Meuris in de ABClub: Weg met de angsthazerij!

Stijn Meuris is kwaad. En dat zult u geweten hebben. Op zijn nieuwe cd ‘Vigilant’ doet hij er alles aan om zijn publiek een geweten te schoppen. Toch was het, tijdens zijn twee uur durende set in de AB, lang niet ál kommer en kwel. Op het menu stond namelijk ook heel wat lekkers uit de keuken van Noordkaap en Monza.

Als onrust en verontwaardiging brandstof zijn voor de creativiteit, dan dreigen de nummers van Meuris dezer dagen zwartgeblakerd ter wereld te komen. ‘Vigilant’, zijn derde cd onder de eigen merknaam, loopt inhoudelijk parallel met zijn theatermonoloog ‘Tirade’, waarin de artiest niet bepaald een blad voor de mond neemt. Hij windt zich op over maatschappelijke mistoestanden, de onbetrouwbaarheid van de politieke klasse, armoede in een regio die tot de rijkste van Europa behoort en de makheid van de bevolking.

‘Vigilant’ betekent zoiets als ‘waakzaam’, ‘alert’ of ‘oplettend’ en met zijn kritische observaties roept de zanger op tot actie en verzet. De nieuwe plaat is zonder twijfel zijn urgentste tot nu toe. De songs handelen bijvoorbeeld over religieuze indoctrinatie, ‘de nieuwe kuisheid’, kuddegeest en angsthazerij, het failliet van het al te burgerlijk en karikaturaal geworden socialisme of Vlaanderen als land van leegstand en achterstand.

De nieuwe cd is rijk geïnstrumenteerd (er komen zelfs blazers aan te pas), maar bij momenten iets te proper geproducet door de van Dez Mona bekende Nicolas Rombauts, waardoor de karakteristieke power van Meuris-de-band wordt afgezwakt. Dat is jammer, maar zoals bleek in de ABClub, is de Sturm und Drang op het podium gelukkig intact gebleven. Je verdenkt Stijn Meuris er zelfs van te zijn uitgerust met een sleuteltje op de rug, waarmee hij, net voor hij de kleedkamer verlaat, nog snel even wordt opgewonden. Want zodra hij binnen het bereik van de schijnwerpers komt, geeft de 52-jarige zanger voor de volle honderd procent.

Bevlogen

Dat hij daarbij enkele tics etaleert, vergeef je hem dus graag. Zijn hoekige lichaamstaal en zijn ongecontroleerde spasmen, doen niet zelden denken aan die van Joe Cocker ten tijde van Woodstock. Nu eens lijkt hij schaduwboksend of tamboerijnzwaaiend te keer te gaan tegen een onzichtbare vijand, dan weer slaakt hij onverwachte oerkreten die niet altijd door zijn teksten worden uitgelokt. Maar dit is wél de Meuris die we inmiddels al ruim een kwarteeuw kennen: jongensachtig, bevlogen, geestig en tegelijk niet helemaal gespeend van zendingsdrang.

Het concert was alvast méér dan een promo-oefening. Op de setlist stonden nogal wat oude nummers van Noordkaap en Monza, bands met andere muzikanten dan die van vandaag, maar wel met de stem en de teksten van de frontman als bindende factor. Het traumatische ‘Naar men zegt’, waarin de twee gitaristen mooi tegen elkaar op speelden, zat hem trouwens dicht op het lijf, en ook ‘De belofte jong te sterven’ was zo’n nummer dat zich prompt onder je huid nestelde. ‘Gigant’ volgde een zorgvuldig uitgetekende spanningsboog; het gevoelig vertraagde ‘Van God los’ en ‘Het zou niet mogen zijn’ gaven allebei aanleiding tot een uitbundige samenzang met de toeschouwers.

‘Rijkdom’ legde zowel de houterige (“Een traan welt op / Er is sprake van getob”) als de vindingrijke aspecten (“Wat hier telt is niet het geld / Maar de rijkdom” en “de rijkdom / houdt het rijk dom”) van Meuris als woordkunstenaar bloot. En ‘Panamarenko’ klonk ons nog altijd als een classic in de oren, al dient gezegd dat het richtingloze gefröbel van de twee snarengeselaars naar het einde toe de zeggingskracht van het nummer niet ten goede kwam.

Vertrouwde echo’s

Over de nieuwe songs geen kwaad woord: ze zaten doorgaans prima in elkaar. Wel kwamen ons met een zekere regelmaat vertrouwde echo’s uit de pop- en rockgeschiedenis tegemoet gewaaid. ‘Truckstop’, waarmee Meuris aantoonde dat romantiek ook op onwaarschijnlijke plekken kan bloeien, werd aangezwengeld door sprankelende Smiths-gitaren. ‘Fonkeling’, niet echt opvallend op de cd, bloeide live helemaal open en herinnerde aan het broeierigste van The Tragically Hip. ‘Oud Links’ was zo’n liedje waar Dire Straits wel raad mee zou hebben geweten en in ‘Vagebond’ riepen het ritme en de piano dezelfde druilerige sfeer op als ‘Brussels By Night’ van Raymond van het Groenewoud. In het minder geslaagde ‘Wollef’ (Stijn Meuris: “Dit is geïnspireerd door een natuurdocumentaire. Tja, de thema’s waren bijna op, waardoor we toch nog iets met De Mens gemeen hebben”) hoorden we zelfs een gitaarsolo die, godbetert, uit het oeuvre van Queen leek te citeren.

Het luchtige ‘Bimbo van het jaar’ was ‘Meuris goes disco’, uit ‘In de rij voor soep’ onthielden we een fijn neologisme als ‘de haatschappij’ en ‘Vigilant’, waarin een drummachine de polsslag aangaf, klonk als een beest met vitriool in de aderen. Tot besluit bladerde Stijn Meuris nog even door zijn boek ‘Tekst & Uitleg’, om zo de indruk te geven dat ‘Omerta’ een spontane ingeving was, terwijl het nummer al weken op zijn setlist staat. Maar hey, showbusiness is altijd een beetje theater, meneer!

Tijdens de toegiften kregen we nog het onvermijdelijke ‘Satelliet S.U.Z.Y.’ in de maag gesplitst (neen, we zijn geen fan van dit aan elkaar gerijmelde onding, maar u brulde het met zijn allen gezellig mee), en na ‘Een heel klein beetje oorlog’ dook de hele groep de zaal in, om er, onversterkt -nu ja, Stijn Meuris beschikte over een megafoon- het walsje ‘Ik Hou van u’ uit te laten. En naar de geestdriftige reacties van de toeschouwers te oordelen, is dit zwierige nummer inmiddels populairder dan het nationale volkslied.

‘U bent te goed’, meldde de zanger voor de derde keer aan zijn publiek, maar het gevoel was wederzijds. Meuris vond in de AB een perfect evenwicht tussen oud en nieuw werk en kon daarna op beide oren slapen: Vlaanderen was er weer een beetje vigilanter op geworden.