Theater Malpertuis toont in 'Medea' de verstomming na een kindermoord

Els Van Steenberghe Els Van Steenberghe is theaterrecensent.

Els Van Steenberghe is theaterrecensent. 12-02-2022, 09:21 Bijgewerkt op: 21-04-2022, 15:42

Piet Arfeuille regisseert Medea met Tania Van der Sanden in de titelrol en in een prachtdecor van Berlinde De Bruyckere. Het stuk spelen is een uitdaging. Het stuk bijwonen is dat evenzeer.

‘Laat alles gewoon op u af komen, oké?’ Dat drukte de leerkracht haar puberleerlingen op het hart net voor het betreden van de zaal waar Medea en ‘haar’ acht mannen zwijgend op ons wachtten… Dat zwijgen houden ze anderhalf uur vol terwijl ze schrijden over een scène die oogt als in klei gestold verdriet. De vloer ligt vol doeken in vale kleuren waarover een dun, beigekleurig laagje zand ligt. Er staat ook een boom van gestolde tranen en doeken, zo lijkt het. De hand van kunstenares Berlinde De Bruyckere is onmiskenbaar.

Wie speurt naar de hand van Euripides – de man die in 431 voor Christus de tragedie Medea schreef – heeft weinig speurwerk te verrichten. Arfeuille en zijn negen spelers lazen Euripides’ Medea, ze lazen ook Heiner Müllers Verkommenes Ufer/Medeamaterial/Landschaft mit Argonauten (1982). Vervolgens legden ze de teksten naast zich neer en trachten – in een regie van Arfeuille – te belichamen wat er in die tragedie gebeurt. In die tragedie doodt Medea haar kinderen nadat ze ontdekte dat haar echtgenoot, tevens hun vader, vreemdging.

Piet Arfeuille maakt het zichzelf en zijn ploeg aartsmoeilijk door de woorden niet te gebruiken maar pogen te belichamen.

In de openingsscène van Theater Malpertuis’ Medea wandelt Van der Sanden naar voren met een blik in de ogen die ergens tussen wanhoop, verdwaasdheid en beschuldigend ligt. Het is de blik van een moeder die haar kinderen doodde, tot die waanzin gedreven door kraterdiepe wraak. Wat verder op de scène wordt Ebe Meynckens – de meest frêle danser – door een van de andere dansers in een hoop doeken gegooid en ‘gewurgd’. Die bikkelharde scène treft. Maar Arfeuille slaagt er te weinig in om op die impact verder te bouwen aan een voorstelling die als een soort stil monument van rouw voor elk gedood kind zou kunnen zijn.

Theater Malpertuis© Fred Debrock

Arfeuille is een moedig man die niet verlegen zit om wat geëxperimenteer. Gelukkig maar. Al maakt hij het zichzelf en zijn ploeg dit keer aartsmoeilijk door de woorden niet te gebruiken, maar te pogen die te belichamen. Behalve Van der Sanden en Meynckens slagen de andere performers er nauwelijks in met mimiek en lichaamstaal voortdurend de zwaarte van het verdriet en de voortgang van het drama te vertolken. Het gevolg? Van zodra je wegkijkt van Van der Sanden – die soms iets te stroef speelt – of Meynckens kijk je naar geschuifel dat ongewild betekenisloos en vrijblijvend aandoet. Dat is ontzettend jammer want het thema van dit stuk – kindermoord uit vergeldingsdrang – is helaas nog steeds actueel. En Berlinde De Bruycekeres scènebeeld maakt het verdriet zo tactiel.

‘Van zodra je wegkijkt van Van der Sanden of Meynckens, kijk je naar geschuifel dat ongewild betekenisloos en vrijblijvend aandoet.

‘Mensen kopen een kaartje en kijken toe. Je hoopt dat het interessant is, dat het entertaint is, dat het leuk is. Dat woord ‘leuk’ klinkt nogal banaal maar het is een behoorlijk serieus woord. Het is belangrijk om plezier te hebben.’ Dat vertelde acteur Christopher Walken onlangs aan The New York Times. Interessant is Medea absoluut.

Theater Malpertuis© Fred Debrock

Entertainend en leuk hoeft zo’n verhaal allerminst te zijn. Maar, de manier waarop zo’n verhaal wordt vertolkt, moet wél plezier verschaffen. Hoe intriest een verhaal ook, wanneer je als toeschouwer merkt hoe puur en krachtig een acteur het verhaal speelt, dan gaan je ogen niet alleen glanzen van ontroering maar evengoed van het kijkplezier om zoveel spelkwaliteit. En dat, helaas, ontbeert deze Medea vooralsnog. Ook al laat je Van der Sandens straf spel zachtjes op je afkomen. In haar eentje kan deze topactrice dit stuk niet torsen.

Medea van Theater Malpertuis reist nog tot 5 maart door het land. Alle info: malpertuis.be