Zelden klonk Tosca zo mooi als de Tosca in De Munt

De Munt heropende met een indrukwekkende gezongen Tosca – starring tijdens de première: de Griekse sopraan Myrtò Papatanasiu – in een regie van de Spaanse regisseur Rafael R. Villalobos.

Een halfuur voor Tosca De Munt zal doen zwijmelen van muzikaal genot, stoppen we in hartje Brussel met onze wagen aan het zebrapad om een monter wandelende man – zwarte krullenbol, zwart hemd, zwarte broek en drager van een medisch mondmasker – over te laten steken. Hij groet vrolijk. Hij lijkt aan een avondwandeling door een zonovergoten Brussel bezig. Niets is minder waar. Om iets na 20u wandelt diezelfde man – intussen geïdentificeerd als dirigent Alain Altinoglu – met dezelfde montere tred de orkestbak van De Munt in en steekt beide armen euforisch in de lucht. Eventjes maakt hij een vuist: ‘We mogen weer!’ Vervolgens draait hij zich naar zijn uitgedund orkest – een coronamaatregel – en geeft zijn muzikanten de sporen.

De Italiaanse operaregisseur Giacomo Puccini baseerde zijn wereldberoemde opera op het toneelstuk La Tosca (1887) van Victorien Sardou. De opera werd voor het eerst opgevoerd in 1900. Het verhaal speelt zich af in het Rome van 1800. De diepgelovige Italiaanse zangeres Floria Tosca heeft een oogje op de schilder Mario Cavaradossi. Die schilder geeft in zijn atelier een schuilplaats aan de voortvluchtige consul Angelotti. De Romeinse overheid – meer bepaald Il barone Scarpia – krijgt hier lucht van en arresteert Cavaradossi. Scarpia belooft Tosca dat haar geliefde met losse flodders zal ‘geëxecuteerd’ worden in ruil voor een zwoel avondje met hem. Helaas. Tosca vermoordt de man tijdens hun date. Scapia houdt evenmin woord en gaf het bevel om Cavaradossi met echte kogels te beschieten…

De jonge Spaanse regisseur Rafael R. Villalobos grijpt het verhaal aan om te waarschuwen voor de inperkende macht van de overheid en het geloof op het leven van een individu in Rome, en daarbuiten. Hij regisseert het verhaal in een zuiver decor dat oogt als een de ruwe structuur van een kleine, ronde, witte kapel met hoge ramen. Je kunt er de drie Romeinse locaties in herkennen waar de opera zich afspeelt: de Sant’Andrea della Valle-basiliek, het Palazzo Farnese en het dak van Castel Sant’ Angelo (de Engelenburcht). De twee ronde wanden staan op een draaitoneel waar Villalobos matig mee speelt. De overweldigend mooie schilderijen van Santiago Ydáñez – van een biddend vrouwengezicht tot bloeddorstige honden – geven extra emotie aan het decor. In scenografie – secuur belicht door, vooral, wit licht – gaat Villalobos voluit voor zo sober mogelijke scènes waarin hij alle ruimte geeft aan vlot spel en de weelderige muziek.

De Griekse sopraan Myrtò Papatanasiu zong de première op 11 juni en is een overweldigende Tosca die met een verrassende naturel over de scène dartelt en je met haar loepzuivere virtuoze zang op het puntje van je stoel doet zitten. Haar tegenspeler, de Tsjechische tenor Pavel Cernoch acteert en zingt met merkbaar minder souplesse. Hij speelt een schilder maar oogt als … de Italiaanse iconische regisseur Pietro Paolo Pasolini: met wit hemd en bruine broek.

Villalobos wil in deze Tosca absoluut de link leggen naar het Rome van Pasolini en, via Pasolini, naar het Rome van nu waarin politiek en religie nog steeds aanzienlijke druk uitoefenen op de individuele vrijheid. Hij doet dat door de outfit van Cavaradossi, door bij de start van elk bedrijf te verwijzen naar een scène uit het leven van Pasolini. De ontmoeting met zijn moordenaar, als aanvang van het derde bedrijf, is daar een prachtig voorbeeld van. En door de SM-tuigen tijdens de ‘date’ tussen Scarpia en Tosca die verwijzen naar Pasolini’s laatste film, het drama Salò o le 120 giornate di Sodoma. Toch wegen die ingrepen net te licht en zijn ze net te weinig verweven in de handelingen om de opera geheel van die geëngageerde missie te doordringen.

Desalniettemin levert Tosca een avond intens operagenot, niet in het minst door die monter wandelende Altinoglu die als dirigent zijn ingeperkte orkest tot vuurwerk aanspoort en dankzij de magische vertolking van Papatanasiu als Tosca die zich als een vis in het water voelt in de heldere regie van Villalobos. Dit zijn het soort vertolkingen die een mens voorgoed verliefd kunnen maken op de opera.

Rafael R. Villalobos on ‘Tosca’La Monnaie De Munthttps://www.youtube.com/c/LaMonnaieDeMuntvideo1132001.0YouTubehttps://www.youtube.com/360480https://i.ytimg.com/vi/tUJOa3IseY4/hqdefault.jpg