Make Kanye great again: hoe groot is de liefde tussen de rapper en de president écht?

Jonas Boel
Jonas Boel Jonas Boel is medewerker van Knack Focus

Sinds hij op Twitter de lof heeft gezongen van president Trump lijken zelfs de oudste medestanders van Kanye West hem de rug toe te keren. Is Yeezy definitief het noorden kwijt? Doet hij wat zo veel popsterren hem hebben voorgedaan? Of is hij gewoon nog steeds Kanye?

‘I love the way Candace Owens thinks.’

Kanye West gaf, na een afwezigheid van bijna een jaar op het sociale netwerk, al een week flink van jetje op Twitter toen hij er op 21 april dit bommetje dropte. Na dagen aan een stuk ratelen over op til zijnde producties en albums, over zijn sneakers en andere modeverschijnselen, over authenticiteit, over angst en liefde en over een nieuwe nektatoeage begaf hij zich opnieuw op het gladde ijs van de politiek met een opgestoken duim voor Candace Owens, een jonge Afro-Amerikaanse opiniemaakster uit rechts-conservatieve hoek. Owens liet zich onder meer opmerken door de Black Lives Matter-beweging een bende ‘zeurende kleuters’ te noemen en werkt voor Turning Point USA, een Amerikaanse vzw die de vrije markt en conservatieve waarden promoot op Amerikaanse universiteiten. Candace is anti-abortus, noemde Donald Trump ooit de ‘redder’ van Amerika en gaat graag op de foto met zijn zonen Eric en Donald Trump Jr.

Kanye op Twitter: ‘You don’t have to agree with Trump but the mob can’t make me not love him. He is my brother.

Kanye’s tweet kon niet alleen op Owens bijval rekenen. Ook Alex Jones van de site Infowars.com, een notoire spuier van samenzweringstheorieën en spreekbuis voor alt-right, en actrices Kristy Swanson en Roseanne Barr, beiden Trump-aanhangers, reageerden via Twitter positief. Maar Kanye was zich nog maar aan het opwarmen.

Een paar dagen later, op 25 april, verklaarde hij Donald Trump himself de liefde. ‘You don’t have to agree with Trump but the mob can’t make me not love him’, tweette hij. ‘We are both dragon energy. He is my brother.’ Kanye is dus vertrouwd met het universum van Pokemonkaarten en noemt The Donald zijn broeder. Vervolgens postte hij een selfie met een Make America Great Again-pet op zijn hoofd. Gesigneerd door Trump. Kanye West als fanboy van de president die de neonazi’s in Charlottesville ‘fine people’ noemde en onder meer Afrikaanse naties als ‘shithole countries’ bestempelde? Kanye West, die in 2005 live in een benefietprogramma voor de slachtoffers van orkaan Katrina zei: ‘George Bush doesn’t care about black people’, deelde nu een foto van Trump met Apple-CEO Tim Cook van Apple met het bijschrift ‘2 of my favorite people’.

Zanger John Legend is een van Wests vele collega’s die spontaan in een kramp schoten. In een door Kanye online gedeelde sms vroeg hij de rapper om misschien toch even na te denken over de pro-Trump-weg die hij was ingeslagen. ‘Laat dit geen deel van je legacy zijn’, aldus Legend, die Kanye op zijn verantwoordelijkheid tegenover zijn vele fans wees. Kanye heeft ruim 28 miljoen volgers op Twitter, een pak minder dan Trump (bijna 52 miljoen), maar drie keer zo veel als pakweg Bernie Sanders (9 miljoen).

Trump stuurde West trouwens een tweet terug: ‘Thanks Kanye, very cool!’ Intussen circuleren er op het internet al foto’s van petten met het opschrift ‘Make Kanye Great Again’.

***

Traditioneel bevinden de meeste rappers en r&b-sterren zich links van het politieke centrum. Denk aan het sociaal bewogen A Tribe Called Quest, aan militante spraakwatervallen als Common en Talib Kweli, aan Kendrick Lamar en Run the Jewels, en aan ASAP Rocky en Pusha T, die beiden in 2015 campagne voerden voor Hillary Clinton en haar running mate Tim Kaine.

Zou het kunnen dat Kanye’s fanmail aan Trump het gevolg is van rancune? Het natrappen van een verongelijkt kind, miskend door de vorige president Obama?

Maar alle grote rappers zijn ook megakapitalisten. En net als zijn vroegere spitsbroeder Jay-Z is Kanye West naast producer en rapper ook een zakenman, een one-percenter, die naast de muziek een imperium met vele verschillende tentakels uitbouwt. Net als Donald J. Trump, een vastgoedmagnaat met een hand in casino’s, hotels, restaurants, ooit zelfs een universiteit.

Er zijn meer overeenkomsten tussen Trump en West dan verschillen. Ook Kanye houdt er van zijn naam op dingen te plakken. Bij Trump zijn het steaks, bij Kanye sneakers. Beiden hebben iets met pussy, creëren af en toe een Twitterstorm en hebben ervaring met reality-tv. Nu West heeft aangekondigd dat zijn bedrijf Yeezy zich voortaan ook zal toeleggen op architectuur is een Kanye Tower niet veraf. In Ye vs. the People, uitgebracht na de Twitterhetze, rapt hij: ‘I know Obama was heaven sent / But ever since Trump won, it proved that I could be president.’

Ook bij de vorige president ligt trouwens gemeenschappelijke grond: zowel Trump als West waren kop van jut bij Barack Obama. De 44e president van de VS was geen Kanye-fan. Dat liet hij overduidelijk merken in 2009, toen West tijdens de MTV Video Music Awards op het podium sprong en Taylor Swifts acceptance speech onderbrak. Obama noemde hem ‘een steenezel’. Dat de president later The Blacker the Berry van Kendrick Lamar zijn favoriete song van 2015 noemde, of Chance the Rapper en Frank Ocean in het Witte Huis inviteerde, was olie op het vuur. Jay Z en Beyoncé waren net geen kind aan huis bij de Obama’s, de eerste Kardashian die in Washington een voet tussen de deur krijgt, moet nog leren lopen.

In 2011, tijdens het jaarlijkse White House Correspondents’ Dinner, kreeg ook Trump een veeg uit de pan. Obama repliceerde op de beschuldigingen van Trump dat hij niet in Amerika geboren zou zijn en schilderde de miljonair af als een mallerd met rare prioriteiten: samenzweringstheorieën de wereld insturen en celebrity’s uitkafferen tijdens zijn televisieshow. Een paar dagen voordien, toen hij zijn geboortecertificaat openbaar maakte, had Obama al opgemerkt dat het hele gedoe was opgeblazen door ‘sideshow and carnival barkers’ – ‘kermisblaffers’. Velen zien in Obama’s vernederende woorden de kiem voor Trumps latere presidentiële ambities.

Chance the Rapper, net als West afkomstig uit Chicago, schreef op Twitter dat ‘zwarten geen Democraat hoeven te zijn’.

Zou het dan kunnen dat Kanye’s fanmail aan Trump eveneens het gevolg is van rancune? Het natrappen van een verongelijkt kind, miskend door de president? Misschien. Nog geen week na zijn verguisde tweets, tijdens een interview op de redactie van roddelsite TMZ, ging hij nog een stapje verder. ‘I just love Trump’, vertelde West. ‘That’s my boy.’ Waarop een nieuwe tirade volgde, deze keer voor de camera, een onsamenhangend betoog waarin Kanye de link legde tussen zijn eigen verslaving aan pijnstillers, mediamanipulatie en slavernij. We citeren: ‘Vierhonderd jaar slavernij? Dat klinkt als een keuze. Vierhonderd jaar, met zovelen?!’ En dat allemaal onder het mom van ‘free thinking’. Hij kan het zelf niet genoeg benadrukken: Kanye West is een vrijdenker. Als zijn woorden verkeerd begrepen worden, is dat de schuld van de media. Enkelingen in de hiphopgemeenschap nemen zijn verdediging op. Chance the Rapper, net als West afkomstig uit Chicago, schreef op Twitter dat ‘zwarten geen Democraat hoeven te zijn’. Maar de eerste Amerikaanse radiostations die weigeren om zijn muziek nog te spelen zijn alvast een feit.

Vergeet Kanye West af en toe zijn pilletjes te nemen of is er meer aan de hand? Hoeveel van wat hij de voorbije weken uitkraamde moeten we serieus nemen? Enkele mogelijke verklaringen.

Kanye doet een John Lennon

Love, het is Kanye Wests nieuwe stopwoordje. Een bloemlezing: ‘Love is infinite’, ‘Spread love, put more love into the universe’, ‘Love has a stigma’, ‘Love is the most powerful force in the universe’, ‘With love I’m invincible’, ‘All you need is love’ – die laatste komt van John Lennon, niet van Kanye. Nu, dat liefde onder een stigma gebukt gaat, lijkt op het eerste gezicht een boude uitspraak. Zeker van iemand die flirt met Donald Trump.

John Lennon
John Lennon

Even traditioneel als ze zich politiek links van het centrum bevinden, zul je rappers eerder fuck off horen zeggen dan pakweg let’s dance. Maar voor iemand die zichzelf al heeft vergeleken met Jezus is het allicht niet zo vreemd om zichzelf heruit te vinden als liefdesapostel. Schreef Matteüs niet ‘Hebt uw vijanden lief; zegent ze, die u vervloeken; doet wel degenen, die u haten’? Misschien reikt West daarom Trump de hand? Hij doet een Nelson Mandela, bestrijdt haat met liefde en vergiffenis? Sla er zijn parcours van de laatste weken op na, en zie de gelijkenissen met de tekst van All You Need Is Love: ‘Nothing you can make that can’t be made / No one you can save that can’t be saved / Nothing you can do, but you can learn how to be you in time.’ Dat verschilt niet zo gek veel van de twitterende Kanye: ‘We can shape our future. I’m an optimist at my core. I know there will be harmony.’

De nieuwe Kanye is in deze hypothese geen kwaaie maar een empathische Kanye. Het antwoord op haat is liefde. Nog even, en Kanye en Kim liggen samen in een bed voor de wereldvrede. Misschien een bed in het Trump Hotel?

Kanye doet een Morrissey

Ooit was Morrissey de held van een natie. In zijn songteksten beschreef hij als geen ander hoe het voelde om een outsider of een misfit te zijn, hij vertolkte het gevoel van Brits te zijn op een eigenwijze manier, keek diep in zijn melancholische ziel en toonde dat misantropen ook mensen zijn. Sater van Margaret Thatcher. Een working class hero die geen biefstuk lust. Tot hij besloot om lak te hebben aan politieke correctheid en steeds meer identitaire en nationalistische standpunten begon in te nemen. Zelf de meest rabiate Smiths-fan heeft het tegenwoordig moeilijk met de Morrissey die zich uitspreekt tegen multiculturalisme, tegen Angela Merkels vluchtelingenbeleid en voor de brexit.

Morrissey
Morrissey

Ook Kanye West kan men moeilijk verdenken van politieke correctheid. Herinner u fijnzinnig proza als ‘Eating Asian pussy / All I need is sweet and sour sauce’ of ‘I’d rather be a dick than a swallower’.

De grens tussen tegen de stroom inzwemmen en een reactionaire houding is soms dun. Bovendien valt er voor Kanye West niks meer te rapen op links. Kendrick Lamar – verdacht stil in de hele hetze – zwaait er de scepter, samen met Vince Staples en Childish Gambino, die de release van zijn geëngageerde single This Is America niet beter had kunnen timen. West kan Lamar, zowat de artistieke peter van Black Lives Matter, niet evenaren, dus boort hij maar een nieuw publiek aan. Met zijn controversiële uitspraken heeft hij het oor van rechts alleszins beet. West maalt daarbij niet om wat zijn gelijken of fans denken. ‘Mijn fans zijn fans van zichzelf’, tweette hij als antwoord op John Legends bekommernissen om Kanye’s legacy. ‘The thought police want to suppress freedom of thought’, zegt hij elders.

De gemene deler tussen Donald Trump, Kanye West en Morrissey? Frustratie. Narcisme. De nood om uit een keurslijf te breken. Enkel het eigen grote gelijk telt. Too big to fail.

Toegegeven, dit is onze minst favoriete these.

Kanye doet een Sid Vicious

Niet dat de bassist van de Sex Pistols ooit op de foto gestaan zou hebben met een Trump of een Thatcher. Maar hij droeg wel ooit een T-shirt met een swastika. Als provocatie.

Met de MAGA-pet is Kanye West niet aan zijn proefstuk toe. Drie jaar geleden zette hij de vlag van de Geconfedereerde Staten van Amerika, voor velen een symbool van repressie en racisme, op merchandise. Hij was daarin niet de eerste. Andere rappers, zoals Andre 3000 van Outkast, Lil Jon en Ludacris, tooiden zich ook al met de stars and bars. Op Ludacris na, die er vanaf zijn negende wel opgroeide, zijn ze allemaal geboren in Atlanta, in de zuidelijke staat Georgia en beroepen ze zich op hun Southern pride. Als Afro-Amerikanen reclaimen ze een symbool van de slavenstaten.

Sid Vicious
Sid Vicious

De idee achter de MAGA-pet zou dezelfde kunnen zijn: Kanye eigent zich een embleem van de tegenstand toe om het teniet te doen. Vergeet niet, dit is een rapper die zichzelf ooit, op het album Yeezus (2013), een ‘black skinhead’ noemde.

Controverse, het verkoopt, en je gecontesteerde emblemen toe-eigenen is niks nieuws in de popmuziek. Niet voor niets oogt het logo van Kiss in Duitsland anders, wegens de overeenkomst van de s’en met die van de Waffen-SS. Primal Scream zette in 1994 de Confederatievlag, in neon, op de hoes van het album Give Out but Don’t Give Up. Lemmy van Motörhead was een notoir verzamelaar van nazimemorabilia. U weet waar Joy Division zijn naam haalde, en zelfs David Bowie liet zich ooit tot fascistoïde bespiegelingen verleiden: ‘Adolf Hitler was een van de eerste rocksterren’, zei hij in Playboy in 1976.

Het principe van de popprovocateur is simpel: zoek een vlot geschoffeerd rakende demografie – vrouwen, zwarten, Joden, ecologisten, noem maar op – en steek een middenvinger op. Aandacht verzekerd.

Kanye doet een Joaquin Phoenix

Het is allemaal niet echt. Een performance. Zoals in 2008, toen Joaquin Phoenix verklaarde dat hij met acteren stopte en zich op een hiphopcarrière ging storten. Phoenix liet een joekel van een baard groeien en maakte zichzelf belachelijk in filmpjes waarin hij héél erg slecht rapt. Het bleek uiteindelijk allemaal voor een mockumentary te zijn, I’m Still Here (2010) van toenmalig schoonbroer Casey Affleck.

Joaquin Phoenix
Joaquin Phoenix© AP

Er zijn nogal wat aanwijzingen voor deze these. Herinner u bijvoorbeeld Wests laatste

plaat, The Life of Pablo (2016), het album dat we geen album mochten noemen, maar een ‘living breathing changing creative expression’, aldus West. Via Twitter deelde hij foto’s van Joseph Beuys, de zelfverklaarde sjamaan van de kunstwereld. In een van diens bekendste performancestukken, I Like America and America Likes Me (1974), sloot Beuys zich op in een kamer met een coyote, tot het wilde, onvoorspelbare roofdier hem aanvaardde. Is Donald Trump Kanye’s coyote? Een andere tweet refereerde naar Andy Kaufman, de Amerikaanse komiek bij wie de grens tussen realiteit en performance, tussen persoonlijkheid en personage, vaak vervaagde – u kent zijn verhaal uit de film The Man in the Moon (1991) en de documentaire daarover Jim & Andy: The Great Beyond (2017). Ook Kaufman schoffeerde graag en vaak, onder meer door met vrouwen te worstelen. En meer dan dertig jaar na zijn dood wordt hij er nog steeds van verdacht die in scène te hebben gezet.

Kanye West neemt ons dus collectief bij het pietje. Zijn Twitterpersona, zijn tirades, zijn provocaties: het is een subversieve manier om ons aan het denken te zetten. Hij kon al trollen als de beste, en met wie kun je dat beter naar een hoger niveau tillen dan met de oppertrol-in-chief? Misschien is wat we nu zien gewoon Kanye’s grote finale act.

Kanye doet een Kanye

Kanye draait door, hoe nieuw is dat eigenlijk? De man heeft er een gewoonte van gemaakt om te floreren wanneer hij het diepst zit. Dat was al zo in het begin van zijn rapcarrière, in 2002, toen hij in slaap viel achter het stuur en met zijn gehuurde Lexus frontaal op een tegenligger botste. Zijn kwetsuren, waaronder een verbrijzelde kaak, inspireerden hem tot zijn debuutsingle – en meteen zijn doorbraak – Through the Wire, die hij twee weken later opnam met zijn kaak nog dichtgeschroefd – vandaar de titel. Tijdens de revalidatie maakte hij ook zijn debuutalbum The College Dropout (2004). In 2007 vormden de dood van zijn moeder en de breuk met zijn verloofde Alexis Phifer de aanzet tot 808s & Heartbreak (2008).

Kanye
Kanye

Dan volgden de Taylor Swift-stunt op de Video Music Awards en een gecancelde tournee met Lady Gaga. Kanye likte zijn wonden en krabbelde weer recht met zijn magnum opus My Beautiful Dark Twisted Fantasy (2010). De release van Yeezus (2013) verliep vrij rimpelloos, maar in de aanloop naar The Life of Pablo (2016) had Kanye ook al via Twitter van zich laten spreken. Statements als ‘Bill Cosby is innocent!’ vielen niet meteen in goede aarde. Ook zijn publieke bedelronde – hij vroeg in een tweet Mark Zuckerberg om een miljard dollar te investeren in zijn ideeën – deed wenkbrauwen fronsen. Daarna liep het weer goed fout. Eerst werd Kim Kardashian het slachtoffer van een overval in haar hotelkamer in Parijs. De Saint Pablo-tournee liep niet van een leien dakje: of West kwam niet opdagen, of hij hield langgerekte tirades – tijdens een show in San Jose hield hij zijn eerste ‘ik zou voor Trump gestemd hebben’-speech. Uiteindelijk werd Kanye opgenomen in een psychiatrisch hospitaal en begon de ellende met de pijnstillers. Op Twitter bleef het bijna een jaar lang stil.

Tot vorige maand dus. ‘I am this generation’s Ford Hughes Jobs Disney’, tweette hij kort nadien. Allemaal mythische zakenlieden, met een hoek af: John Ford was een mentaal labiele antisemiet die tijdens WOII heulde met de nazi’s. Howard Hughes had smetvrees en een dwangstoornis en sleet zijn laatste dagen in een hotelkamer in Las Vegas, omringd door flessen urine. Walt Disney was het toonbeeld van de Amerikaanse familieman aan de buitenkant, maar een extreem verlegen, contactgestoorde mens vanbinnen. En Steve Jobs was de tweede grootste nerd ter wereld.

Kanye West heeft een bipolaire persoonlijkheid: pieken en dalen volgen elkaar op, en wanneer het drama hem niet in de nek valt, graaft hij simpelweg zélf een put. Het zou dus niet verbazen als zijn nieuwe album – dat, per his tweets, op 1 juni verschijnt, onthaald wordt als een nieuwe triomf. Als het flopt, heeft hij meteen een nieuwe dip en een volgende uitdaging. Kanye West heeft zijn gebroken kaak, zijn dichtgesnoerde mond, nodig. Alleen dan vindt hij de kracht om boven zichzelf uit te stijgen. Kanye West is de ultieme drama queen die verdeelt en over zijn eigen alternatieve realiteit heerst. Met 28 miljoen volgelingen: krijg hem maar eens van zijn troon.

Love everyone

Uit op 1/6 via Universal.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content