Dolly Parton communiceert nog via fax, en toch is ze de meme queen van 2020
Het country-icoon Dolly Parton is 74 maar doet het goed bij jong en oud. Ze is zelfs de memekoningin van 2020, en zet de komende weken een waar eindejaarsoffensief in. Een portret van de kleine vrouw met het grote hart.
Zit u over enkele weken als bij wonder toch rond de kersttafel en wilt u het voor iederéén gezellig maken? Begin dan over Dolly Parton, het country-icoon dat muziekgeschiedenis schreef met evergreens als Jolene, 9 to 5 en I Will Always Love You. Iedereen kent haar, iedereen kan over haar meepraten. Parton is vandaag zelfs zodanig alomtegenwoordig dat er van een Dollyversum gewag wordt gemaakt. Daar komen deze maand nog een kerstmusical, een kerstalbum en een salontafelboek bij.
Dolly Parton is een kerstverhaal op zich. De dokter te paard die haar in 1946 op de wereld hielp, werd betaald met een zak maïsmeel.
In december vorig jaar pakte Netflix al uit met de flauwe serie Dolly Parton’s Heartstrings. Op 22 november lanceert het Dolly Parton’s Christmas on the Square, een musical over een dorp vol lieve mensen die net voor Kerstmis van een harteloze zakenvrouw te horen krijgen dat ze moeten oprotten voor een winkelcentrum. Parton speelt de reddende engel en schreef voor de gelegenheid veertien musicalnummers, waarin ze niet echt zuinig omspringt met ding dongs en melige boodschappen als ‘het is beter om te geven dan te krijgen – wie dat niet inziet, die is pas straatarm’.
Dolly Parton zou Dolly Parton niet zijn als ze niet ook meteen de daad bij het woord voegde: de countryster ondersteunde met een klein miljoen het onderzoek van het Amerikaans biotechnologiebedrijf Moderna naar een vaccin tegen het coronavirus. Eerder deze week bereikten de Moderna-wetenschappers een doorbraak: uit voorlopige onderzoeksresultaten bleek het vaccin voor 94,5 procent effectief te zijn. Met dank aan Parton.
Tegelijk met Dolly Parton’s Christmas on the Square brengt de countryster voor het eerst in dertig jaar een kerstplaat uit, haar 47e studioalbum in totaal. Op de hoes prijst ze A Holly Dolly Christmas aan in een veel te nauwsluitend, felrood glitterpak. Er staan duetten op met artiesten die ze uit verschillende genres en generaties plukte: countrylegende Willie Nelson, crooner Michael Bublé, The Tonight Show-host Jimmy Fallon en ex-tienerster Miley Cyrus. Natuurlijk moest Cyrus erbij. Parton speelde immers Aunt Dolly in Hannah Montana, de Disney-sitcom over een meisje met een dubbelleven als superster die Cyrus wereldfaam opleverde. Ze is ook in het echt haar meter.
Mee met memes
Tot jolijt van Miley Cyrus communiceert Dolly Parton nog via fax. Nochtans heeft haar meter 5 miljoen volgers op Twitter, 3,6 miljoen op Instagram en 4,6 miljoen op Facebook. In januari gaf ze zelfs elke meme queen het nakijken met een collage van vier archieffoto’s die elk voor een ander sociaal medium perfect waren: in mantelpak poserend voor LinkedIn, met een rechtopstaande gitaar voor Instagram, als Playboy-bunny voor Tinder en met een zwarte kersttrui – die stiekem haar kerstalbum aankondigde, maar dat wisten we toen nog niet – voor Facebook. Het bijschrift: ‘Get a woman who can do it all!’ De Dolly Parton-challenge was geboren.
‘Waar Dolly Parton gaat, volg ik’, liet Arnold Schwarzenegger weten, en ook hij maakte een collage. Onder anderen Oprah Winfrey, Céline Dion, Will Smith en Bart De Wever zouden hetzelfde doen. Heel slim gezien van Dolly Parton. In één beweging nam ze met een knipoog op de korrel hoe we ons op elk socialmediakanaal anders profileren, én toonde ze dat ze zich in dat spel met de allerbesten kan meten.
Verkijk je niet op de zware boezem, platinablonde pruik, strakke glitterjurken, uitbundige cowgirl-look, afschrikwekkende stiletto’s en nepjuwelen. Het anderhalve meter grote white trash-fenomeen uit de Amerikaanse Biblebelt voelt zich naar eigen zeggen uitstekend bij haar zorgvuldig gecreëerde, uiterst herkenbare look. ‘Ik wilde dat mensen niet naast me konden kijken als ik ergens aankwam’, zei ze daar eens over. De zangeres die haar verzekerde borsten ‘showdogs’ noemt en incognito deelnam aan een Dolly-lookalikewedstrijd (en die niet won), investeert ook flink in haar voorkomen. Plastische chirurgie vindt ze niets om zich voor te schamen. Met de oneliner ‘het kost een fortuin om er zo goedkoop uit te zien’ heeft ze al veel scheve opmerkingen of kritische vragen over haar uiterlijk weggelachen. Kunstpaus Andy Warhol was veertig jaar geleden al een grote fan en vereeuwigde haar. ‘Zijn pruik zag er goedkoper uit dan de mijne’, grapte Parton later.
Vandaag houdt Parton, die slutshaming in 1968 al aan de kaak stelde in het nummer Just Because I’m a Woman, alle generaties in de ban. Kylie Minogue heeft een T-shirt met het opschrift ‘What would Dolly do?’ Adele verkleedde zich als haar ‘levensheld’ Dolly Parton. ‘Een generatie die is opgegroeid met Snapchatfilters, selfies en popfeminisme lijkt het aangeboren inzicht te hebben dat het artificiële het authentieke niet uitsluit’, schreef The New York Times in een stuk over de Dolly Parton-revival.
Dolly Parton zelf wist het natuurlijk al veel langer. In het autobiografische titelnummer van Backwoods Barbie, een album uit 2008, zingt ze: ‘I’ve always been misunderstood because of how I look. Don’t judge me by the cover ‘cause I’m a real good book.’
Neus voor zaken
Spoiler: Backwoods Barbie heeft een brein. Haar look heeft te lang en vooral te makkelijk de aandacht afgeleid van haar genie en zakeninstinct. Dolly Parton is een kerstverhaal op zich. De dokter te paard die haar in 1946 op de wereld hielp, werd betaald met een zak maïsmeel. Ze groeide samen met elf broers en zussen op in een blokhut zonder elektriciteit in een gehucht aan de voet van de Great Smoky Mountains in Tennessee. Bedden moesten gedeeld worden. In de zomer waste het gezin zich in de rivier.
Vandaag wordt Partons fortuin op vijfhonderd miljoen dollar geschat. Dat vergaar je niet zonder een neus voor zaken. Een deel vloeit voort uit de honderd miljoen platen die ze verkocht en de meer dan drieduizend nummers die ze schreef, waaronder wereldhits als haar arbeidershymne 9 to 5, de door The White Stripes gehonoreerde jaloezieballade Jolene en I Will Always Love You, waarvan de Whitney Houston-versie een van de meestverkochte singles ooit werd. Parton schreef dat nummer toen ze na zeven jaar werken voor The Porter Wagoner Show de tijd rijp achtte voor een solocarrière. De dag nadat ze de middelbare school had verlaten, was ze naar Nashville vertrokken en had er als zangeres werk gevonden bij countrylegende Porter Wagoner.
Dolly Parton weet van aanpakken. En hoe ze nee moet zeggen. Ook Elvis Presley zag een hit in I Will Always Love You, maar Parton weigerde het voorstel om de helft van de auteursrechten af te staan.
Het gros van haar vermogen zit evenwel in Dollywood, een pretpark in Tennessee met achtbanen, kinderattracties, een wekelijkse kerkdienst en Chasing Rainbows. Dat laatste is een aan haar gewijd museum met een replica van de blokhut waarin ze opgroeide, een collectie pruiken en kostuums die ze droeg tijdens optredens of in de films 9 to 5, The Best Little Whorehouse in Texas en Steel Magnolias. Daarnaast heeft ze aandelen in Dolly Parton’s Stampede, restaurants die eten combineren met een patriottische show. In virusvrije jaren verwelkomt Dollywood zo’n drie miljoen bezoekers, voornamelijk christelijke gezinnen uit de regio maar ook een flinke delegatie homo’s. ‘Het zijn twee verschillende werelden. Ik leef in beide. Ik begrijp, aanvaard en hou van allebei.’
De diva schat glitter naar waarde – ‘goed dat ik als meisje geboren ben, want anders was ik geheid een dragqueen’ – en heeft een grote aanhang in lgbtq+-kringen. Ze versierde een Oscarnominatie met een nummer voor Transamerica, een film uit 2005 met Felicity Huffman als transvrouw, en toonde zich een voorstander van het in Tennessee fel gecontesteerde homohuwelijk met de kwinkslag ‘waarom zouden homo’s niet even ongelukkig getrouwd mogen zijn als hetero’s?’. Voor de rest stelt Parton zich op als verzoener en laat ze zich amper op politieke uitspraken betrappen. ‘Ik heb te veel respect voor mijn publiek en mezelf om stelling in te nemen. Ik heb evenveel Republikeinse als Democratische vrienden en hou er niet van om mijn mening te ventileren. Dat kan je carrière kapotmaken. Kijk naar wat de Dixie Chicks is overkomen’, liet ze vorig jaar noteren in The Guardian. Na kritiek op de Irak-oorlog die president George W. Bush in 2003 begon, werd het populaire countrytrio botweg gecanceld.
Door haar liedjes, levensverhaal en groot hart voor Amerika heeft Parton ook het oor van religieus rechts en andere mensen die verketterd worden omdat ze voor Donald Trump stemden. In de podcast Dolly Parton’s America gaat Jad Abumrad heel uitgebreid in op de vraag wat haar zo geliefd maakt bij mensen uit sterk verschillende milieus en generaties, om uiteindelijk te suggereren dat Parton (opnieuw) mensen aantrekt omdat ze in zwaar gepolariseerde tijden niet polariseert maar verbindt. Abumrad zag niet als eerste het licht. Aan de University of Tennessee in Knoxville wordt al drie jaar het vak Dolly Parton’s America: From Sevierville to the World gedoceerd.
Haar op til zijnde kerstoffensief, extravagante voorkomen en grappige memes hebben ook een nadeel. Ze verdoezelen wat voor een uitzonderlijke liedjessmid Dolly Parton is. In eenvoudige maar heel rake bewoordingen vertellen haar duizenden nummers meeslepende verhalen. Kun je in negen woorden meer drama kwijt dan in ‘please don’t take him just because you can’ uit Jolene? Hoe helder is ‘my mistakes are no worse than yours just because I’m a woman’ uit Just Because I’m a Woman? En hoe raak verwoordt Parton een doodgeboorte in Down from Dover (‘I guess in some strange way she knew she’d never have a father’s arms to hold her/ And dying was her way of telling me he wasn’t coming down from Dover) of snerpende armoede in Hush-a-Bye Hard Times (‘So hush-a-bye baby, don’t cry no more/ Your mama can’t give you what you’re crying for’)?
‘Ik ben een schrijver die zingt’, zei Dolly Parton ooit in een CNN-interview met Larry King. ‘A songteller is what I am’, wordt dat in de promotekst van Dolly Parton, Songteller. In dat nieuwe boek onthult ze de persoonlijke verhalen achter haar belangrijkste nummers.
Hopelijk ligt het onder de kerstboom.
A Holly Dolly Christmas
Uit via 12 Tone.
Dolly Parton’s Christmas on the Square
Vanaf 22/11 te zien via Netflix.
Dolly Parton, Songteller
Uit via Hodder & Stoughton.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier