Cassiers breit met Die Walküre vervolg aan succesverhaal

© Koen Broos

Voor de avant-première van ‘Die Walküre’ was La Scala tot in de nok gevuld met zo’n drieduizend jonge operaliefhebbers onder dertig jaar.

Opera iets voor de oudere generatie? Niet als je het aan de circa drieduizend, voor de gelegenheid piekfijn uitgedoste jongeren die de avant-première van ‘Die Walküre’ bijwoonden, vraagt. Net zoals de Brusselse Munt met Orfeo tracht ook La Scala jongeren warm te maken voor opera.

Zo maakt La Scala under 30 de opera toegankelijker door bijvoorbeeld volledige voorstellingen, zoals de avant-première van ‘Die Walküre’, voor hen te reserveren. Een succesvol initiatief blijkt uit de grote opkomst en het wildenthousiaste applaus na afloop.

La Scala is dan ook niet zomaar een operahuis. Sinds de stichting in 1778 beleefden tal van voorstellingen er hun publieke première en stonden de meest beroemde zangers er op de planken. Het is voor operaliefhebbers als het ware wat Santiago de Compostella voor katholieken is en Mekka voor moslims. Daarom zakten ook een tiental Belgische jonge operaliefhebbers voor deze avant-première in een regie van de Belgische Guy Cassiers af naar het Milanese operawalhalla.

Menselijke passies

In dat operahuis der operahuizen stond het tweede deel van de opera der opera’s, namelijk de in totaal veertien uur durende Ring des Nibelungen van Richard Wagner, op het programma. Daaruit kregen de jongeren met ‘Die Walküre’ een niet zo voor de hand liggende brok operamuziek van maar liefst vier uur voorgeschoteld.

Bovendien vormen drie dialogen de hoofdmoot van die vier uur. In act één komen Siegmund en Sieglinde er geleidelijk achter dat ze een tweeling zijn, in act twee draagt Fricka haar man Wotan op om haar wil, namelijk zijn eigen bastaardzoon Siegmund laten sterven, te volgen en in het derde deel neemt Wotan zijn Walküre-dochter Brünnhilde, die ontroerd door de oprechte liefde van Siegfried voor Sieglinde Wotan zijn wil om Siegmund te doden niet ingewilligd heeft, haar goddelijkheid en dus onsterfelijkheid af. Met een door een woud van gigantische naalden en vuur omgeven rots, in een diepe slaap verzonken Brünnhilde als magistraal eindbeeld.

Die Walküre’ zit dus boordevol menselijke emoties. Dat zware lot evoceerde modeontwerper Tim Van Steenbergen via de kostuums, terwijl Guy Cassiers en zijn Toneelhuis-ploeg voor de visuele voorstelling zorgden. Net als in het eerste operadeel ‘Das Rheingold’ schakelden ze daarvoor onder andere het gigantische reliëf ‘Passions humaines’ van de Brusselse beeldhouwer Jef Lambeaux in.

Typisch Cassiers

Na ‘Das Rheingold’ in mei weet Cassiers ook bij ‘Die Walküre’ zijn visuele beeldtaal consequent door te trekken. Zo wordt iemand die sterft visueel voorgesteld door een rode lichtlijn en maakt de artistiek leider van het Toneelhuis opnieuw veelvuldig gebruik van videoprojecties. Daarvoor schakelde hij de Toneelhuis-waarden Enrico Bagnoli, Arjen Klerckx en Kurt d’ Haeseleer in.

Zo verbeeldt de projectie op de achtergrond onder andere de paarden van de Walküren en de gesneuvelde soldaten in een Laatste Oordeel-achtige iconografie. Of wordt de techniek ingezet om een bepaalde omgeving, zoals het bos waarin Siegmund en Sieglinde op de vlucht zijn of het huis van Sieglinde en Hunding, weer te geven.

Staande ovatie

Muzikaal behoort de Walkürenrit, waarin Brunnhilde haar acht Walküren-zussen op de hoogte brengt van haar daad terwijl die de gesneuvelde soldaten naar het Walhalla brengen, tot de meest beroemde stukken uit de opera. Niet alleen springt dat deel er door zijn hoge tempo muzikaal uit, maar ook het gebruik ervan in de beroemde helikopterscène in de film ‘Apocalypse Now’ zit daar voor veel tussen.

Net als bij ‘Das Rheingold’ is de voortreffelijke, muzikale leiding in handen van de voornaamste Scala-dirigent Daniël Barenboim. Ook het jonge Italiaanse operapubliek stak zijn appreciatie voor de 68-jarige dirigent niet onder stoelen of banken.

Daarnaast kreeg de Zweedse sopraan Nina Stemme, die momenteel een van de meest gevraagde Brünnhilde-vertolksters ter wereld is en het podium al deelde met onder andere Placido Domingo, meermaals een staande ovatie. Ook voor de rol van Sieglinde tekende een grote operadame: de mezzosopraan Waltraud Meier zong namelijk net als bij de opvoering van ‘Die Walküre’ tijdens de seizoensopening in 1994 de rol.

Gesamtkunstwerk

Dat dans in opera een echte meerwaarde kan zijn, bewees Sidi Larbi Cherkaoui in ‘Das Rheingold’. Het is dan ook jammer dat hij de choreografie van ‘Die Walküre’ door een financieel meningsverschil niet kon verzorgen. In dit tweede deel was de dans slechts minimaal aanwezig.

Desondanks creëerde het team met ‘Die Walküre’ opnieuw een gesamtkunstwerk. De combinatie van een perfecte versmelting van muziek, theater en scenografie met een overvloed aan menselijke, steeds actueel blijvende emoties maken van ‘Die Walküre’ dan ook een erg meeslepend verhaal.

Op het derde luik is het nog wachten tot december 2012. Ook dan mag Cassiers het operaseizoen op gang trappen met ‘Siegfried’, wiens komst met de zwangerschap van Sieglinde in ‘Die Walküre’ alvast aangekondigd is.

Elien Haentjens

‘Die Walküre’, gezien op 4 december in de Milanese Scala. Tot 2 januari staan nog 7 voorstellingen op het programma. In april is ‘Die Walküre’ te zien in de Berlijnse Staatsoper Unter den Linden.

De première van ‘Die Walküre’ wordt op dinsdag 7 december live uitgezonden in de Antwerpse Bourla.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content