In première: het nieuwe Irakees-Belgische geluid van Use Knife (en het nieuwe label van VIERNULVIER)

Ptolemaic kondigt meerdere gedaanteveranderingen aan. Het is de eerste single waarbij Use Knife versterkt wordt door percussionist Saif Al-Qaissy en visueel kunstenaar Youniss Ahamad, én de eerste single die verschijnt op het nieuwe VIERNULVIER Records.

The Shedding of Skin, zo gaat de nieuwe plaat van Use Knife heten. De titel zou zomaar op de carrières van muzikanten Stef Heeren en Kwinten Mordijck kunnen slaan. Die eerste kennen we vooral als de oprichter van Kiss the Anus of a Black Cat, een project dat niet enkel opviel vanwege de artiestennaam, maar ook vanwege z’n sinistere dark folk. Gaandeweg evolueerde Heerens sound echter richting elektronischere oorden. ‘Ik botste op de limieten van de orgel. Ongeveer op hetzelfde moment kreeg ik een synthesizer te leen waarmee ik kon experimenteren. En eens je de wereld van de elektronische instrumenten binnenstapt, gaat er een doos van Pandora voor je open,’ vertelt Heeren.

Rond 2013 kwam Mordijck bij de groep, en samen driftte het duo verder op een wolk van elektronica. ‘Op een bepaald moment vroegen we ons af hoe we ons ouder materiaal met onze nieuwe stijl zouden verzoenen tijdens optredens. Toen hebben we beslist om te rebranden en van Use Knife een nieuw project te maken.’

Irakese invloeden

In 2020 bracht Use Knife al een eerste ep uit. Toch weet u daarmee nog niet goed hoe The Shedding of Skin precies zal klinken klinken. Een belangrijke reden daarvoor is de toevoeging van Irakees percussionist Saif Al-Qaissy. Heeren en Mordijck leerden hem kennen tijdens de audities van een dansvoorstelling, en meteen was er een goeie klik tussen de drie heren. Zo werd Use Knife op organische wijze een mengelmoes van culturele invloeden.

The Shedding of Skin is in de eerste plek het verhaal van Al-Qaissy, over hoe hij als vluchteling zijn thuisland moest verlaten. ‘Tijdens onze residenties in VIERNULVIER hebben we in de pauzes veel gesprekken gevoerd. Zo kregen we zijn verhaal te horen, hoe hij hier was gekomen en welke tocht hij had ondernomen. Voor ons, twee geprivilegieerde witte jongens die alles in de schoot geworpen kregen, was dat wel heftig. Uiteraard hadden we al veel zulke verhalen gehoord in het nieuws, maar als er ineens zo iemand voor je zit is het toch anders,’ aldus Heeren. Op die manier werd al-Qaissy’s verhaal verweven in het debuutalbum van Use Knife. ‘Je moet het maar doen: een nieuw leven beginnen op een plek die je totaal niet kent, en dan ook nog eens de onvrede van de Belgische samenleving omtrent migratie trotseren.’

De parfum van je geliefde

Met Ptolemaic krijgen we nu een eerste hoofdstuk uit dat verhaal te horen. Ook dit nummer ontstond tijdens repetities op een erg organische manier, zoals Mordijck vertelt. ‘Wanneer je aan het jammen bent, ga je vaak onbewust lenen uit allerlei nummers die je al kent. In het geval van Saif ging hij dan soms verwijzen naar traditionele, Irakese liederen. Op een bepaald moment begon hij een lied te zingen over “de parfum van zijn geliefde”, waarmee hij als het ware een herinnering aan zijn thuisland meedroeg. Van daaruit zijn we dan verder beginnen nadenken, in functie van de thema’s van de plaat: welke herinneringen neem je mee wanneer je je thuis moet ontvluchten?’

Daarnaast verwijst de songtitel naar Ptolemeïsche wereldbeeld, waarbij de aarde het middelpunt van het universum is. Welke herinneringen neem je mee als je dat middelpunt achterlaat? Welke zaken vormen de echte essentie?

Tussen traditie en moderniteit

Om de verschillende culturele invloeden te balanceren, vond Use Knife het belangrijk om ook een visuele component aan hun werk toe te voegen. Daarvoor kwamen ze uit bij visueel artiest Youniss Ahamad. Voor Ptolemaic maakte hij een video waarin u een abstract schilderij tot stand zien komen. Een idee waarvoor hij inspiratie putte uit de schilderwerken van zijn Irakese grootvader en diens vrienden. ‘Best een amicabele collectie aan werken om naar te refereren,’ lacht hij. ‘Verder putte ik vooral inspiratie uit de thema’s van het nummer: dat ptolemeïsche idee over wat nu precies het middelpunt van het universum is, en de dualiteit die in het hele concept naar boven komen.’

Om die reden werkt het schilderij zowel op een microscopisch niveau, als met een bredere kijk. Ingezoomd zien alle verfspatten er eerder abstract en mysterieus uit, maar vanuit de verte kan u oceanen en woestijnen beginnen ontwaren. ‘De muziek van Use Knife is heel texturaal voor mij. Daarom kwam het idee van werken met verf al spontaan in mij op. Ook het schilderij bevat reliëf, als het ware. Daarnaast vond ik het interessant om schilderen, in de kunsten al een heel oude en traditionele techniek, toe te passen op een hedendaagse versie. Zo krijg je opnieuw die clash van werelden die in het hele album centraal staat. Ook het contrast tussen het ruwe schilderij en de strak afgelijnde typografie in de video maakt daar deel van uit.’

Nieuw hoofdstuk

Het verhaal van Use Knife wordt verweven met nog een andere gedaanteverwisseling. Kunstencentrum VIERNULVIER veranderde recent niet enkel van naam, maar richt nu ook een eigen platenlabel op. The Shedding of Skin wordt de eerste release op VIERNULVIER Records. ‘Als halve Gentenaar is de Vooruit toch een beetje een monument, net zoals het kunstencentrum dat eraan verbonden is. We zijn toch wel een beetje vereerd,’ aldus Mordijck.

Ook Heeren is blij om onderdak te vinden bij VIERNULVIER Records. ‘Eerst en vooral is het hele verhaal van Use Knife al met VIERNULVIER verbonden, onder meer dankzij de residentie die we er hebben kunnen doen. Daarnaast vind ik het heel cool om onze plaat bij een kunstencentrum te kunnen uitbrengen, en niet in de commerciële circuit te zitten. Alles is heel organisch samengekomen, en ik hou ervan hoe alles is uitgedraaid.’

U leest het: in de nieuwe plaat van Use Knife komen veel verhalen en gedaanteverwisselingen samen tot een organisch geheel. Kijk en luister hieronder naar Ptolemaic, het eerste resultaat van die culturele mengelmoes.