Agnes Obel in AB: Verdwijnen in de muziek

Ze maakt geen doordeweekse confectiepop en hoeft niet om aandacht te bedelen door halfnaakt op het podium te gaan staan. Net dàt maakt het succes van Agnes Obel zo hartverwarmend. De Deense chanteuse mocht haar nieuwe plaat zelfs boven de doopvont houden in een uitverkochte AB.

Sinds ze een jaar of zes geleden debuteerde met ‘Philharmonics’, een cd waar een half miljoen exemplaren van over de toonbank schoven, en de bijhorende single ‘Riverside’, speelt Agnes Obel in de meeste Europese steden voor uitverkochte zalen. Ook de erg persoonlijke opvolger, ‘Aventine’ uit 2013, werd door velen aan de boezem gedrukt. Obels intimistische luisterliedjes raken bij het publiek blijkbaar een gevoelige snaar. De 35-jarige zangeres, die een jaar of tien geleden van Kopenhagen naar Berlijn verkaste, bewijst dat je het ook kunt maken zonder vast te houden aan geijkte formules en zonder opzichtige marketingcampagnes.

Haar pas verschenen derde langspeler, ‘Citizen of Glass’, is haar meest ambitieuze tot nu toe. De gelaagde, rijk gearrangeerde songs houden het midden tussen duistere folk, hedendaags klassiek en experimenteel chanson. “Agnes Obel takes music where it has never gone before”, blokletterde The Guardian onlangs. Het zegt iets over de hypnotische kwaliteiten van haar werk. ‘Citizen of Glass’ is een conceptplaat, geïnspireerd door een artikel uit Der Spiegel over de ‘glazen burger’. Door de alomtegenwoordigheid van het internet en de sociale media zijn we, als individuen uit de eenentwintigste eeuw, zo goed als doorzichtig geworden. Google weet alles over ons en dat heeft allerlei onprettige consequenties voor onze privacy. Tegelijk is Agnes Obel echter gefascineerd door kunstenaars die er niet voor terugschrikken zich helemaal bloot te geven. Als componiste beschouwt ze transparantie als het hoogste goed. Op ‘Citizen of Glass’ draagt ze het hart dus op de tong, al zijn haar teksten nog altijd abstract genoeg om niet in voor de hand liggende belijdenislyriek te vervallen.

Zwierig en ingetogen

In Brussel liet Obel, die een piano, een synth en een celesta bespeelde, zich uitsluitend door vrouwen begeleiden. De cellistes Charlotte Danhier en Kristina Koropecki en percussioniste Cathérine De Biasio (zus van Melanie) bleken allemaal meerdere instrumenten onder de knie te hebben, wat een rijk klankbeeld opleverde. De arrangementen klonken even complex als geraffineerd, verwezen occasioneel naar Philip Glass of Steve Reich en deden tegelijk krachtig en breekbaar aan. ‘Red Virgin Soil’, een filmische instrumental, zette de toon voor een set die werd gedomineerd door nieuw materiaal, maar waarin af en toe ook een vertrouwd nummer opdook. Uit ‘Aventine’ plukte Agnes Obel bijvoorbeeld ‘Dorian’, waarin De Biasio klarinet speelde en de cellistes voornamelijk ritmisch te keer gingen. In ‘Fuel to Fire’ herinnerde Obels klavierspel aan dat van Erik Satie en tijdens ‘The Curse’ kwam de groep tegelijk zwierig en ingetogen voor de dag.

Dat de verlegen zangeres over een soepele stem beschikte, wisten we al. Maar ook de overige musiciennes toonden zich vocaal begaafd. Meer dan eens deed hun uitgekiende, meerstemmige samenzang -in ‘Golden Green’ en ‘Mary’ bijvoorbeeld- aan middeleeuwse madrigalen denken. ‘Trojan Horses’ steunde op majestueus toetsenwerk, ‘Familiar’ dankte zijn urgentie aan een ritmiek die vergelijkbaar was met het tikken van een klok en ‘It’s Happening Again’ had een prachtige melodie waar de band voortdurend spookachtige geluidjes aan toevoegde. Koropecki had intussen een autoharp opgediept, terwijl Danhier even later, in ‘Stone’ (“een song over schuldgevoelens”, dixit Obel), met een ukulele op de proppen kwam.

Uitdagend

Wel jammer dat de zangeres haar trautonium -een soort synth avant-la-lettre met metalen toetsen die al uit de jaren twintig van de vorige eeuw dateert, maar die ze, speciaal voor ‘Citizen of Glass’ liet namaken op basis van de oorspronkelijke plannen- niet mee op tournee had genomen. Hoe dan ook, Agnes Obel leek bij momenten helemaal in haar muziek leek te verdwijnen en volgde nooit slaafs de plaatversies van haar songs. Niets was in steen gebeiteld: de kleine transformaties, de loops en de sierlijke pizzicato’s zorgden er net voor dat de aandacht van de toeschouwers nooit verslapte.

Het bloedmooie ‘Riverside’ en ‘On Powdered Ground’, allebei uit ‘Philharmonics’, waren gesmaakte extraatjes, na een set die je het ene moment bedwelmde en het andere van je stuk bracht. Agnes Obel en haar groep demonstreerden in de AB dat popmuziek ook uitdagend kan zijn zonder aan toegankelijkheid in te boeten. Een magische ervaring.