.