Gainsbourg 25 jaar overleden: drie Serges die nog steeds op uw netvlies gebrand staan

Weinig Franse sterren blijven zo tot de verbeelding spreken als Serge Gainsbourg, die op 2 maart 2016 precies 25 jaar geleden overleden is. Drie Serges die nog steeds op uw netvlies gebrand staan.

Onlosmakelijk met elkaar verbonden, zeker op de gevoelige plaat: Gainsbourg en zijn Gitanes. Losjes in de hand of flauwtjes tussen de lippen, het gebeitelde gezicht gehuld in sigarettenrook die op het monochrome beeld wit is in plaats van het typerende blauw. Bij portretfoto’s zijn handen altijd het moeilijkste, want meer nog dan de gecontroleerde gelaatsuitdrukking geven zij de ware gemoedstoestand weg, als ze al in beeld komen. Bij Gainsbourg maakt de hand met de sigaret net heel bewust deel uit van het portret, zelfs al is het een headshot. Nonchalant, met de Franse slag, is het imago.

Ja, Jane Birkin was erg jong toen haar onstuimige, controversiële relatie met Gainsbourg begon. Ja, de twee hadden talent voor hoogoplopende, theatrale ruzies. En ja, Gainsbourgs groeiende agressie was een niet onbelangrijke oorzaak voor haar vertrek. Maar in de vele foto’s van het koppel – en later van het gezin – zien we vooral een liefhebbende, vaak halfzachte Gainsbourg, met een lome puppyblik in die grote, donkere ogen. Zelden is er geen fysiek contact tussen de twee: een arm om een schouder, een tedere handaanraking, lichamen die tegen elkaar aanleunen. De camera liegt over veel, maar niet over zijn liefde voor haar.

Het cultuurplatform Complex liet Gainsbourg zijn top tien van lelijkste stijliconen ooit aanvoeren, met de geestige gedachte dat hij eruitzag ‘alsof hij net weer met een actrice of model naar bed was geweest, omdat hij dat wellicht ook net had gedaan’. Altijd gesofisticeerd, nooit geforceerd, zo blijkt ook uit het beeldmateriaal. Leren jekker, jeans of kostuum, en steevast drie hemdsknopen open: Tom Barman houdt niet alleen van ’s mans muziek, zoveel is duidelijk.

Stefan Vanthuyne