‘De playlists van Obama maken van hem geen beter politicus, maar ze maken hem wel meer mens’

‘Obama is – in tegenstelling tot Trump – geen merk, maar wel een influencer’, schrijft Knack Focus-redacteur Jonas Boel over de nog steeds populaire ‘eerste playlistpresident’ van de VS.

‘WTF, America?’ – bij Rolling Stone vielen ze op de voorlaatste dag van 2019 van hun stoel. Zoals elk jaar sinds 1948 maakte het peilingbureau Gallup die dag bekend welke man en welke vrouw het meest bewonderd wordt door de Amerikaanse bevolking. Bij de mannen werd het een ex aequo: zowel Barack Obama als Donald Trump haalden 18 procent van de stemmen. Bij de vrouwen haalde Michelle Obama (10 procent) het afgetekend van de nummer twee, Melania Trump (5 procent).

Ex-president Obama staat al voor de twaalfde keer bovenaan die lijst. Dat hij die eer deze keer moet delen met Trump, lokte bij Rolling Stone dus een welgemeende what the fuck uit. De enige echte winnaar van de rondvraag heet verdeeldheid, zo lijkt het, want beide heren kunnen niet meer van elkaar verschillen.

Enkel Dwight Eisenhower mocht zich ook twaalf keer de meest bewonderde man van de VS noemen, maar Obama heeft één pluim extra op z’n hoed: hij is de enige ex-president die het ook drie keer haalde ná het einde van zijn presidentschap, begin 2017. De reden is simpel: Obama is – in tegenstelling tot Trump – geen merk, maar wel een influencer.

Trump, dat zijn of waren appartementstorens, casino’s en golfterreinen, maar ook steaks, flessenwater (Trump Ice!), eau de toilette en uiteindelijk het presidentschap. Het merk Trump, samengevat, staat voor ‘alles is te koop’. ‘His brand is being the ultimate boss, the guy who’s so rich, he can can do whatever he wants’, zoals Naomi Klein het schrijft in No Is Not Enough.

Niet dat de Obama’s hun naam niet te gelde maken. Hun boeken en speeches brengen vele broodjes op de plank. Het voorbije jaar kwamen daar ook een vet contract van Netflix bovenop én een deal met Spotify. Daar kennen ze de post-presidentiële soft power van Barack de influencer maar al te goed. Obama is de eerste playlistpresident.

De nieuwste van Obama’s intussen vertrouwde luisterlijstjes verscheen op 30 december, dezelfde dag als de peiling van Gallup, en kreeg opvallend meer media-aandacht. Met indierockers als Big Thief en The Black Keys, rappers als DaBaby en J. Cole, r&b van Solange en Frank Ocean, hits van Lizzo en Lil Nas X, de warmbloedige klanken van Rosalía en Burna Boy en (uiteraard) Bruce Springsteen, is ‘Barack Obama’s Songs of The Year‘ opnieuw een erg gevarieerd en heel politiek correct overzicht.

Er zaten ook enkele verrassingen tussen. De Indiase singer-songwriter Prateek Kuhad, bijvoorbeeld, maar ook Rema, een 19-jarige Nigeriaanse afrobeats-artiest, en Angelica Garcia, een jonge, Mexicaans-Salvadoraans-Amerikaanse zangeres, met haar single Jícama.

Bij Garcia’s indielabel Spacebomb Records wisten ze met hun vreugde geen blijf. Terecht, overigens. Na het verschijnen van Obama’s vorige playlist, eind augustus, zagen onder meer GoldLink, Sharon Van Etten en Raphael Saadiq hun streamingcijfers gevoelig de hoogte in schieten. Een elf jaar oude track van jazzmuzikante Esperanza Spalding, Espera, knalde van 2000 naar 39.000 streams, een toename van 1850 procent. Enkel Terence Trent d’Arby deed beter: Who’s Loving You, zijn cover van een nummer van Smokey Robinson & The Miracles, kreeg in één klap 2732 procent meer luisterbeurten.

Ook voor zijn Spotify-deal was Obama de meest muzikale van alle Amerikaanse presidenten. Op zijn tweede inauguratie zong Beyoncé At Last van Etta James. Zelf speelde Obama met BB King en Willie Nelson, hing hij rond met Chance The Rapper en The Boss, organiseerde hij op zijn gazon het festival South By South Lawn en werd hij in het Witte Huis getrakteerd op een privéconcert van Prince.

Zijn playlists maken van hem geen beter politicus, maar maakten hem wel meer mens. Ze maken hem warmer, opener. Muziek ontdooit. Daarom stonden Jan Jambon en Zuhal Demir al achter draaitafels tijdens N-VA-recepties. Daarom keren altijd de beelden terug van Jean Luc Dehaene die, op de tonen van YMCA van The Village People, ‘CD&V’ staat te brullen op een verkiezingsmeeting. Daarom ook vond Donald Trump met moeite artiesten van enig renommee om zijn inhuldiging als president luister bij te zetten. 3 Doors Down, die wel, ja.

Niet eens zo’n onlogische keuze, zo blijkt achteraf. In november publiceerde The Economist een onderzoek naar het verband tussen de concertgewoontes en het stemgedrag van Amerikanen. In overwegend Republikeinse landsdelen voeren country en pop de boventoon, in Democratische districten neigen de oren van de kiezer vooral naar hiphop en r&b. Grote verrassing.

Interessanter wordt het in de zogeheten swing states in de Midwest en het Noordoosten die in 2012 nog voor Obama stemden, maar in 2016 voor Trump kozen. Daar luisteren de meeste mensen naar ‘rock/alternative’, zoals The Economist het noemt. De zwevende kiezer zweert bij Metallica, AC/DC, Guns ‘N’ Roses en andere luide gitaarbands.

Eén columnist, van het digitale platform The Outline, zag een parallel tussen twijfelende kiezers en bezoekers van stadionconcerten: ze doen het om ‘erbij te zijn geweest’. Maar oordeel gerust zelf of de volgende gedacht u geruststelt of net bang maakt: de uitkomst van de Amerikaanse presidentsverkiezingen begin november hangt af van de kiezer met het muzikale profiel van de gemiddelde Rock Werchter-bezoeker. Is er dan tóch nog plaats voor het midden!

Hoe dan ook: Bernie, Joe of eender welke Democraat die Trump uit het zadel moet lichten, denk alstublieft goed na over wie en wat je in je playlists zet. Met het nummer hieronder kan je alvast weinig fout doen.